در گفت‌وگو با پانا:
هنر در روزگار دیجیتال گم نمی‌شود؛ فقط شکل بیان آن تغییر می‌کند
تهران (پانا) - فریبا کوهنجانی، کارگردان پویانمایی کوتاه با محوریت هویت فرهنگی اصفهان از روند شکل‌گیری ایده، چالش‌های تولید استاپ‌موشن و نگاه انسانی اثرش سخن گفت. او معتقد است ریشه‌های هنر آن‌قدر عمیق است که در هیچ دوره‌ای کم‌رنگ نمی‌شود و نسل امروز باید ارزش میراث هنری را دوباره به‌درستی بشناسد.
فریبا کوهنجانی، هنرمند و پژوهشگر حوزه انیمیشن، روایتی تصویری از هویت فرهنگی اصفهان و نقش ماندگار هنر در زندگی ایرانی است. این فیلم که با تکنیک استاپ‌موشن تولید شده، با نگاهی احساسی و درعین‌حال پژوهش‌محور به میراث هنری شهر می‌پردازد و تلاش دارد ارزش هنر و هنرمند را در روزگار دیجیتال بازتعریف کند.
در گفت‌وگوی پیش‌رو، کوهنجانی از ایده اولیه، روند دشوار تولید، نگاه اثر به مخاطب و ویژگی‌های متمایز پویانمایی سخن می‌گوید.
در ابتدا بفرمایید ایده ساخت «تیمچه اساطیر» از کجا شکل گرفت و چه دغدغه‌ای پشت انتخاب این سوژه وجود داشت؟
اصفهان شهری است که ریتم زندگی در آن مانند زاینده‌رود، حال‌وهوایی متفاوت دارد. هر صبح که از کنار پل‌ها و بناهای تاریخی عبور می‌کنی و نام خیابان‌هایی را می‌بینی که مزین به بزرگان فرهنگ و هنر ایران است، ناخودآگاه ذهن به سمت روایت دوباره زیبایی‌های این شهر می‌رود.
ایده ساخت این فیلم از صدای خوش اصفهانی‌ها کنار پل‌ها، رنگِ نشسته بر قلم هنرمندان، شعله‌هایی که کاشی را جان می‌بخشند و یاد عزیزانی که در خاک این سرزمین آرمیده‌اند، شکل گرفت.
در این مسیر به دنبال گمشده‌های گذشته و کانسپت‌هایی بودم که باید برای روایت این هویت طراحی می‌شد. خواستم نشان دهم چطور هنر ریشه زندگی ماست؛ ریشه‌ای که در کشمکش روزگار گم نمی‌شود، بلکه به یادگار می‌ماند. از سوی دیگر، این فیلم یادآور این نکته است که ارزش هنر و هنرمند در عصر دیجیتال شاید کم‌رنگ شود، اما هرگز از بین نمی‌رود و نسل جدید باید قدردان میراث فرهنگی باشد.
فرایند تولید پویانمایی معمولا پیچیده و زمان‌بر است. در مسیر ساخت این اثر با چه چالش‌هایی روبه‌رو بودید؟
زمان تولید این پروژه بسیار محدود بود و شروع کار مانند همیشه، دشوارترین بخش ماجرا. در ابتدا با مجموعه‌ای از مشکلات فنی و اجرایی مواجه شدیم؛ از محدودیت‌های تصویربرداری و شرایط کارگاهی گرفته تا کمبود زمان اما با حمایت‌های بی‌دریغ خانم سیاه‌رستمی (مدیریت هنرستان فضیلت)، هماهنگی‌های خانم زمانپور و همراهی همکاران عزیز، و همچنین پشتکار اولیا و هنرجویان، این مسیر سخت هموار شد.
تمام اعضای تیم، طی پنج ماه تا نیمه‌های شب و حتی ایام عید با نهایت صبر، متانت و انرژی درگیر پروژه بودند و همین روحیه، نقطه قوت اصلی این کار شد.
در ساخت این فیلم چقدر بر جنبه‌های تکنیکی تمرکز داشتید و چقدر بر روایت پیام اثر؟
برای تولید یک داستان انیمیشن، نخستین نکته انتخاب درست تکنیک است؛ تکنیکی که بتواند بیشترین تأثیر بصری را بر مخاطب بگذارد. با توجه به تجربه و علاقه شخصی‌ام، استاپ‌موشن را انتخاب کردم؛ گرچه زمان‌بر است اما به‌واسطه بافت و کیفیت خاصش، امکان انتقال حس و پیام اثر را دقیق‌تر فراهم می‌کند.
پویانمایی کوتاه شما برای چه گروه سنی طراحی شده است؟ آیا مخاطب خاصی را هدف گرفته‌اید؟
قصد نداشتم اثر محدود به گروه سنی خاصی باشد. خواستم همه مخاطبان از کودک و نوجوان تا بزرگسال این فیلم را ببینند و از آن لذت ببرند. این اثر را به تمام دوستداران فرهنگ و هنر در سراسر دنیا تقدیم کرده‌ایم، به‌ویژه ایرانیان عزیز خارج از کشور که دل‌بسته هویت فرهنگی خود هستند.
پویانمایی چه توانایی‌هایی در انتقال مفاهیم انسانی، اجتماعی و فلسفی دارد که در دیگر گونه‌های سینمایی کمتر دیده می‌شود؟
به‌نظر من، سینما، تئاتر و در کل هنر قدرت شگفت‌انگیزی در انتقال پیام‌های عمیق و موجز دارد. در دورانی زندگی می‌کنیم که نسل جوان علاقه کمتری به فیلم‌های طولانی یا رمان‌های مفصل دارد؛ بنابراین پویانمایی کوتاه می‌تواند بهترین ابزار برای بیان مفاهیم انسانی، اجتماعی و حتی فلسفی باشد.
وقتی کودک یاد می‌گیرد نقاشی ساده‌اش را به حرکت درآورد، دریچه‌ای به دنیای خیال‌پردازی باز می‌شود و مفاهیم انسانی به زیباترین شکل در ذهن او نهادینه می‌شود. در این اثر تلاش کردیم جذابیت‌های تکنیکی، انیمیت حرفه‌ای و قصه‌ای برخاسته از دل را در کنار هم قرار دهیم و امیدواریم این تجربه برای مخاطب اثربخش بوده باشد.
فاطمه آبروش
ارسال دیدگاه