عَلَم که بالا می‌رود، دل‌ها بی صدا می‌گریند

در دل جنگل‌های مه‌گرفته، بر لبه‌ی شالیزارهای هنوز خیس از باران، با آغاز ماه محرم، گیلان جامه‌ای از سوگ بر تن می‌کند. این سرزمینِ همیشه‌سبز، با دل‌هایی همیشه‌داغ، میزبان یکی از اصیل‌ترین و پرشورترین آیین‌های عزاداری‌ست: عَلَم‌بَندی.

از صومعه‌سرا تا فومن، از ماسال، شفت و تالش تا آستارا، لنگرود، رودسر، لاهیجان و رشت، هر روستا آیینی دارد، اما عَلَم، در همه‌جا مشترک است. عَلَمی که از چوب درختان استوار جنگل برمی‌آید، با پارچه‌هایی در رنگ‌ نذر و نیت سبز،  نماد امید و شفاعت  آراسته می‌شود این رنگ  به نیت سلامتی، فرزند، یا دل‌شکسته‌ای خاموش بر عَلَم بسته شده‌اند.

پیش از آن‌که عَلَم بلند شود، دل‌ها آماده می‌شوند. مردان روستا، عَلَم را با احترام از خانه بیرون می‌آورند؛ گویی بیرون‌بردن یک امانت مقدس است. آن‌گاه عَلَم را با طناب‌هایی از سقف مسجد یا حسینیه آویزان می‌کنند، یا آن را در میانه‌ی میدان ده بالا می‌برند. پیرمردان، زمزمه‌کنان نوحه می‌خوانند. جوان‌ها با غرور عَلَم را بلند می‌کنند. کودکان با حیرت نگاه می‌کنند و مادران، زیر لب دعا می‌خوانند و اشک می‌ریزند.

در برخی مناطق، عَلَم‌دارها با نذر و عهدی قدیمی، عَلَم را روی دوش می‌گیرند و در میان کوچه‌ها می‌گردانند. عَلَم که حرکت می‌کند، انگار کاروان کربلا از کوچه‌های گیلان عبور می‌کند. مردمان از خانه‌ها بیرون می‌آیند، به عَلَم دخیل می‌بندند، دعا می‌خوانند، و دل‌های شکسته‌شان را گره می‌زنند به پرچم‌دار کربلا.

این آیین، فقط یک رسم نیست؛ یادگار سینه‌به‌سینه‌ی ایمان مردمانی‌ست که قرن‌هاست با محرم نفس کشیده‌اند. عَلَم‌بندی، در گیلان نه‌تنها یک میراث معنوی، که نمادی از پیوند مردم با حقیقت، با آزادگی، و با مظلومیت عاشورا است. در این سرزمین بارانی، عشق به حسین (ع) همیشه جاری‌ست؛ درست مثل رودهای پرخروش و درخت‌های همیشه‌سبز.

و هر سال، وقتی عَلَم بالا می‌رود، گیلان یک‌صدا می‌گوید:(ما هنوز عَلَم‌دار حسینیم).