ساختن فیلم درباره زن و خانواده باید از کیفیت مناسب برخوردار باشد

حدیث جان‌بزرگی کارگردان مستند «واهگ» به‌بهانه برگزاری نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم حوا در گفت‌وگو با خبرنگار پانا گفت: «زن و خانواده برای مستندسازی موضوع جدیدی نیست و در این زمینه کارهای زیادی صورت گرفته است اما اینکه این آثار چقدر پژوهش‌محور و موفق در مستندسازی شده باشند، مهم است و جای حرف دارد.»

وی افزود: «شخصا فیلم‌های متعددی را در جشنواره‌ها دیده ‌ام که با موضوع زنان و خانواده تولید شده‌اند اما خلا پژوهش در آن‌ها وجود داشته و نگاه عمیقی به موضوع نداشتند درحالی که می‌توانست عمیق‌تر باشد.»

کارگردان واهگ به‌تشریح برخی از مشکلات مستندسازان پرداخت و با بیان اینکه در موارد زیادی این امکان برای مستندساز وجود ندارد که وارد لایه‌های زندگی خانواده‌ها و زنان شود، ادامه داد: «با وجود اینکه درباره زن و خانواده کارهای زیادی تولید شده است اما همچنان معتقدم کیفیت از کمیّت مهم‌تر است و همچنان خیلی جا دارد کارهای با کیفیت بالا بسازیم چراکه کیفی‌سازی باعث خواهد شد مستند در جشنواره‌های داخلی و خارجی و حتی شبکه‌های تلویزیونی دیده شود.»

وی در تشریح شرایط فیلمسازی از زن و خانواده گفت: «من در مستندی که قرار بود از موفقیت‌های یک زن صحبت کنم و مستندی برای تلویزیون تولید کنم، همسر او اجازه کار را نداد لذا موارد زیادی از این دست وجود دارد که شرایط را برای فیلمسازی سخت می‌کند. البته این شرایط نسبت به گذشته در کشورمان تسهیل و بهتر شده است و همچنان این سختی‌ها وجود دارد.»

این مستندساز درباره سانسور در آثار مستند عنوان کرد: «محدودیت‌هایی که تحت‌عنوان خودسانسوری ایجاد شده است باید کنار گذاشته شود و فیلم را روشن، واضح و بدون کم و کاستی تولید کنیم. البته در مراکزی مثل صداوسیما شاید علاقه‌ بیشتری به‌مثبت‌بینی در آثار وجود داشته باشد و از طرفی فستیوال‌های خارجی متقاضی مستندهای چالشی هستند. در نهایت فیلمساز اگر به‌لحاظ اقتصادی استقلال عمل داشته باشد باید این فضاها را کنار بگذارد و امیدوارم در داخل کشورمان لزوماً تکیه و تمرکز بر نگاه‌های مثبت نباشد بلکه جنبه‌یهای انتقادی نیز موردنظر و توجه باشد که‌به‌نظرم از این جهت شاید مشکلاتی وجود دارد.»

جان‌بزرگی به فیلترهای فیلمسازی مستند در حوزه زن و خانواده پرداخت و ادامه داد:«به‌نظرم حجم فیلترهایی که برای تولید مستند از زن و خانواده وجود دارد، زیاد است. فضای اصلی مستند در تلویزیون و شبکه مستند است که در این فضاها باید فیلترها کمتر شود تا چالش‌های این حوزه مورد نقد و بررسی قرار گیرند. ما به‌عنوان فیلمسازان مستقل کمتر دچار فیلتر می‌شویم اما برای تولید یک مستند در تلویزیون محدودیت‌هایی وجود دارد که چالش‌های درباره مشکلات زن و خانواده را کمتر نمایش می‌دهد.»

وی درباره مستند واهگ گفت: «این مستند اصلاً نگاه انتقادی ندارد بلکه داستان درباره یک شخصیت زن جوان بلوچ است که در یکی از مناطق دور افتاده و محروم جنوب بلوچستان که با اینکه هیچ زیرساختی از نظر فرهنگی و امکانات ندارد، یک کتابخانه را با زحمت و با کمک خیرین راه‌اندازی کرده‌‎ و یک‌سری فعالیت فرهنگی برای بچه‌ها انجام می‌دهد درحالی که خودش یک آسیب جدی دارد که در آن فرهنگ سنتی نمی‌تواند بچه‌دار شود درحالی که خودش را وقف بچه‌های منطقه کرده است. او یک دیدگاه به‌شدت مدرن و جدید دارد که به بچه‌ها و دختربچه‌ها منتقل می‌کند و آن‌ها نیز بچه‌های به‌روزی شده‌اند. سعی کردم مستندم یک پرتره از این خانم باشد. البته سعی کردیم به زندگی او نفوذ کنیم و کلیت زندگی این زن را نشان دهیم.»

این فیلمساز درباره جشنواره حوا عنوان کرد: «جشنواره‌های مناسبتی و موضوعی که به یک مساله می‌پردازند حتماً برگزاری شان لازم است ولی به دو شرط؛ اول اینکه نگاه نسبتاً آزادانه‌ای داشته باشند و فیلم‌ها را تنها در یک جریان و مسیر انتخاب نکرده و نمایش ندهند و جشنواره تنها در راستای تجلیل از زن نباشد بلکه به تمام مسائل زنان و خانواده بپردازد. استمرار جشنواره نیز مهم است که باید ادامه‌دار باشد. این جشنواره‌ها در تمام دنیا وجود دارند و در ایران نیز باید برگزار شود چراکه کشورمان دارای یک سینمای غنی است که برگزاری جشنواره می‌تواند به بروز و ظهور بیشتر آن بپردازد.»

نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم‌ حوا به همت بنیاد بین‌المللی گوهرشاد و به دبیری مهدیه سادات محور تا ۲۳ تیر ماه سال جاری در سطح کشور و از ۲۰ تا ۲۳ در تهران برگزار خواهد شد. این رویداد محوریت موضوع زنان و‌ خانواده را در دستور کار خود دارد و با همکاری مراکز و سازمان‌های فرهنگی مختلف فعالیت خود را دنبال می‌کند.