جنگ فرصت زندگی را از ما گرفت

به‌گزارش ایران، روند مذاکرات صلح افغانستان بعد از چندین دهه چشم‌انداز امیدبخشی را برای خاتمه جنگ خونین این کشور به تصویر کشیده است. «عبدالله عبدالله»، که نزد ایرانیان چهره شناخته‌شده‌ای به شمار می‌آید، اینک به عنوان رئیس «شورای عالی مصالحه ملی افغانستان» تلاش‌های گسترده‌ای را برای به ثمر رساندن این گفت‌و‌گوها به جریان انداخته است. با او درباره روند این پروسه سیاسی گفت‌وگو کردیم. فرآیندی که به اعتقاد او، با توجه به منافع ملی و مسائل داخلی افغانستان، بهترین راه تحقق صلح به شمار می‌آید. در اندک فرصت این گفت‌وگو؛ موضوع مذاکرات طالبان با ایران، روند همکاری‌های دوجانبه تهران و کابل وتنش‌های اخیر مرزی مطرح شد و رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان به آنها پاسخ داد.

شما با مقامات عالیرتبه ایرانی دیدار کرده‌اید و حتماً یکی از مسائلی که در دستور کار این مذاکرات مطرح شده، حمایت از فرآیند مذاکرات صلح است. این گفت وگوها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مذاکرات صلح فعلاً در دوحه قطر در جریان است ومن در همین رابطه سفرهایی در منطقه داشتم. به ایران هم آمدم و با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران بحث‌های همه جانبه ای داشتم. چشم‌انداز صلح و اتحاد در کشور افغانستان و برقرار کردن حق تعیین سرنوشت مردم هدفی است که ما دنبال می‌کنیم و امیدواریم دستاوردهای مردم افغانستان حفظ شود. اگرچه این مذاکرات ادامه دارد اما روند آن مطابق انتظارات مردم افغانستان نیست؛ زیرا مردم همزمان با شروع گفت‌وگوها توقع داشتند سطح جنگ و خشونت پایین بیاید که این اتفاق نیفتاد. ما با وجود همه این مشکلات در حال صحبت با طالبان هستیم و هیأت افغانستان با عزم و اراده قوی به دنبال استفاده از این فرصت است.

نقش ایران را در فرآیند این مذاکرات چگونه می‌بینید؟ مقام‌های ایرانی تاکنون چندین دور مذاکره با گروه طالبان داشته‌اند بین روند این مذاکرات با آنچه در مذاکرات دوحه می‌گذرد، همخوانی وجود دارد؟
کشورهای منطقه با ما شور و مشورت دارند زیرا آنها هم از ادامه جنگ متأثر می‌شوند. بنابراین در نتیجه‌بخش بودن مذاکرات هم می‌توانند تأثیرگذار باشند. رایزنی کشورما با کشورهای همسایه در همین راستا ادامه دارد. در همین رابطه جمهوری اسلامی ایران هم حامی این مذاکرات است و ما هم انتظار داریم که هدف همه این رایزنی‌ها تحقق صلح واقعی در افغانستان باشد و امیدواریم هر چه زودتر این اتفاق بیفتد؛ زیرا 42 سال از شروع و ادامه جنگ در افغانستان می‌گذرد و هزینه سنگین آن را مردم افغانستان پرداخته‌اند که هنوز هم ادامه دارد. ما معتقدیم که بالاخره باید از طریق گفت‌وگو مسأله را حل کرد.

یعنی تا الان از روند مذاکرات ایران و طالبان و تأثیری که در روند فرآیند مذاکرات صلح داشته برای دولت افغانستان رضایت حاصل شده است؟
بله ایران همیشه طرفدار حل مسالمت‌آمیز این بحران بوده است و در تماس‌هایی که با طالبان داشته است، آنها را برای حاصل شدن هرچه سریع‌تر صلح ترغیب کرده‌اند و کوشش کردند که فرآیند مذاکرات را تسهیل کنند.

پس از لغو مذاکرات طالبان و امریکا توسط دونالد ترامپ، طالبان روند گفت‌وگو با همسایگان از جمله ایران و روسیه را تقویت کرد. چنان که اخیراً هیأتی از طالبان در سفر به تهران در مورد مسائل منطقه‌ای و امنیتی در حوزه افغانستان با برخی از مقامات کشورمان دیدار و گفت‌وگو کردند. این گروه چه راهبرد و استراتژی را برای دستیابی به صلح در افغانستان از طریق کشورهای همسایه‌ای چون ایران دنبال می‌کند؟
مواضع ما به مواضع ایران در گفت‌و‌گو با طالبان بسیار نزدیک است. ما از کشورهایی که با گروه طالبان در تماس هستند انتظار داریم که این واقعیت را به آنها تفهیم کنند که راهی برای ادامه جنگ وجود ندارد و جنگ فرصت زندگی را از مردم گرفته است و آنها را تشویق کنند که از خود انعطاف نشان دهند و در عمل نشان دهند که به مذاکرات تعهد دارند و مایل به پیشرفت آن هستند. اینها مواردی است که ما می‌خواهیم کشورهای مذاکره کننده با طالبان مدنظر داشته باشند.

