امروز: جمعه 3 بهمن 1399 - 04:38 تبلیغات
خبرگزاری پانا
خبرگزاری پانا
  • خبرگزاری پانا
  • صفحه اصلی
  • آموزش و پرورش
      در حال بارگزاری
  • سیاسی
      در حال بارگزاری
  • اقتصادی
      در حال بارگزاری
  • اجتماعی
      در حال بارگزاری
  • فرهنگی
      در حال بارگزاری
  • ورزشی
      در حال بارگزاری
  • عکس
      در حال بارگزاری
  • ویدئو
  • رسانه‌های دیگر
      در حال بارگزاری
  • استانها
    • صفحه اصلی استان‌ها
    • آذربایجان شرقی
    • آذربایجان غربی
    • اردبیل
    • اصفهان
    • البرز
    • ایلام
    • بوشهر
    • تهران
    • شهرستانهای تهران
    • چهارمحال و بختیاری
    • خراسان جنوبی
    • خراسان رضوی
    • خراسان شمالی
    • خوزستان
    • زنجان
    • سمنان
    • سیستان و بلوچستان
    • فارس
    • قزوین
    • قم
    • کردستان
    • کرمان
    • کرمانشاه
    • کهگیلویه و بویراحمد
    • گلستان
    • گیلان
    • لرستان
    • مازندران
    • مرکزی
    • هرمزگان
    • همدان
    • یزد
  • آرشیو
  • درباره ما
  • ارتباط با ما

پانا استانها

* رضا بختیاری کیان

سیمرغ در شاهنامه نماد است نه افسانه

سیمرغ در شاهنامه نماد است نه افسانه

10/10/2020 11:05:00 AM
10/10/2020 11:05:00 AM
شنبه 19 مهر 1399 - 11:05
سیمرغ شاهنامه

یکی از دلایلی که می توان بر اساس آن شاهنامه را اثری مستند و مستدل دانست، اشاراتی است که به دوره ای از زمان بازمی‌گردد که اقوام هندوایرانی پس از جداشدن از اقوام هندواروپایی، هنوز در کنار یکدیگر در یک مکان زندگی می کردند.

برخی از داستان های مربوط به دوره اساطیری شاهنامه در آثار بسیار کهن هند نیز دیده می شوند. یا چهره هایی چون کیخسرو، فریدون، جمشید و کیکاووس، هم در اوستا و هم در ریگ ودا که نوشته های کهن هندی است؛ چهره هایی شناخته شده و معرفی شده هستند.
متاسفانه بر اثر مرور زمان در برخی از این روایت ها افسانه هایی توسط افسانه سرایان وارد شده اند. اما با این وجود بسیار سخت است که بتوانیم افسانه بودن را از رمز و نماد بودن تشخیص دهیم.
مثلا این که "سیمرغ" را مرغ افسانه ای بدانیم و یا او را Saena بدانیم که در اوستا کتاب مقدس زرتشتیان که یک سند تاریخی هم برای ما ایرانیان محسوب می شود، "حکیمی داناست" و محققان میان او و سیمرغ قائل به رابطه هستند.
به هر روی شیخ توس مانند هر ایرانی دیگری در درستی اصل این روایات تردید نداشته است. چنانکه می فرماید :
تو این را دروغ و فسانه مدان
به یکسان روش در زمانه مدان
و برخی امور محیرالعقول و خارق العاده را رمز و نماد می دانسته است:
از او هرچه اندر خورد با خرد
دگر بر ره رمز و معنی برد
سیمرغ مرغی است اساطیری و در اوستا نام آن مرغوسئنه "Merghusaena آمده است که مرغی فراخ بال است و در پرواز خود پهنای کوه را فرا می گیرد و آشیان او بر درختی است که در دریای "وروکش" یا "فراخکرت" و این درخت درمان بخش است و تخم همه گیاهان در آن نهاده آمده .(۱)
احمد تمیم داری بر این عقیده است :
《نام سیمرغ در سنسکریت "سینا" "Cyena" و با واژه شاهین فارسی از یک ریشه و به همان معنی آمده . واژه "سئنه" در اوستا باری به همراه Merghusaena و بار دیگر تنها به کار رفته است .》
《محققان واژه سئنه را در اوستا به شاهین و عقاب ترجمه کردند و با ورغن اوستایی یکی دانسته اند . و سئن مورو (مرغ سئنه) اوستایی را همان سیمرغ فارسی و نیز نام حکیمی دانا می دانند .》 (۲)
در اوستا سئنا Saena نام یکی از بهدینان و پاکدینان است . او از جمله دانایان و خردورزان بود .(۳)
طبق برخی روایات نیز از خانواده ای به نام "سئن" یاد شده است و این نامی بوده که بر عده ای از مردم که با همدیگر رابطه خونی و خانوادگی داشته اند اطلاق می شده. (۴)
امروزه نیز شاهین، هم نام پرنده ای است و هم نام پسران و مردان پارسی و در کشورهای عربی نیز نام شاهین جهت نامگذاری مردان کاربرد دارد.
اما در شاهنامه، جناب فردوسی، سیمرغ را پرنده ای خارق العاده به تصویر کشیده است که بر البرزکوه می زید، بدنی بزرگ دارد که چون بال می گشاید سایه اش هوا را تاریک می کند و این همان رمز و نماد است.
در شاهنامه آمده است :
چون سام ، زال را رها کرد؛ اورا بپرورد و آن دم که رستم در حال تولد بود چون پزشکی عالم و طبیبی حاذق عمل نمود و رستم زایی یا همان عمل سزارین معروف از او به یادگار مانده است.
در تراژدی رستم و اسفندیار بنا بر خواهش زال و رابطه عاطفی بین زال و سیمرغ ، بواسطه زال ، رستم را از عاقبت شوم اسفندیارکشی آگاه کرد، اما چون رستم حاضر به گریز از مقابل این جوان کامجو و تازه به دوران رسیده نبود، رسم اسفندیار کشی بدو آموخت.
نتیجتا عقیده نگارنده بر این است که بین سیمرغ شاهنامه و "سئن" در دینکرت که مردی از دستوران بود(۵) و سئنا Saena در اوستا که نام مردی است پاکدین و فرزند "اهوم ستوت" که با صد پیرو در این زمینه به سر برد(۶) رابطه ای سمبولیک وجود دارد . در "دینکرت" وی از شاگردان زرتشت پیامبر ایران باستان شمرده شده است .(۷)

