مقامهای اروپایی،آسیایی و خاورمیانهای هر کدام چه پیامی برای ایران دارند؟
صف میانجیگری در تهران
تهران (پانا) ـ میانجیگران در راه تهران هستند؛ آیا آنها حامل پیامی هستند؟ از سه میانجیگر اروپایی، آسیایی و خاورمیانهای کدام یک میتواند ایران را مجاب به مذاکره کند؟ آیا مذاکره میان دو طرف آمریکا و ایران در حال انجام است؟ هفته پرترافیک دیپلماسی در تاریخی ترین لحظات، قرار است سرنوشت جنگ و صلح کشورمان را تعیین کند؛ تحلیلهای داغ رسانههای جهان را در این گزارش بخوانید.
بهگزارش خبرآنلاین، وزیر خارجه آلمان قرار است روز دوشنبه با وزیر خارجه کشورمان دیدار کند. دیداری سرنوشتساز برای نجات برجام. اما آنچه رسانههای خبری میگویند تنها نجات برجام نیست بلکه حفظامنیت منطقه و جلوگیری از تنشهای بیشتر میان تهران و واشنگتن است. بهگفته منابع خبری غرب سفر هایکو ماس وزیر خارجه آلمان در راستای تلاش برای اجرای اینستکس و راضی کردن ایران به تعهدات برجامی است.
اما دستگاه سیاست خارجی ایران در هفتهجاری تنها میزبان وزیر خارجه آلمان نیست، بلکه رویداد مهمتری که قرار است در این هفته شاهد آن باشیم سفر نخستوزیر ژاپن برای انجام میانجیگری است.
میانجیگر اروپایی
سفر هایکو ماس در مقام وزیر خارجه آلمان در نوبه خود بسیار کمسابقه بوده است؛ پس از شدتگرفتن تنش میان آمریکا و ایران، وزیر خارجه آلمان پس از معاونوزیر خارجه انگلیس دومین مقام اروپایی است که در این وضعیت به تهران میآید.
روزنامه زود دویچه سایتونگ در یادداشتی با اشاره به سفر «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان به ایران نوشت:تلاشها و فعالیتهای بسیاری برای انجام سفر وزیر خارجه آلمان به ایران انجام شده و این حاکی از خاص بودن شرایط و اهمیت این سفر دارد.
این روزنامه آلمانی با اشاره به گفتوگوهای ماس و مقامات ایرانی درباره توافق هستهای نوشت:ماس استدلال های متعددی آورده است که نمیتوان در حالیکه دستاوردهای دندانگیری از این توافق عاید ایران نشده، انتظار پایبندی همه جانبه آنها از این توافق را داشت.
آنچه برای دیپلماتهای آلمانی بیش از هر چیز اهمیت دارد این است که طرف ایرانی را متقاعد کنند که اروپا برای حفظ این توافق در تلاش است. این در حالی است که ایران بارها اروپا را به کمکاری متهم و تاکید کرده در صورت عدمتحقق خواستههای توافق شده از این توافق خارج خواهد شد.
ضمن اینکه او پس از ورود به بغداد در میان خبرنگاران هشدار کرد که محاسبات اشتباه پیامدهای جبرانناپذیری برای خاورمیانه دارد.
او همچنین در بخش دیگری از سخنان خود از عراق خواست تا از ایجاد هرگونه تنش در فضای خاورمیانه بخصوص در رابطه با ایران-آمریکا پرهیز کند.
او قرار است قبل از سفر به تهران با برهم صالح که یکی از گزینههای اصلی میانجیگر ایران و آمریکا و ایران و عربهای خلیجفارس است دیدار و گفتوگو کند.
وزیر خارجه آلمان در حالی سفر به خاورمیانه و ایران را کلید زد که از حضور و شرکت در مراسم یکی از اعیاد مهم مسیحیان صرفنظر کرده است، این امر میتواند اهمیت موضوع توافق هستهای ایران برای ماس را نشان دهد. او بارها بر حفظ و بقای توافق هستهای ایران تاکید کرده و آن را ضامن امنیت خاورمیانه و اروپا قلمداد کرده است.
همچنین ترامپ در سالگرد سقوط آلمان نازی در جزیره نرماندی با مقامات اروپایی دیدار کرد. پس از آن هایکو ماس راهی خاورمیانه شد.