آیا امریکا مخالفت خود را با مشارکت ایران در فرآیند مذاکرات صلح به دولت افغانستان به طور رسمی اعلام کرده است؟ اخیراً یکی از مقامات امریکایی درگیر مذاکرات گفته کشورهای همسایه افغانستان دنبال صلح نیستند و از جنگ حمایت می‌کنند آیا این طور است؟
ما می‌دانیم که مناسبات بین ایالات متحده امریکا و جمهوری اسلامی ایران در وضیت خاصی قرار دارد اما ما از هر کشوری که بتواند کار بخشی از روند مذاکرات صلح را پیش ببرد، استقبال می‌کنیم. اما تاکنون هیچ توصیه‌ای از طرف هیچ کشور ثالثی درباره نقش کشورهای دیگر در پروسه صلح با دولت افغانستان مطرح نشده است. این مسأله برای ما مهم است که کدام کشور برای تحقق این اهداف مفیدتر است.

همکاری‌های سیاسی ایران و افغانستان در پروسه مذاکرات صلح در حالی است که اخیراً بروز تنش‌هایی در مرزهای ایران بر سر عبور و مرور اتباع افغانستان منجر به شکل‌گیری حواشی‌ای شد که برخی از رسانه‌های خارجی عامدانه به آن دامن می‌زدند این در حالی است که ایران تاکنون در این زمینه همکاری خوبی با دولت افغانستان داشته است. نظر شما چیست؟
ایران و افغانستان در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی روابط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و عرصه‌های مثبت گسترده‌ای در چارچوب این روابط دوجانبه وجود دارد اما متأسفانه حوادثی صورت گرفت که طبیعتاً می‌تواند تأثیر منفی خود را به جای بگذارد. ما برای جلوگیری از بروز حوادث مشابه سعی کرده‌ایم که تردد شهروندان خود را قانونمند کرده و چارچوبی را ایجاد کنیم که فرصتی برای ایجاد تنش مرزی به وجود نیاید.

به همکاری‌های دوجانبه اشاره کردید. روندی که از طریق تلاش تهران و کابل برای نهایی‌سازی یک سند جامع راهبردی در حال پیگیری است. همکاری اقتصادی یکی از مؤلفه‌های مهم این همکاری است و بندر چابهار یکی از فرصت‌های تعمیق این روابط است. اخیراً بخش خصوصی افغانستان متعهد شده که نسبت به انتقال کالاهای ترانزیتی افغانستان از مسیر چابهار به سمت بازارهای هدف اقدام کند. این توافقنامه تا چه اندازه امکان اجرا دارد؟
چابهار پروژه بسیار مهمی برای منطقه است و دریچه‌ای برای دسترسی افغانستان به آسیای جنوبی و آسیای مرکزی به شمار می‌آید. از سال‌های گذشته این امیدواری برای افغانستان شکل گرفته که بتواند از پروژه‌های اقتصادی در نظر گرفته شده برای بندر چابهار، بهره ببرد. کارهای عملیاتی کشور ما برای استفاده از این بندر مهم در حال آغاز است. از جمله در روزهای آینده شاهد افتتاح خط راه آهن خواهیم بود که می‌تواند مقدمه‌ای برای عملیاتی شدن پروژه‌های دیگر باشد. وصل شدن منطقه از طریق گذرگاه‌هایی مانند بندر چابهار و فرصت‌هایی که این بندر برای سطح اقتصادی ایجاد می‌کند، در واقع فراتر از دو کشور است و روی همکاری اقتصادی دو کشور تأثیر مثبت خواهد داشت.

موضوع حقابه هیرمند نیز موضوعی است که برای مردم ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. موضع دولت افغانستان در این باره چیست؟
من شخصاً معتقدم که چارچوب سند راهبردی پیشرفت خوبی داشته است و کمیسیون‌های مشترک کارهای گسترده در موضوعات مختلف انجام داده‌اند که انشاالله در زمینه موضوع حقابه هیرمند هم راهکاری برای هر دو طرف در این سند یافته شود.

شما به مناسبت درگذشت استاد شجریان پیام تسلیت ارسال کردید... آواز ایشان چه جایگاهی در زندگی شخصی شما داشت؟
من در سال‌های گذشته و حدود 37 سال قبل هنگامی که مشغول جنگ و جهاد بودیم، به رسانه و ویدئو و هیچ نواری دسترسی نداشتم. من حدود سال‌های 1992 و 1993 وقتی در سال‌های بعدتر به کابل آمدم و افغانستان آزاد شد و نظامیان شوروی از افغانستان خارج شدند، برای اولین بار با صدای ایشان آشنا شدم. من در آن وقت تا سال‌های بعدتر که سفرهایی به ایران داشتم، در فضایی دیگر به صدای ایشان از طریق کاست گوش می‌سپردم و بسیارعلاقمند بودم. استاد شجریان برای همه ما یک سرمایه بود. در واقع ایشان یک شخصیت جهانی داشت. من خودم به خطاطی و جمع کردن آثار خطاطی علاقمند هستم و متوجه شدم که ایشان علاوه بر آواز در خطاطی هم چیره‌دست هستند و علاوه بر آن قاری قرآن بودند. استاد شجریان در احیای موسیقی سنتی ایران و معرفی آن به نقاط مختلف دنیا نقش مهمی داشت. ایشان به عنوان یک شخص، کار چند میلیون نفر را انجام می‌دادند. انشاالله جای ایشان در بهشت باشد. جایشان خالی است اما خوشبختانه ده‌ها و صدها شاگرد را آموزش داد و آنها راه ایشان را ادامه خواهند داد.