رضا محقق: علیرضا معتمدی را به مناظره درباره «چرا گریه نمی‌کنی؟» دعوت می‌کنم

چهارمین قسمت از برنامه «نقد سینما» شب گذشته ۱۵ بهمن ماه روی آنتن شبکه چهار رفت و به نقدوبررسی فیلم‌های نمایش داده شده در چهارمین روز از چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر یعنی «چرا گریه نمی‌کنی؟»، «بچه زرنگ» و «هوک» پرداخت. در بخش گفتگوی ویژه نیز، اکبر نبوی و سعید الهی درباره فقدان یا وجود استراتژی‌های فرهنگی بحث کردند.

در ابتدای برنامه امیررضا مافی به صحبت‌های انجام شده درباره فیلم «پرونده باز است» کیومرث پوراحمد در 14 بهمن ماه اشاره و عنوان کرد: ما با آثار کیومرث پوراحمد خاطرات خوبی داریم که در ذهنمان باقی مانده است و همچنین باید بگویم که فیلم «پرونده باز است» از فیلم ایشان بهتر بود. ما احترام بزرگان سینمای ایران را خواهیم داشت و انتظار داریم که آن‌ها هم احترام خبرنگاران و کسانی را که در جشنواره فیلم فجر زحمت می‌کشند، داشته باشند و حضور پیدا کنند.

در ادامه برنامه سیدرضا محقق، تهیه‌کننده فیلم «چرا گریه نمی‌کنی؟» که در نشست خبری فیلم به تنهایی حاضر شده‌ بود، به مسیر کم‌چالش تولید فیلم اشاره کرد و درباره آغاز چالش‌ها با عوامل تولید گفت: از علیرضا معتمدی کارگردان اثر برای تماشای آن دعوت کردیم تا نسخه‌ای به ما تحویل بدهد که بتوانیم آن را برای سازمان سینمایی ارسال کنیم.

وی یادآور شد: ایشان در پیامکی به من اعلام کردند‌ که یک نسخه را برای جشنواره فجر و یک نسخه را برای دریافت پروانه‌ نمایش ارایه دهیم اما بعدا مسایل دیگری را در فضای مجازی مطرح کردند، در حالی که آن پیامک موجود است. من دوستان را به مناظره و گفتگو دعوت می‌کنم چراکه به عنوان تهیه‌کننده در بخش خصوصی و مستقل زحمت کشیده‌ام.

در ادامه میز نقد «چرا گریه نمی‌کنی؟» با حضور عرفان صدیقیان برپا شد که وی مطرح کرد: این فیلم، اثری فلسفی است. علیرضا معتمدی برای نشانه‌گذاری و بیان مفاهیم به شکل استعاری تلاش کرده است اما مبنای اصلی کار به گونه‌ای طرح‌ریزی شده که مخاطب عام هم می‌تواند در جریان قصه قرار بگیرد و برایش جذابیت داشته باشد. به نظر من این یکی از ویژگی‌های مثبت کار همین مساله است.

بخش دیگر برنامه به گفتگو با پرستو علی‌عسگرنجاد فعال رسانه درباره انیمیشن «بچه زرنگ» اختصاص داشت.

وی در میز نقد این انیمیشن سینمایی گفت: ما یک پیشینه و ذهنیت درباره انیمیشن ایران داشتیم که همیشه یک اختلاف فاحش و معناداری با انیمیشن جهان در ساحت فرم و تکنیک داشته ‌است. من معتقدم اگر نشانگان ایرانی در انیمیشن موجود نبود، شاید مخاطبان متوجه نمی‌شدند که «بچه زرنگ» اثر ایرانی است. از نظر تکنیک هم می‌توان گفت این انیمیشن چیزی از انیمیشن‌های روز دنیا کم ندارد.

هادی محمدیان کارگردان انیمیشن «بچه زرنگ» مهمان دیگر «نقد سینما» بود که درباره فرایند تولید این اثر گفت: ما این توفیق را داشتیم که آثار قبلی‌مان به صورت گسترده اکران و با واکنش مثبت مخاطبان روبه‌رو شود. همچنین این‌ موارد باعث شد انباشت تجربه صورت بگیرد.

وی در ادامه با بیان اینکه کارگاهی نوشتن فیلمنامه بسیار به فرایند پختگی آن کمک می‌کند، تصریح کرد: به نظر می‌رسد رسوب تجربه‌ کمک کرده است که انیمیشن «بچه زرنگ» به لحاظ کیفیت از دو اثر قبلی ما پیشی بگیرد. البته قطعا کار بی‌ایراد نیست و امیدوارم در کارهای بعدی نقاط ضعف برطرف شود.

در ادامه «نقد سینما» میلاد نجفی و میلاد جلیل‌زاده از خبرنگاران حوزه سینما مهمان برنامه بودند.

میلاد جلیل‌زاده در میز رسانه درباره آینده جشنواره فیلم فجر با توجه به وضعیت فعلی گفت: به اسم‌های حاضر در جشنواره‌های برگزار شده اوایل دهه شصت نگاه کنیم، ذوق زده می‌شویم. در صورتی که آن موقع هیچ‌کس آن‌ها را نمی‌شناخته اما بعدا درباره آن کارگردانان کتاب‌ نوشته شده ‌است.

وی تاکید کرد: دلیل این اتفاق این است که در یک مقطعی برخی از آدم‌ها کنار رفتند و افراد جدید به سینما آمدند. همیشه آدم‌های جدید، ایده‌های جدید با خود دارند و فضای جدید درست می‌کنند. اکنون هم این اتفاق خواهد افتاد چراکه ما در سال‌های آخر با یک سینمایی مواجه بودیم که عملا در آن تولید فیلم صرفه اقتصادی نداشت و باید یک جایی، ساختارش تغییر می‌کرد.

