استاد ارتباطات: بحران روانی کرونا ناشی از انتشاراخبار جعلی و شایعات است

محمدصادق افراسیابی در گفت‌وگو با پانا با اشاره به شیوع ویروس کرونا در کشور و وظیفه رسانه‌ها برای اطلاع‌رسانی در زمینه این بیماری اظهار کرد: تأثیر گذاری بالای رسانه‌ها بر افکار عمومی بر کسی پوشیده نیست اما نکته‌ای که در زمینه پیگیری و انتشار اخبار مربوط به کرونا باید مورد توجه قرار بگیرد این است که قبل از انتشار اخبار ابتدا باید از صحت و سقم آن مطلع باشیم.

وی در پاسخ به این سوال که رسانه‌ها به چه صورت اطلاع‌رسانی کنند که باعث افزایش نگرانی مردم نشوند؟ گفت: از آنجا که وزارت بهداشت متولی اطلاع‌رسانی درباره شیوع ویروس کرونا است، بنابراین بهتر است رسانه‌ها نیز از کانال وزارت بهداشت استفاده کنند و اخبار این وزارتخانه را محور قرار دهند و از بیان اخباری که صحت و سقم آن هنوز مشخص نیست خودداری کنند. این کار به حفظ آرامش روانی جامعه و همچنین افزایش آگاهی مردم در زمینه این بیماری کمک زیادی می‌کند.

معاون مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال با اشاره به اهمیت نقش سواد رسانه‌ای در مدیریت بحران‌های اجتماعی گفت: کمبود سواد رسانه‌ای مردم در مواقع بحرانی از جمله شیوع ویروس کرونا باعث افزایش هزینه برای کشور می‌شود.

وی تاکید کرد: اگر دستگاه‌های متولی برای افزایش سواد رسانه‌ای مردم تلاش کرده بودند در بحران‌هایی اینچنینی شاهد هجوم مردم برای تهیه ماسک، ژل‌های ضدعفونی و اقلامی مشابه آن نبودیم که تاثیر روانی آن بر سلامت جامعه اثرگذار باشد.

افراسیابی با بیان اینکه وجود سواد رسانه‌ای و سواد سلامت در جامعه بسیار اهمیت دارد، گفت: اگر سواد سلامت افزایش پیدا کند پیشگیری از بیماری‌ها آسان می‌شود و اگر سواد رسانه‌ای افزایش پیدا کند، جامعه با بیماری‌ها به شکل منطقی مواجه می‌شود و دچار ترس و نگرانی که محصول اخبار جعلی و شایعات است، نمی‌شود.

این استاد ارتباطات خاطرنشان کرد: امروز بخشی از معضلات مربوط به بیماری کرونا ناشی از انتشار اخبار و شایعات است که به دلیل کمبود سواد رسانه‌ای در جامعه شاهد آن هستیم و از طرفی می‌توان گفت بخشی از ناتوانی مردم برای غلبه بر این بیماری ناشی از کمبود سواد سلامت است که باعث شده تا برخی اصول اولیه بهداشت و سلامت فردی و اجتماعی از سوی مردم رعایت نشود.

وی تاکید کرد: کم سوادی رسانه‌ای و کم سوادی سلامت در جامعه موجب تشدید بحران‌ها و افزایش هزینه مدیریت بحران در جامعه می‌شود.

افراسیابی گفت: اطلاع‌رسانی‌ صحیح، سریع، جامع و صادقانه، آموزش به زبان ساده، امیدآفرینی، تقویت‌ روحیه همکاری، پرهیز از بهره‌برداری‌ سیاسی و واقع‌نمایی از جمله وظایف‌ حرفه‌ای و ملی رسانه‌ها در این شرایط‌ حساس است. بنابراین توجه مردم به سواد سلامت، گرفتن‌ خبر از مراجع علمی و قانونی، پرهیز از به اشتراک گذاشتن پست‌های‌ دریافتی نادرست و غیرموثق و حفظ آرامش، جلوی تشدید بحران کرونا را خواهد گرفت.

وی افزود: یکی از دلایل دیگر انتشار وسیع شایعات در شبکه های اجتماعی صرف نظر از موضوع سواد رسانه‌ای، این است که رسانه‌های جمعی خود را در شبکه‌های اجتماعی بازتولید نکردند و ساختاری برای ارتباط تعاملی با مخاطب طراحی نکردند و این امر موجب شده است مخاطبان این رسانه‌ها در شبکه‌های اجتماعی به باز نشر دهندگان رسانه‌های غیر معتبر تبدیل شوند.

معاون مرکز فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال تاکید کرد: یکی از وظایف رسانه‌ها، آموزش و از دیگر وظایف رسانه‌ها، بسیج کردن مردم در مقابله با شرایط خاصی چون شیوع بیماری کرونا است، بنابراین رسانه‌ها باید با مشورت افراد متخصص موضوع آموزش و بسیج کردن مردم را هم جدی بگیرند و به اطلاع رسانی بسنده نکنند.

افراسیابی در پایان با اشاره به اهمیت نقش سلبریتی‌ها برای مقابله با شرایط ناگوار در جامعه گفت: متاسفانه در اکثر مواقع شاهدیم تعداد کمی از سلبریتی‌ها حاضر هستند برای مقابله با شرایط ناگوار به شکل عالمانه و هماهنگ با سیاست‌های دستگاه های متولی وارد عرصه بسیج عمومی و تلاش برای افزایش آگاهی مردم شوند که این امر ناشی از فقدان مسئولیت اجتماعی در برخی سلبریتی‌هاست. شاید لازم است سیاستگذاران حوزه صوت و تصویر فراگیر، سینما و تئاتر قبل از ورود افراد به عرصه‌های هنری از آنها بخواهند یک تعهدنامه اخلاقی را با مطالعه دقیق امضأ کنند تا شخصی که قرار است به عنوان یک هنرمند در جامعه ایفای نقش کند از همان ابتدا متوجه مسئولیت اجتماعی خود نسبت به جامعه و اطرافیان خود باشد.