کارشناسان در گفت‌وگو با پانا بررسی کردند
آموزش اقتصاد به دانشآموزان از چه سنی شروع شود؟
تهران (پانا) - کارشناسان معتقدند که آموزش اقتصاد به دانشآموزان در سنین پایین ازاین‌جهت که به مهارت‌های اقتصادی این دانشآموزان در آینده کمک می‌کند اهمیت دارد اما از سوی دیگر چون موضوعات مرتبط با کمیابی آموزش داده می‌شود، بار روانی دارد و بهتر است که تخصصی و حساب‌شده این نوع آموزش‌ها داده شود.
فاضل مریدی، استادیار اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی معتقد است آموزش اقتصاد به کودکان یک مقوله روانشناسی است و چون کودک با مفاهیم کمیابی آشنا می‌شود نباید احساس ناامنی به کودک منتقل کنیم. همچنین یدالله دیوسالار، اقتصاددان و پژوهشگر مرکز پژوهش توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه کشور عنوان می‌کند که توانایی مدیریت اقتصادی کودکان این سرزمین بستگی به دانش و مهارتی دارد که از همان سنین اولیه کودکی شکل می‌گیرد. سیاوش غیبی‌پور، کارشناس مسائل اقتصادی و مالیاتی معتقد است که آشنایی دانشآموزان با مباحثی در اقتصاد مانند رفتار مصرف‌کننده یا سرمایه‌گذار به‌صورت کاربردی مهم است و برای این مهم در بدو امر باید مفهوم کمیابی به دانشآموزان آموخته شود زیرا از این طریق متوجه می‌شوند که چرا باید برق را خاموش کند یا در مصرف نان صرفه‌جویی کند. علیرضا باغانی، کارشناس بورس در این زمینه عنوان می‌کند که آموزش اقتصاد به کودکان دو کارکرد مهم دارد. از یک‌سو آموزش سواد مالی باعث می‌شود این کودک وقتی به سنین بزرگ‌سالی رسید بتواند مدیریت مالی داشته باشد و از سوی دیگر روی انتخاب شغل آن فرد اثر بسیار زیادی دارد.
آموزش اقتصاد به کودکان نباید استرس را در آن‌ها نهادینه کند
فاضل مریدی، استادیار اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با پانا درباره زمان آموزش اقتصاد به کودکان و نوجوانان اظهار کرد: «برای آموزش اقتصاد به دانشآموزان دو نوع نگاه وجود دارد. نگاه اول یک نگاه مرسوم است و دیگری نگاه غیرمرسوم (عمدتاً مبتنی بر رویکرد دینی) است. در نگاه مرسوم، تجارب متعددی در دنیا وجود دارد و اینکه ما آموزش اقتصاد را از چه سنی شروع کنیم و چه چیزهایی آموزش دهیم.»
مریدی با اشاره اینکه زمان آموزش اقتصاد به دانشآموزان یک مقوله روانشناسی است، اظهار کرد: «روی موضوع زمان آموزش اقتصاد زیاد کار شده است زیرا اگر موضوع اقتصاد زودتر ازآنچه باید آموزش داده شود، شاید احساس ناامنی روانی و احساس کمبود در بچه ایجاد شود. درواقع اقتصاد اساساً شروعش با کمیابی است و اگر بخواهیم با کودک مثلاً 4 یا 5 ساله درباره کمیابی صحبت کنیم، ممکن است این بچه دچار استرس شود و این موضوع مهم است.»
استادیار اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی افزود: «در پارادایم دومی که علیرغم اهمیت آن برای جامعه دینی ما چندان مرسوم نیست، توجه به موضوع آموزش از دریچه نگاه دینی به حوزه اقتصاد است. تفاوت اساسی که در این نگاه با نگاه مرسوم وجود دارد در اینجاست که نگاه مرسوم اقتصاد را به‌عنوان یک اصل و پایه در زندگی نظر می‌گیرد و حداکثرسازی مطلوبیت و لذت هدف اساسی مصرف‌کننده است اما در نگاه دینی، اقتصاد، ابزار است. یعنی اگر بخواهیم عبادت خداوند را بکنیم باید معیشتمان هم تأمین باشد. درواقع همواره اقتصاد نفر دوم است و نفر اول عدالت و قرب الهی و انسانیت است و بر این اساس شیوه آموزش اقتصاد به دانش‌آموز متفاوت است.»