میلاد نجفی خبرنگار نیز درباره وضعیت فعلی جشنواره فیلم فجر گفت: مدیران سینمایی، به ویژه دبیر جشنواره و رییس سازمان سینمایی، یک ماه قبل از اینکه این رویداد برگزار شود، باید با مردم صادقانه صحبت می‌کردند و می‌گفتند که در یک سال اخیر چه شرایط را در سینما پشت سر گذاشتند که منجر به یک‌سری محدودیت‌ها و معذوریت‌ها شده است و علت آن هم تنها مربوط به اتفاقات چند ماه گذشته نیست.

وی تصریح کرد: گران شدن تولید و بلیت سینما به نازل شدن کیفیت بسیاری از فیلم‌ها به یک جشنواره‌ای که اقتضائات خودش را دارد، منتهی شده ‌است. تعامل سازمان سینمایی در مدیریت جدید با سینماگران هم از مسایلی است که باید در نظر گرفته شود.

در بخش دیگر برنامه امیررضا مافی میزبان حسین ریگی و علی آشتیانی‌پور کارگردان و تهیه‌کننده «هوک» بود.

حسین ریگی کارگردان فیلم «هوک» با اشاره به اینکه همیشه دغدغه‌ سیستان و بلوچستان را در فیلم‌های مستند و آثار کوتاهی که کار کرده، داشته است، بیان کرد: من همیشه می‌گویم سینما به سیستان و بلوچستان بدهکار است و بعید است بتواند این بدهکاری را به این زودی پرداخت کند.

علی آشتیانی‌پور تهیه‌کننده «هوک» نیز با اشاره به اینکه فیلمسازی به طور کلی کار ساده‌ای نیست، عنوان کرد: اگر فیلم در منطقه‌ای ساخته شود که محدودیت و محرومیت دارد، سختی‌ تولید آن بیشتر می‌شود. ما فیلم را در شرایطی ساختیم که منطقه مقداری ملتهب و بحرانی بود‌ اما همراهی و همدلی مردم صمیمی سیستان و بلوچستان و همراهی حسین ریگی باعث شد که ما احساس آرامش داشته باشیم.

در ادامه «نقد سینما»، احسان رستگار منتقد نیز در نقد فیلم سینمایی «هوک» بیان کرد: قهرمانان ورزشی‌ ما یا مایل به سفید هستند و یا سفیدند. درست است که قهرمان‌سازی و قهرمان بودن بسیار سخت است اما دلیل نمی‌شود که قهرمان فیلم را به گونه‌ای درگیر مصیبت کنیم که هر کاری کرد، مخاطب ناخواسته به او حق بدهد. در واقع مخاطب با قهرمان شدن همذات‌پنداری نمی‌کند بلکه با قهرمان نشدن و الگوسازی ناقهرمان همذات‌پنداری می‌کند.

بخش پایانی برنامه «نقد سینما» نیز با حضور اکبر نبوی و سعید الهی و با موضوع جشنواره فیلم فجر؛ سیاست‌پذیر یا سیاست‌گذار برگزار شد.

ابتدا سعید الهی در ادامه صحبت‌های شب گذشته خود توضیح داد: ما در جمهوری اسلامی، علاوه بر آرمان، هدف کلان، دکترین و استراتژی فرهنگی داریم. در حقیقت نقشه‌ راه مهندسی فرهنگی کشور در سال 1391 با هزینه‌ کلان در شورای انقلاب فرهنگی تصویب شده است اما بلد نیستیم آن را اجرا کنیم.

اکبر نبوی ادامه داد: هنر بعضی‌ها در این کشور ساختن کتابچه‌هایی است که به هیچ دردی نمی‌خورد. از این کتابچه‌ها ما کم نداریم! تک جمله‌ها هم دکترین نیستند. تفاوتی که دکترین با دانش دارد این است که دکترین حتما معطوف به عمل است یعنی اگر محقق نشود، دکترینی وجود ندارد.

وی تاکید کرد: اگر در حوزه‌ فرهنگ دکترین و زیرشاخه‌ آن استراتژی‌ای وجود می‌داشت؛ به طور منطقی ما باید خروجی می‌دیدیم و معطوف به عمل می‌شد. در تعریف استراتژی ملی، هنر به کارگیری منابع ملی در راستای تحقق اهداف ملی و این مهم است. جشنواره در یکسری موضوعات کلان می‌تواند نقش سیاست‌گذار ایفا بکند اما در موضوعات دیگر نه، چراکه جشنواره محلی برای عرضه‌ آثار تولید شده در یک سال سینمایی است.

سعید الهی در ادامه عنوان کرد: استراتژی و دکترین فرهنگی وجود دارد اما انتصاب مدیرانی که استراتژی را نمی‌شناسند، اشتباه‌ترین روشی است که در حوزه‌های مختلف داریم. در حوزه‌ فرهنگی اگر مدیری منصوب می‌شود که آن مدیر قدرت درک، تفسیر استراتژی و واژه‌های ثقیل و کلان موجود را نداشته باشد، مسلما به بن‌بست می‌رسیم.

امیررضا مافی مجری برنامه در پایان در جمع‌بندی کلام هر دو مهمان خاطرنشان کرد: پس شاید بتوان گفت جشنواره سیاست‌پذیر و هیچ وقت سیاست‌گذار نبوده ‌است.

برنامه «نقد سینما» همزمان با برگزاری چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر تا 22 بهمن ماه هر شب ساعت 21:30 روی آنتن شبکه چهار سیما میرود.