پانا؛ جایی که خبرنگاری از پشت نیمکت‌ها آغاز می‌شود

در میانه خرداد، میان امتحانات پایان سال تحصیلی و شور تابستانه‌ نوجوانی، سالروز تولد نهاد رسانه‌ای‌ فرا می‌رسد که نه در هیاهوی میدان‌های سیاست و اقتصاد، بلکه از دل مدارس، حیاط‌های خاکی، کلاس‌های ساده و نگاه‌های پرسشگر نوجوانان، جوانه زد و رشد کرد.

خبرگزاری پانا، حالا دیگر فقط یک رسانه نیست؛ روایتگر نسلی است که پرسیدن را آموخته، دیدن را تمرین کرده و نوشتن را تجربه کرده است.

پانا، یا همان Pupils Association News Agency، در خرداد ۱۳۸۱ پا به عرصه گذاشت و از تابستان ۱۳۸۲ به‌طور رسمی وارد میدان اطلاع‌رسانی شد؛ مسیری که با صبوری و درایت سازمان دانش‌آموزی کشور و زیر نظر وزارت آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران آغاز شد، اما به همت و کنجکاوی هزاران دانش‌آموز معنا گرفت. این خبرگزاری که در مهر ۱۳۹۱ موفق به دریافت مجوز رسمی از هیأت نظارت بر مطبوعات شد، امروز پس از گذشت بیش از دو دهه، نه‌تنها رسانه‌ای پویا و منسجم است، بلکه به جرأت می‌توان آن را بزرگ‌ترین تشکل دانش‌آموزی فعال کشور نامید.

پانا در مسیر خود تنها یک رسانه نبوده؛ بلکه مدرسه‌ای برای یادگیری خبرنگاری، اخلاق رسانه‌ای و زیست حرفه‌ای‌ در جهان خبر نیز بوده است. تاکنون بیش از ده‌ها هزار دانش‌آموز از آموزش‌های حرفه‌ای این مجموعه بهره‌مند شده‌اند و صدها نفر در سراسر کشور به صورت مستقیم از درون مدارس، از دل کلاس‌ها و جمع‌های دانش‌آموزی، در حال تولید خبر هستند.

اما راز ماندگاری پانا در چیست؟ در زمانه‌ای که بسیاری از رسانه‌ها برای جذب مخاطب، به سوی هیجان‌سازی، اغراق و گاه تخریب می‌روند، پانا مشی مبتنی بر اعتدال، دقت، صداقت و مسئولیت‌پذیری را برگزیده است. در منشور اخلاقی‌اش به صراحت آمده: خبرنگار پانا نه فقط تولیدکننده خبر، بلکه متعهد به کرامت انسانی، قانون‌مداری و عدالت رسانه‌ای است.

از پرهیز از تخریب دیگر رسانه‌ها گرفته تا اجتناب از تحریف و سرقت ادبی، از رعایت حقوق مصاحبه‌شوندگان تا وفاداری به صحت اطلاعات، از دوری از فتوشاپ‌های اغواگرانه تا انتشار پاسخ‌های مودبانه به تکذیبیه‌ها؛ این‌ها خطوط قرمز یک خبرگزاری هستند که با نوجوانان و جوانان آغاز می‌شود، اما شانه‌به‌شانه‌ رسانه‌های حرفه‌ای کشور ایستاده است.

پانا، مدرسه‌ دوم دانش‌آموزان مشتاق خبر است. آن‌ها که با دوربین‌های ساده، گوشی‌های موبایل و دفترچه‌های خبرنگاری خود، در نشست‌های خبری حاضر می‌شوند، از مسئولان مطالبه‌گری می‌کنند، گزارش می‌نویسند، تحلیل می‌کنند و گاه مسائلی را پوشش می‌دهند که رسانه‌های بزرگ از کنار آن عبور کرده‌اند.

امروز دیگر پانا نه تنها یک نهاد وابسته به سازمان دانش‌آموزی؛ بلکه بازوی حرفه‌ای آموزش و پرورش در زمینه‌ رسانه، سواد رسانه‌ای و تربیت اجتماعی است. هم‌اکنون در تمامی استان‌ها، دفاتر فعال پانا با حضور نمایندگان استانی در دل سازمان دانش‌آموزی مستقرند و با استفاده از ظرفیت گسترده دانش‌آموزان مستعد، شبکه‌ای یکپارچه برای بازتاب اخبار فرهنگی، آموزشی، اجتماعی، ورزشی و حتی اقتصادی استان‌ها شکل داده‌اند.

در دوره جدید، پانا ماموریتی مهم را بر دوش گرفته است: «ایجاد عدالت در دسترسی به فعالیت‌های رسانه‌ای برای تمام دانش‌آموزان کشور». این ماموریت، تنها معنای رسانه‌ای ندارد؛ بلکه تبلور عدالت آموزشی، تقویت مشارکت اجتماعی و ساختن نسل آینده‌ای با سواد رسانه‌ای است.

به همین مناسبت و در سالگرد تاسیس این رسانه‌ منحصر به فرد، لازم است بار دیگر بر نقش پانا در تربیت نسل خبرنگاران فردا تاکید کنیم. نسلی که آموخته است برای روایت حقیقت، باید نخست خود صادق بود؛ برای ساختن اعتماد، باید مسئولانه نوشت؛ و برای اثرگذاری، باید در پی فهم عمیق و نگاه تحلیلی بود.

پانا یعنی تمرین دموکراسی، مشارکت، مسئولیت و عدالت، در قاب رسانه.

و چه زیباست که همه این‌ها، از پشت همان نیمکت‌هایی آغاز می‌شود که روزگاری فقط جای خواندن و نوشتن بود، نه پرسیدن، تحلیل کردن و روایتگری.

سالگرد تولد پانا مبارک باد، پانا فقط یک خبرگزاری نیست، بلکه تبلور آرزوی دیرین ما برای تربیت نسلی است که دیده می‌شود، می‌پرسد، می‌نویسد و آینده را می‌سازد.