*پژوهشگر تاریخ ادبیات و شاهنامه

پی نوشت ها :
۱-پژوهشی در اندیشه های فردوسی ص۱۷۵ به نقل از بهرام یشت بند۴ و رشن یشت بند۱۷
۲-داستان های ایرانی ص ۲۸۴
۳-اوستا فروردین یشت بند ۱۲۶
۴-همان ، بند ۱۲۶
۵-دینکرت کتاب هفتم فصل ششم بند۵
۶-اوستا فروردین یشت بند۱۹۷
۷-دینکرت کتاب نهم فصل ۲۴ بند ۱۷

تاریخ ادبیات شاهنامه فردوسی نمادها در شاهنامه رضا بختیاری کیان ادبیات سیمرغ درشاهنامه
اخبار مرتبط
  • برگزیدگان نخستین مهرواره شاهنامه‌خوانی کانون پرورش فکری معرفی شدند

  • ناآشنایی با برنده نوبل ادبیات

  • مقایسه" انسانِ آرمانی" در مثنوی مولانا و غزلیات شمس

  • دبیر سیستان و بلوچستانی رتبه ۳ دکترای رشته ادبیات را به خود اختصاص داد

  • از دیدار با صغیراصفهانی، تا تخلص شهیر اصفهانی

  • بعد از درگذشت شهریار، جامعه ادبیات چندان تعریفی ندارد 

  • تصویرپردازی در شعر استاد شهریار

  • تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب مربع‌های قرمز منتشر خواهد شد

نظرات
1- لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
2- نظرات حاوی مطالب توهین‌آمیز یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران و مغایر با قوانین کشور منتشر نمی‌شود.
3- نظرات پس از تایید منتشر می‌شود.
نظر شما با موفقیت ثبت شد

  • پربیننده ها
  • آخرین
  • آغاز ثبت‌نام کنکور ۱۴۰۰ از روز یکشنبه + جزئیات ثبت‌نام

  • ازدواج به خاطر زیبـــایی

  • افزایش آمار مبتلایان و فوتی‌های بیماری کرونا در کشور

  • آتـــش زدن همسر به خاطر 2 دانگ خانه

  • آخرین وضعیت مهرداد میناوند در بیمارستان؛ برای مرد تاریخ‌ساز فوتبال ایران دعا کنید

  • فوری؛ وضعیت مهرداد میناوند وخیم‌تر شد

  • جدول زمانی مدرسه تلویزیونی دوم بهمن

  • وزیر آموزش و پرورش وارد استان خوزستان شد

  • نحوه ارزشیابی آزمون‌های پایانی غیرحضوری

  • جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام

  • ویژه دانش‌آموزان؛ جدول زمانی مدرسه تلویزیونی سوم بهمن

  • بارش برف و باران در جاده‌های ۱۵ استان

  • فرمان‌های جو بایدن در اولین روز ریاست‌جمهوری

  • نشانه گیری کرونا روی کودکان و نوجوانان!

  • جلسه مراقبین سلامت شهرستان‌های بوشهر، تنگستان، دلوار و خارگ

  • نمایشگاه پیشگیری از ویروس کرونا در بوشهر

  • تجلیل از مراقبین سلامت شهرستانهای بوشهر، تنگستان، دلوار و خارگ

  • بیانیه شبکه چهار در پی سخنان احمد جهان بزرگی

  • ایران پس از پیروزی بر ترامپ تسلیم نمی‌شود

  • الهام فخاری: برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران نویدبخش تداوم زندگی است

  • سام درخشانی به «خائن کشی» پیوست

  • واکنش ابتکار به اهانت به رییس جمهوری در رسانه ملی

  • سرلشکر موسوی: نیروی هوایی ارتش در عرصه پهپادها به قدرتی کم نظیر تبدیل شده است

  • واکنش قالیباف به اظهارات دولت به دنبال اصلاحات بودجه در مجلس

  • قالیباف اقدام تروریستی در بغداد را محکوم کرد

  • تعمیر و بازسازی فرهنگسرای بعثت در صفادشت ملارد

  • برگزاری مراسم بزرگداشت شوراها در شهرستان قدس

  • چه تراکنش‌هایی از ۵ بهمن پذیرش نمی‌شود؟

  • معاونت حقوقی ریاست جمهوری از صدا و سیما شکایت خواهد کرد 

  • نمایندگان قوه مجریه خواستار برخورد حقوقی با برنامه رسانه ملی شدند 

  • درخواست سخنگوی دولت برای مراقبت از معتادان‌ متجاهر در شب‌های زمستان

  • انتقاد صالحی از سخنان یک روحانی علیه رییس‌جمهوری در رسانه ملی

  • دادستان کل کشور: اتهام وزیر ارتباطات فقط نبستن اینستاگرام نیست

  • جهانگیری درگذشت استاندار پیشین فارس را تسلیت گفت

 
کلیه حقوق متعلق به خبرگزاری پانا است.
ارتباط با ما درباره ما
طراحی و اجرا : سماسیستم