پژوهش کاربردی، نیاز اساسی رونق تولید

به‌گزارش ایسنا، تاکید بر پژوهش و تشویق پژوهشگران به فعالیت‌های پژوهشی مورد نیاز کشور نشان از نقش کلیدی این عنصر در پیشبرد جوامع دارد تا آنجا که رهبر معظم انقلاب نیز بارها بر این مهم تاکید کرده‌اند.

در راستای گرامیداشت این نیاز اساسی جامعه، بیست و پنجم آذرماه با نام روز پژوهش نام گرفت تا در هفته آخر آذر ماه از پژوهشگران برتر سال که نماد تلاش در راه سربلندی ایران هستند، قدردانی شود. هفته پژوهش امسال نیز از شنبه، ۲۳ آذر با شعار "پژوهش اثربخش، فناوری ارزش‌آفرین و رونق تولید" آغاز شده و تا بیست و نهم ادامه خواهد داشت.

مدیر امور پژوهشی دانشگاه اصفهان با تاکید بر سرعت بالای تغییر و تحول در دانشگاه‌های دنیا در پنجاه سال گذشته گفت: دانشگاه‌های معتبر جهان سه تحول را در خود شاهد بوده‌اند. تحول اول، حرکت از آموزش‌محوری به سمت پژوهش‌محوری و به‌عبارتی ظهور دانشگاه‌های نسل دوم است. تحول دوم، حرکت به سمت دانشگاه کارآفرین و مرکز رشد است که این تحول دانشگاه‌های نسل سوم را ایجاد کرده است و بسیاری از کشورها نیز در دو دهه گذشته از این مدل تبعیت کرده‌اند.

مهدی مؤمنی توضیح داد: دانشگاه‌های کشور ما در بین نسل دوم و سوم قرار دارند، اگرچه هنوز دانشگاه‌هایی داریم که حتی مبنای کاملی از نسل دوم را ندارند. دانشگاه‌های معتبر جهان، مفهوم جدیدی را در سال‌های اخیر طرح و اجرا کرده‌اند که از دید معرفت‌شناسی، بسیار مهم است.

او افزود: این مفهوم، «دانشگاه جامعه آفرین» است. دانشگاهی که نه‌تنها بر جامعه خود از طریق آموزش و پژوهش و تربیت متخصصان اشتغال‌پذیر و نخبگان کارآفرین تاثیر دارد، بلکه هدایت‌کننده جامعه برای رشد است.

مدیر امور پژوهشی دانشگاه اصفهان با اشاره به غنی بودن استان اصفهان از نظر منابع انسانی افزود: بیش از ۶۰ هزار دانشجو در منطقه ۶ کشور وجود دارد که بالغ بر ۴۳ هزار نفر آنها در استان اصفهان مشغول به تحصیل هستند. اگر این سرمایه انسانی حمایت شود، می‌تواند در جامعه تحول آفرین باشند.

مومنی ادامه داد: استان اصفهان با داشتن دانشگاه‌های قوی می‌تواند از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کند. علاوه بر آن وجود مراکز رشد و شهرک علمی تحقیقاتی اصفهان با حضور پژوهشگرانی از دانشگاه‌های اصفهان، صنعتی، هنر، علوم پزشکی و سایر موسسات آموزش عالی، آمادگی خوبی برای حمایت از پروژه‌های پژوهشی متعدد برای رفع نیازهای جامعه دارد.

ساختارهای درون دانشگاهی، اداری، اقتصادی و مالی، چالش‌های راه پژوهش

مدیر امور پژوهشی دانشگاه اصفهان با اشاره به چالش‌ها و مشکلات موجود در راه پژوهش تصریح کرد: مشکلات موجود را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد. برای هر بخش راه‌حل‌هایی وجود دارد که گاهی فراتر از سطح مدیریت دانشگاه است.

مؤمنی توضیح داد: بخش اول مشکلات به ساختارهای درون دانشگاهی مربوط است. پیچیدگی اداری در ساختار و قوانین و نحوه اجرای آنها، عدم توجه کافی به پژوهشگران در ارزش‌گذاری‌ها و انگیزه‌بخشی‌ها و رشد نامتوازن در توانمندی‌های پژوهشگران اغلب منشأ درون دانشگاهی دارد. بخش دوم مشکلات به مسائل مالی وزارتی مرتبط است. بودجه تعمیر و تجهیز آزمایشگاه‌های تحقیقاتی دانشگاه متناسب و منظم نیست. پژوهش، به‌ویژه وقتی درباره مسائل واقعی جامعه و صنعت باشد، بدون سرمایه‌گذاری تنها تا حد درون‌دانشگاهی پیشروی می‌کند و پس از آن متوقف می‌شود.

مومنی ادامه داد: بخش سوم مشکلات به ساختارهای اداری و اقتصادی برمی‌گردد. باید پرسید که بودجه پژوهش در کشور چقدر است و صرف چه می‌شود؟ آیا صنایع کشور بر اساس بهره‌وری و رقابت تعریف شده‌ است که بخواهند با پژوهش، نقاط ضعف خود را یافته و اصلاح کنند؟ آیا صنعت و جامعه و به‌تبع آن مدیران و سیاستگذاران جامعه برای حل مشکلات خود اهمیتی قائل هستند؟ سوالاتی از این دست، سوالات ساختار بیرونی دانشگاه است.

توانمندسازی دانشجویان دانشگاه اصفهان در آینده‌ای نزدیک

مدیر امور پژوهشی دانشگاه اصفهان همچنین با تاکید بر نامگذاری سال "رونق تولید" و اهمیت پژوهش‌های کاربردی، خاطرنشان کرد: رونق تولید نتیجه حرکتی منسجم است که یکی از ارکان آن حمایت از پژوهش‌های اثربخش است. پژوهشی اثربخش و کاربردی است که نیاز واقعی جامعه را دیده و در جهت رفع این نیاز گام بردارد.