نیویورک تایمز در اینباره نوشت:در حالیکه متحدان اروپایی هنوز هم برای نجات توافق هستهای ۲۰۱۵ تلاش میکنند، دونالد ترامپ و دستیارانش مجموعه پیامهای گیجکننده و بهظاهر متناقضی را در هفتههای اخیر به ایران رساندهاند؛ از دستور اعزام نیروهای بیشتر و ناو هواپیمابر به خاورمیانه و تهدیدهای نظامی گرفته تا اعلام این که واشنگتن بهدنبال مذاکره است و نه جنگ.
دولت ایران که هدف سیاستهای افراطی دولت ترامپ بوده است، روابط دیپلماتیک با واشنگتن ندارد و رهبر عالی ایران مقاومت و ایستادگی در برابر زیاده خواهیها و زورگوییهای دشمن را تنها راه مقابله با آن میداند.
پایگاه خبری هیل نیز در اینباره نوشت:رسانهها آکنده از خبرهای اغراقآمیز درباره سفر این هفته دونالد ترامپ به اروپا است. در حالیکه پوششخبری کشورهای مهمی مانند ایران و کرهشمالی کم شده است؛ اما بالا گرفتن تنشها در تهران و کم نشدن آنها در پیونگیانگ، بررسی دقیق اطلاعات موجود درباره این تهدیدها را برای کنگره الزامی میکند.
شمارش معکوس برای آمدن میانجیگر آسیایی
اما روز چهارشنبه ۲۲ خرداد ماه شینزو آبه نخستوزیر ژاپن به تهران میآید. سفری جنجالی که تاکنون حرف و حدیثهای بسیاری داشته است. آبه بهعنوان میانجیگر میآید.
پس از اقدام نفتی آمریکا علیه ایران مبنی به صفر رساندن فروش نفت، وزیر خارجه کشورمان راهی تور اسیایی شد، که یکی از مقصدهای مهم او سفر به ژاپن و دیدار با مقامات این کشور بود. ژاپن یکی از خریداران مهم نفتی ایران است. پس از آن به فاصله یکماه دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا راهی ژاپن شد و در این سفر به یکباره همه چیز تغییر کرد از گفتمان ترامپ تا لحن دوستانه او برای مذاکره، او حتی مدعی شد که خواهان تغییر رژیم ایران نیست.
پس از آن رسانههای ژاپنی اعلام کردند که آبه شیزو نخستوزیر این کشور قرار است به تهران برود و با مقامات کشورمان از جمله آیتالله خامنهای رهبر معظم انقلاب دیدار و گفتوگو کند. برخی رسانههای خبری از یک نامه نیز سخن میگویند. نامهای که ترامپ بهوسیله نخستوزیر ژاپن برای مقامات ایرانی ارسال کرده است.
ریچارد آرمیتاژ، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در دولت بوش پسر که متخصص مسائل ژاپن است، درباره سفر آبه به تهران به روزنامه آساهی در توکیو گفت:چنانچه ایران بیانات نخستوزیر ژاپن را گوش کند و روند گفتوگوی ایران و ژاپن ادامه یابد، منجر به کاهش تنش میان آمریکا و ایران خواهد شد.»
همچنین روزنامه القدسالعربی چاپ انگلیس، در اینباره نوشت:پیام رئیسجمهور آمریکا از پایتخت ژاپن خطاب به رهبران عالی ایران واضح بوده و از سرگیری گفتمان باراک اوباما را القا میکند که پیش از این روند مذاکرات مستقیم با ایران را با نظارت عمان در سال ٢٠١٣ افشا و چارچوب کلی را برای مرحله آتی مشخص کرد؛ در صورتیکه نظام ایران برای خروج از این بحران حسن نیت داشته باشد. از قرار تهران آماده باز کردن تمام پروندههای راهبردی خود در مذاکره با واشنگتن است؛ اما مانند گذشته اجازه نخواهد داد دور این میز مذاکره طرفهای دیگری بهویژه کشورهای عرب خلیجفارس بنشینند، و بههمین علت در گامی حاکی از پیشدستی، ابتکار عمل معاهده عدمتجاوز را مطرح کرد تا به مثابه حل و فصلی با این کشورها باشد که خواستار شراکت در هر توافق جدید میباشند.