دانش آموزان باید با موازین و استاندارهای مالی آشنا باشند
یدالله دیوسالار، اقتصاددان و پژوهشگر مرکز پژوهش توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه کشور در گفت‌وگو با پانا درباره اهمیت تربیت اقتصادی دانش آموزان اظهار کرد: «توانایی مدیریت اقتصادی در زندگی شخصی و حرفه‌ای وابسته به دانش و مهارتی است که از سنین اولیه کودکی شکل می‌گیرد. آمارتیاسن برنده جایزه نوبل اقتصادی، بر این باور است که یادگیری سواد مالی در دوره کودکی، نسل آینده جامعه را برای زندگی با توانایی مالی مطلوب آماده می‌سازد.»
دیوسالار گفت: «امروزه یادگیری اصول مالی و اقتصادی برای هر دانش‌آموز امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است و نسل دانشآموزان امروز باید با موازین و استاندارهای مالی آشنا باشد؛ به‌خصوص در شرایط اقتصادی کشور که با مشکلات عدیده اقتصادی روبه‌رو است، یک دانش‌آموز باید اهمیت سرمایه‌گذاری، پس‌انداز، نرخ بهره، بازار سرمایه و بازارهای موازی را دریابد و در زندگی خود به کار بندد. بنابراین باید فرهنگ پس‌انداز کردن، سرمایه‌گذاری و ارزش واقعی پول را از کودکی به فرزندان آموزش داد؛ خصوصاً در کشور ما که رعایت اصول اقتصادی یکی از ارکان مهم زندگی برای موفقیت و گاهی رسیدن به برخی آرزوها خواهد بود.»
آموزش مهارت اقتصادی به‌منظور کارآفرینی حائز اهمیت است
پژوهشگر مرکز پژوهش توسعه و آینده‌نگری سازمان برنامه و بودجه درباره مهم‌ترین اهداف آموزش اقتصاد در دوران مدرسه عنوان کرد: «به‌طورکلی، آموزش اقتصاد در دوران مدرسه باهدف درک مفاهیم مالی و اقتصادی، درونی سازی ارزش‌های اخلاقی در عرصه‌های اقتصادی مانند کار و تلاش، کسب حلال، انصاف و عدالت، برخورداری از توانایی‌های و نگرش‌های اقتصادی در ارتباط با خانواده، جامعه و محیط کار و تأکید بر داشتن صلاحیت و مهارت اقتصادی به‌منظور کارآفرینی حائز اهمیت است.»
دیوسالار درباره مسائل و شاخص‌های آموزش اقتصاد در مدارس و دوره پیش از دانشگاه گفت: «برای آموزش اقتصاد در مدارس و دوره پیش از دانشگاه چند شاخص باید مدنظر قرار گیرد که اولین و مهم‌ترین مسئله در آموزش دوران مدرسه معلم است. معلم باید ابتدا مبانی علم اقتصاد و ضرورت آن را دریابد، تا بتواند آن درس را به شایستگی تدریس کند. در حوزه تدوین متن درسی که اولویت دوم مسئله آموزش اقتصاد است نیز می‌بایست اقدامات قابل‌توجهی صورت پذیرد، نحوه ارائه و شیوه تدریس ازجمله شاخص‌های دیگر آموزش اقتصاد در مدرسه است که با روش صحیح آموزش می‌توان مفاهیم اقتصاد را به‌خوبی تبیین کرد.»
وی افزود: «اگر هدف اصلی آموزش اقتصاد، بهبود سواد اقتصادی در اکثر دانش آموزان باشد، آموزش اقتصاد نباید تا قبل از ورود به دانشگاه به تأخیر انداخته شود زیرا اکثریت دانش آموزان، دوره ابتدایی را با موفقیت زیاد یا کم می‌گذرانند حال ممکن است در این میان، عده‌ای از آنان هرگز وارد دوره متوسطه نشوند و از میان کسانی هم که وارد دوره متوسطه می‌شوند تعداد کمتری وارد دانشگاه با رشته اقتصاد خواهند شد. بنابراین گذشت زمان و تمرکز بر آموزش اقتصاد در پایه‌های بالاتر سبب از دست دادن یادگیرندگان و توانمندسازی آنان در امر آموزش اقتصاد خواهد شد. ازاین‌رو، مهم است که آموزش از دوره ابتدایی وارد محتوای کتب درسی دانش آموزان شود.»