مؤمنی درخصوص فعالیت‌های دانشگاه اصفهان در راستای توسعه پژوهش کاربردی و ثروت‌آفرینی از این راه، افزود: دانشگاه اصفهان با تعریف مفهوم مأموریت‌گرایی در طول چهار سال گذشته، در جهت ارتقای پژوهش‌های خود با محوریت مشخص اقدام کرده است. حرکت در جهت مأموریتی خاص بی‌شک اثربخشی به‌همراه خواهد داشت.

او ادامه داد: برای این منظور طرح‌های متعددی در دانشگاه اصفهان اجرا شده و طرح‌های بسیار دیگری در حال اجراست. دانشگاه اصفهان دانشگاهی جامع است و رشته‌های تحصیلی متعددی از علوم پایه، علوم انسانی و مهندسی دارد. این تنوع، ضرورت وجود برنامه‌هایی متفاوت را دوچندان می‌کند. برای آینده نزدیک، مهمترین برنامه‌ها تخصصی پژوهش محور، مأموریت‌گرا و همچنین مجموعه مفصلی از برنامه‌های توانمندساز برای دانشجویان در جهت پژوهش‌های کاربردی است.

تسهیل فرایند تصویب پروپوزال‌های سلامت محور در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

معاون پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص جایگاه پژوهش در ایران به ایسنا گفت: خوشبختانه در دهه‌های اخیر توجه ویژه‌ای به پژوهش در ایران شده است. دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز به‌عنوان قطب علمی سلامت در استان، به‌دنبال تحقیقات کاربردی و فناورانه در حوزه سلامت است. به‌همین منظور اخیرا به‌دنبال تسهیل فرایند تصویب پروپوزال‌های محصول محور از طریق آموزش و ایجاد بسترهای مناسب بوده‌ایم.

شقایق حق‌‌جوی جوانمرد تاکید کرد: اگر پژوهش بر مبنای مسائل و مشکلات جامعه انجام نشود، نتایج تحقیقات کاربردی نخواهد بود. توسعه هم راستا با پژوهش محقق می‌شود.

سفارشی نبودن پژوهش‌ها چالش جدی پژوهش

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان یکی از اصلی‌ترین چالش‌های پیش روی پژوهش را جدا بودن صنعت از دانشگاه و عدم برقراری ارتباط میان این دو دانست و گفت: بدون این ارتباط، پژوهش معنایی نخواهد داشت. زیرا نه پژوهش‌ها بر مبنای مشکلات صنعت یا همان عرصه خواهد بود و نه نتایج پژوهش‌ها مورد استفاده عرصه‌ها قرار خواهد گرفت.

حق‌جوی جوانمرد ادامه داد: یکی دیگر از چالش‌های موجود، سفارشی نبودن پژوهش‌هاست. اگر صاحبان صنایع و مسئولان به این باور برسند که سفارش پژوهش تا چه حد می‌تواند مشکلات موجود را حل کند، قطعا شرایط بهتری وجود خواهد داشت.

او افزود: بحث منابع مالی در این حوزه و به‌خصوص در نظام سلامت نیز قابل تأمل است، زیرا که با توجه به تحریم‌ها و کمبود بودجه در این زمینه منابع مالی، با چالش مواجه است و اغلب پژوهشگران از این موضوع گله دارند.

تمرکز بر چاپ مقاله، زمانبر اما کم امتیاز

معاون پژوهش و فناوری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هشدار داد: یکی دیگر از چالش‌های موجود، تمرکز بیش از اندازه به بحث چاپ مقاله در سطح کشور است و این در حالی است که تجاری‌سازی محصول حاصل از پژوهش زمان و انرژی زیادی از پژوهشگر می‌گیرد و بسیار ارزشمند است، اما از لحاظ امتیازدهی باعث انگیزش پژوهشگران دانشگاهی نمی‌شود.

حق‌جوی جوانمرد یادآور شد: اساس پژوهش سوال است و این سوالات از دل جامعه، صنعت و سایر عرصه‌ها استخراج می‌شود. اگر پژوهشی بر این مبنا طرح‌ریزی شود یعنی کاربردی است. چنین پژوهش‌هایی می‌توانند جواب بسیاری از سوالات مخاطب را بدهند و حتی در مراحل بالاتر علت‌ها و راهکارها را مشخص کنند. گرچه در زمان حاضر نیاز به تعداد زیادی research وaction داریم و تنها باید دانشی که داریم در محیط اجرا با فرایند پژوهشی اجرا کنیم.

بدون پژوهش، آموزش نیز تازگی خود را از دست می‌دهد

او همچنین در پاسخ به این پرسش که پژوهش‌های دانشگاهی چگونه مسیر ثروت‌آفرینی را باز خواهند کرد؟ خاطرنشان کرد: یکی از بازوهای اصلی دانشگاه پژوهش است. بدون پژوهش، آموزش نیز تازگی خود را از دست می‌دهد. پژوهش و آموزش در دانشگاه‌ها و حتی در نظام آموزشی مکمل یکدیگرند. با استفاده از پژوهش‌های کاربردی می‌توان به‌میزان قابل توجهی ثروت‌آفرینی کرد. ایجاد شرکت‌های دانش بنیان، استارتاپ‌ها، اختراعات، ایجاد و تجاری‌سازی محصولات به خلق ثروت کمک شایانی خواهد کرد که این امر با تکیه بر توان ملی و خودباوری محقق خواهد شد.