عبدالباری عطوان، رایالیوم نیز نوشت:پمپئوی "تندرو" خواستار مذاکرات بدون پیششرط با ایران شد...این کشور پاسخ داد نه متشکرم...آیا شمارش معکوس عقبنشینی کامل آمریکا از احتمال جنگ شروع شده است؟چرا ترامپ بهصورت غافلگیرانه از ١٢ شرط خود عقبنشینی کرد؟ کدام طرف ایران یا آمریکا؛ رفتار دیگری را تغییر میدهد؟ نقش متحدان این کشور در یمن، لبنان، عراق و فلسطین در این تحول چه بوده است؟ شدیدا به اختصار میگوییم عقبنشینی پمپئو تندرو از دوازده شرط خود اعتراف به قرار گرفتن در بنبست است و نخستین گام برای عقبنشینی و تسلیم شدن بهدنبال راه خروجی مناسب میباشد که آبروی باقیمانده او و رئیسش را حفظ میکند تا از جنگی پرهیز شود که میتواند پایان امپراطوری آمریکا باشد مانند جنگ افغانستان که پایان امپراطوری شوروی بود و جنگ سوئز که نقطه پایان دو امپرواطوری انگلیس و فرانسه و بهطور کلی استعمار قدیم بود...روزها برای اثبات گفتههایمان در پیش رو قرار دارد.
در همینحال تایمز آو اسرائیل گزارش داد:نخستوزیر ژاپن قرار است اینهفته به تهران سفر کند و از روابط گرم خود با جمهوری اسلامی برای میانجیگری میان ایران و آمریکا استفاده کند. در آستانه این سفر، نتانیاهو روز جمعه با وی تلفنی گفتگو و ضرورت ادامه اعمالفشار بر تهران را به وی یادآور شد.
روزنامه لاکروا فرانسه در اینباره نوشت:شینزو آبه، نخستوزیر ژاپن هفتهآینده به ایران سفر میکند و خود را بهعنوان میانجی احتمالی در بحران واشنگتن و تهران نشان می دهد. ژاپن متحد مهم امریکا است، شرایط موجود نشاندهنده بحرانی بیسابقه است.
رایالیوم نیز در گزارشی دیگر نوشت:در سایه قاطعیت و استواری موضع ایران و اطمینان رهبر عالیقدر این کشور بهدولت، گفتوگوی ایران با آبه شینزو ملایم و مثبت خواهد بود و دو طرف از ورود به پیچیدگیهای سیاسی دوری خواهند کرد و روی عقبنشینیها و امتیازدهیهای واشنگتن تمرکز خواهند کرد؛ عقبنشینیهایی که واشنگتن برای تسهیل تصمیمگیری ایران برای حاضر شدن برسر میز مذاکره ارائه خواهد کرد.
همچنین روزنامه سعودی الشرقالاوسط چاپ انگلیس، در تحلیلی عنوان کرد:دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در سفر اخیر خود به ژاپن بار دیگر گفت خواستار مذاکره است و در صدد تغییر نظام ایران نیست ولی خواستار امضای توافقی فراگیر با تهران است که به رفتار آنها پایان دهد و ایران را به کشوری عادی تبدیل کند. در واقع دولت آمریکا نگران اوضاع پس از سقوط رژیم ایران است بههمین علت برای مذاکره با ایران چراغسبز نشان داده است و می داند که ایران نیز راهی جز مذاکره ندارد. مذاکرات بین دوطرف عملا با حضور میانجیها آغاز شده است ولی ایران بهدنبال وقتکشی است تا نامزد دموکراتها در انتخابات آینده ریاست جمهوری و سپس برنده این انتخابات مشخص شود. بههمین علت ایران حاضر شده است بر سر برخی خواستههای ۱۲ گانه وزیر خارجه آمریکا مذاکره کند.
روزنامه نزاویسیمایا گازتا روسیه نیز گزارش داد:وزارت امور خارجه امریکا تصمیم گرفته است، درجه تشنجات در خلیجفارس را کاهش دهد.
ایران از احتمال استفاده از موشکهای خود علیه نیروها و کشتیهای امریکایی در صورت ضرورت سخن گفته است. وزیر امور خارجه امریکا نیز از آمادگی کشورش برای مذاکرات با ایران بدون کمترین پیششرطی سخن گفته است. یحیی رحیمصفوی، فرمانده سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، اعلام کرده که موشکهای ایرانی قادر هستند، کشتیهای نظامی امریکا در منطقه خاور نزدیک را منهدم کنند.
سایه سنگین تحریم پتروشیمی بر سفر آبه و ماس
در این زمینه، صابرگل عنبری کارشناس مسائل جهان عرب در کانال تلگرامی خود به تحریم پتروشیمی و تاثیر آن بر سفر این دو میانجیگر نوشت: با توجه به مواضع ایران تا به امروز در قبال مذاکره با آمریکا، به احتمال زیاد تحریم پتروشیمی در این شرایط موفقیت ماموریت آبه و ماس را بسیار دشوار و چهبسا غیرممکن کند؛ ماموریتی که با چراغسبز خود ترامپ قرار است انجام شود.
