طرح الحاق فایل‌های کمک آموزشی با کمک «بارکدخوان» در کتاب‌های درسی

تهران (پانا) - مبتکر طرح الحاق فایل‌های کمک آموزشی با کمک «بارکدخوان» در کتاب‌های درسی عقیده دارد این طرح می‌تواند در بین معلمان رقابتی ایجاد کند که به این ترتیب بتوانند نقش فعال‌تری در دستگاه تعلیم و تربیت ایفا کنند.

حوزه آموزش در دنیا مانند دیگر حوزه‌ها از جمله تجارت، ارتباطات و صنعت به شدت متاثر از فناوری‌های نوین بوده است به گونه‌ای که رشته‌ای با عنوان تکنولوژی آموزشی به شکل نظام‌مند و علمی ‪ سعی در استفاده از قابلیت‌های تکنولوژی‌های نوین ارتباطی و چندرسانه‌ای در محیط‌های آموزشی دارد و از توانمندی و قابلیت تکنولوژی به صورت هدفمند برای تسهیل و اثربخشی فرایند آموزش بهره می‌برد. یکی از فواید تکنولوژی آموزشی برای دانش‌آموزان، کمک به بهبود قابلیت یادگیری است.

اطلاعات و محتوای آموزشی به روش‌های مختلف و با کمک تکنولوژی‌های پیشرفته به راحتی در دسترس تمام دانش‌آموزان در هر نقطه‌ای از دنیا قرار گرفته است و شبکه‌های اجتماعی و تکنولوژی‌های مرتبط با آن در این زمینه به خوبی نقش ایفا و استفاده از آموزش‌های موثر را تسهیل می‌کنند.

حامد نیک‌پی دکترای ریاضی و دبیر ریاضی در شهر محمودآباد یکی از علاقه‌مندان استفاده از فناوری در نظام تعلیم و تربیت کشور است که چندی پیش طرح «ایجاد فایل‌های چندرسانه‌ای در کتاب‌های درسی با استفاده از بارکد» را باهدف تسهیلِ دسترسی به فایل‌های کمک‌آموزشی به وزارت آموزش و پرورش ارائه کرده است.

نیک‌‍پی درباره کارکرد این طرح اینطور به پانا توضیح داد: «در سال‌های اخیر برای توضیح مطالب مختلف در کتاب‌های درسی انواع فیلم و انیمشین و یا کلیپ آموزشی تهیه‌ می‌شود، حال با کمک این شیوه می‌توانیم دسترسی به این فایل‌های کمک‌آموزشی را تسهیل کنیم؛ به این صورت که ابتدا این فیلم‌ها را در سامانه مربوطه بارگذاری می‌کنیم، در ادامه کد QR هر یک از فیلم و یا انیمشین تولید شده را در کنار مطالب مربوطه در کتاب درسی قرار می‌دهیم، تا دانش‌آموزان با استفاده از نرم افزار کد QRخوان موبایل بتواند فیلم و انیمشین مربوطه را مشاهده کنند.»

وی ادامه داد: «معلمان نیز با استفاده از موبایل و یا ابزار کد QR خوان در کلاس‌های درس می‌توانند فیلم و یا انیمیشن مورد نظر را به نمایش بگذارند تا توضیحات بیشتری در مورد موضوع درسی کتاب برای دانش‌آموزان ارائه کنند.»

اجرای این طرح نظام آموزشی ایران را به الگوی دیگر کشورها در تدوین کتاب‌های درسی و آموزشی تبدیل خواهد کرد

نیک‌پی درباره نقش این فیلم‌های کمک‌آموزشی در یادگیری دانش‌آموزان گفت: «هریک از این فیلم‌ها می‌تواند حاوی محتوایی جدید و منحصربه‌فرد باشد که با جذابیت‌های سمعی و بصری می‌تواند توجه محصلان را به خود جلب کند. این فایل‌ها در کنار متن درسی باعث توضیح بیشتر و عمیق تر موضوع درسی برای دانش‌آموزان می‌شود که به‌طور حتم فهم مطالب درسی را تسهیل می‌کند. مثلا در درس زیست‌شناسی مبحث عملکرد قلب، با توجه به اینکه بعضی مدارس فاقد آزمایشگاه هستند و حتی درصورت وجود آزمایشگاه هم امکان تشریح قلب در آن وجود ندارد، می‌توانیم فیلم تشریح قلب را تهیه کنیم و بارکد آن را کنار درس موردنظر در کتاب زیست شناسی درج کنیم، تا دانش‌آموز و معلم همزمان با تدریسِ این بخش، فیلم موردنظر را تماشا کنند.»