در واقع هم این چراغسبز و هم تحریم پتروشیمی در چارچوب پیامهای متناقض و هدفمند آمریکا میگنجد که از یکسو خواهان مذاکرات است و از سوی دیگر، فشارها را تشدید میکند.
البته در این مدت، عدهای بدون در نظر گرفتن رویکرد متناقض ترامپ در این دو سال اخیر در قبال ایران، سخنان نرم او در روزهای گذشته، اعلام آمادگی پمپئو برای مذاکرات بدونشرط و سفر آبه را نشانههای جدی مبنیبر چرخشی جدی در سیاست آمریکا قلمداد کرده و حتی فراتر از آن هم رفته و گفتند که مذاکرات شروع شده و سفر آبه شینزو را به معنای بهنتیجه رسیدن این مذاکرات دانستند.
هدف از همه این رفتارها، سخنان و مواضع تناقضگونه آمریکا دستپاچه کردن ایران است. آمریکا صرفا بهدنبال مذاکراتی یکجانبه و نه جدی و دو سویه است و منتظر بهنتیجه رسیدن جنگاقتصادی است تا در سایه آن بتواند به توافقی یکجانبه برسد.
سیاست ترامپ معاملاتی دو سویه و دادن امتیاز نیست، نهتنها با ایران بلکه با اروپا و چین و غیره همچنین سیاستی را دنبال میکند. رویکرد وی تحمیل خواستههایش در چارچوب یکجانبهگرایی است.
در این میان هم، این تحرکات دیپلماتیک که اکثرا هم با موافقت خود واشنگتن انجام میشود، در واقع تاکتیکی برای مدیریت تنش و نه حل آن، بر هم زدن محاسبات ایران و کنترل واکنشهای احتمالی آن در منطقه است.
حالا باید منتظر ماند و دید وزیر خارجه ژاپن که قرار است قبل از سفر آبه شینزو برای فراهم کردن مقدمات موفقیتآمیز بودن سفر وی زودتر به ایران بیاید، بهدنبال اقدام اخیر آمریکا با چه فضایی در ایران مواجه میشود و آیا آن را مناسب سفر آبه و موفقیتآمیز بودن آن میداند که اگر چنین باشد میتواند نشانهای از احتمال شروع میانجیگری ژاپن و مذاکرات غیر مستقیم باشد.
گزارشی که از نظر گذراندید گزیده کوتاهی از هفته شلوغ سیاست خارجی کشورمان بود که کانون توجه رهبران جهان و رسانههای مطلوب آنها شده است. چه آنهایی که بر طبل جنگ میکوبند چه آنها که محافظهکاری میکنند. در نهایت سوالی که بیپاسخ میماند این است که از میان این میاجیگران کدامیک موفق خواهند شد فتیله جنگ را پایین آورند؟ ضمن اینکه ماموریت طاقتفرسای وزیر خارجه کشورمان در این دیدارها بیتاثیر نیست چرا که خود معمار این رفت و آمدهای دیپلماتیک بوده است. قبل از اعزام میانجیگران، اظهارات وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری با همتای سوئیسی خود، مبنیبر مذاکره بدون پیششرط، نشان داد که واشنگتن کمی از مواضع سرسختانه خود عقبنشینی کند و این تاثیر کشورهای میانجیگر بود که یکی از آنها دولت سوئیس است. هایکو ماس و نخستوزیر ژاپن این هفته در حالی به تهران میآیند که عربستان دور جدید رقابت تسلیحاتی را استارت زده است، آنهم از نوع تسلیحات کشتارجمعی آمریکا، این وضعیت حاکی از آن است که تنش بیشتر میان ایران و آمریکا هرگز به نفع هیچ کشوری در منطقه نیست و دو طرف باید در راستای دیپلماسی مثبت و مذاکره این مساله را هرچه زودتر حل و فصل نمایند. باید دید که مذاکره میان مقامات ایران و آلمان و همچنین ژاپن و ایران بهکدام سو میرود و تکخال مذاکره دست چهکسی میافتد؟ برخی ناظران سیاسی و بینالمللی معتقدند که اگر سفر وزیر خارجه ژاپن (مرحله اول مذاکره) مثبت باشد و منجر به آمدن نخستوزیر این کشور بهتهران شود، دیدار رهبر معظم انقلاب حضرت آیتالله خامنهای با او، بسیار مهم و حساس خواهد بود.
ارسال دیدگاه