سابقه QR Code در کتاب‌های درسی دنیا

این معلم درباره سابقه استفاده از فناوری «کیو. آر. کد» در دنیا گفت: «استفاده از محتوا با کمک بارکد در هیچ یک از نظام‌های آموزشی دنیا سابقه ندارد. چه بسا ایران با تولید محتوای آموزشی به صورت انیمشین و فیلم و ایجاد بارکد آن در کتاب‌های درسی بتواند خود را به‌عنوان کشوری پیشتاز در استفاده از نوآوری‌های تکنولوژی در سیستم آموزش و پرورش در جهان معرفی کند. اجرای این طرح نظام آموزشی ایران را به الگوی دیگر کشورها در تدوین کتاب‌های درسی و آموزشی تبدیل خواهد کرد.»

ایجاد رقابت بین معلمان برای ایفای نقش فعال‌تر در دستگاه تعلیم و تربیت

وی درباره هزینه‌های این تکنولوژی بیان کرد: «معلمان، کارشناسان آموزشی و فعالان تولید محتواهای آموزشی می‌توانند به صورت رایگان و داوطلبانه در تولید این فیلم‌ها همکاری کنند. کارشناسان بخش تکنولوژی آموزشی در سازمان پژوهش هم می‌توانند این آثار را بررسی و از میان آنها بهترین‌ها را گزینش کنند. مثلاً در دانشگاه شهید رجایی دانشجویانی هستند که از ساخت این فیلم‌های آموزشی استقبال می‌کنند و برای این منظور می‌توانند از استودیوهای این دانشگاه استفاده کنند؛ بنابراین بخش تولید فیلم‌های آموزشی نه تنها هزینه‌بر نخواهد بود، حتی می‌تواند رقابتی در میان معلمان ایجاد کند که به این ترتیب بتوانند نقش فعال‌تری در دستگاه تعلیم و تربیت ایفا کنند تا در نهایت، به جای تالیف کتالب درسی، نوعی چرخه تألیف در کشور داشته باشیم.»

وی افزود: «از نظر اجرایی نیز درج بارکد در کتاب‌های درسی هزینه‌بر نیست. سایتی وجود دارد که می‌توانید لینک هر فیلم آموزشی را درون آن کپی کنید و به شما QR code آن را بدهد و شما داخل کتاب کپی کنید.»

نیک‌پی درباره چگونگی یکدست‌سازی و جمع‌آوری این محتواهای آموزشی عنوان کرد: «آموزش پرورش می‌تواند قالب استانداردی برای تولید محتوای آموزشی تدوین و در بخشنامه‌ای آن را به تمامی مدارس کشور ابلاغ کند، تا معلمان و مسئولان آموزشی مربوطه، محتوای آموزشی تولیدی خود از جمله فیلم، انیمشین و کلیپ آموزشی را به سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی ارسال کنند تا درنهایت محتواهای تایید شده در سامانه آموزش و پرورش بارگذاری و کد QR آن در کتاب‌های درسی درج شود.»

مبدع طرح الحاق «کیو. آر. کد» در کتاب‌های درسی درباره زمان احتمالی اجرای این طرح گفت: «پیش‌بینی من این است که ابتدا تا انتهای تکمیل این طرح ۳ سال به طول بیانجامد.»

از بین بردن نابرابری‌های آموزشی از طریق ایجاد فرصت برای تولید و ارائه محتوای آموزشی برتر

این دبیر ریاضی در پایان بیان کرد: «با توجه به توانمندی این تکنولوژی و قابلیت فراوان آن برای استفاده در محیط‌های آموزشی در راستای در دسترس قرار دادن آموزش، سهولت دسترسی به آموزش برای همگان، از بین بردن نابرابری‌های آموزشی از طریق ایجاد فرصت برای تولید و ارائه محتوای آموزشی برتر‪ نیازمند طراحی و برنامه‌ریزی هدفمند است که اجرای این طرح معلمان و دانش‌آموزان و کسانی که در ارتباط با آموزش هستند را به تولید و ارائه آموزش‌های برتر از طریق این ابزار تشویق می‌کند.»