با دانشآموزان مقاطع بالا مانند یک شهروند برخورد شود
سیاوش غیبی‌پور، کارشناس مسائل اقتصادی و مالیاتی در گفت‌وگو با پانا درباره اهمیت آموزش سواد مالی به دانشآموزان گفت: «برای آموزش اقتصاد به دانشآموزان باید مفاهیم را به چند بخش تقسیم کنیم. موضوعاتی مانند پذیرش موضوعات مالیاتی، اقتصاد و غیره با مفاهیم مستقیم چندان اثربخش نیست ولی در قالب شعر، نقاشی و داستان می‌توان مفاهیم زیادی از جمله مباحث مرتبط با صرفه‌جویی را آموزش داد.»
غیبی‌پور با اشاره به اینکه موضوعات مالیاتی در اقتصاد مباحث کلیدی است اما در مباحث درسی چندان مطرح نشده است، اظهار کرد: «مباحث این‌چنینی زیاد هستند مانند موضوع واردات کالا یا تعرفه‌ها و غیره همه مباحثی است که بعدها برای دانشآموزان که بخشی از جامعه شاغلان ما می‌شوند، کاربردی است اما هیچ‌کدام از این‌ها آموزش داده نمی‌شود.»
غیبی‌پور درباره اهمیت آموزش مفهوم کمیابی به دانشآموزان عنوان کرد: «آشنایی دانشآموزان با مباحثی در اقتصاد مانند رفتار مصرف‌کننده یا سرمایه‌گذار به‌صورت کاربردی مهم است. برای این مهم در بدو امر باید مفهوم کمیابی به دانشآموزان آموخته شود. اگر دانش‌آموز برایش جا بیافتد که کمیابی داریم متوجه می‌شود که چرا باید برق را خاموش کند یا در مصرف نان صرفه‌جویی کند.»
آموزش و پرورش در برنامه‌ریزی‌ها نیم‌نگاهی به اقتصاد داشته باشد
در ادامه این کارشناس اقتصادی پیشنهاد داد: «گذشته از جایگاه رفیع آموزش و پرورش که جایگاه رفیعی در تعلیم و تربیت است، نگاه باید اقتصادی شود و مبتنی بر توسعه‌های کمی باشد برای مثال زیادشدن کلاس و نیمکت و غیره باید مبتنی بر نگاه توسعه‌ای باشد تا اگر پستی اضافه شد یا معلم و غیره به این سفره آسیب نزند.»
وی افزود: «در آموزش و پرورش پایه بودجه‌ای و تورمی مشخص است اما همیشه انتظارات را توسعه می‌دهیم. وقتی مواردی مانند کلاس و دبیر و غیره اضافه شود، سفره کوچک‌تر می‌شود و بعد از چند سالی که بگذرد نمی‌توان آن را بهینه کرد و عدالت برقرار کرد. پس هر تغییری لازم است انجام شود باید نگاه آموزش و پرورش اقتصادی باشد و ببیند چقدر بار بودجه‌ای دارد. گاها می‌بینیم نقاطی توسعه داده می‌شود و کلاس زیادی می‌شود اما معادل آن بودجه اضافه نشده پس به همه بخش‌های آموزش و پرورش فشار می‌آید. هر نوع افزایش کمی باید با در نظر گرفتن بودجه لازم باشد.»
دو کارکرد مهم آموزش اقتصاد در مدارس
علیرضا باغانی، کارشناس بورس در گفت‌وگو با پانا درباره اهمیت آموزش اقتصاد در مدارس گفت: «آموزش سواد مالی از سنین کودکی مهم است و قاعدتاً آموزش و پرورش باید برای این موضوع برنامه داشته باشد. این نوع آموزش‌ها دو کارکرد مهم دارد. از یک سو آموزش سواد مالی باعث می‌شود این کودک وقتی به سنین بزرگ‌سالی رسید بتواند مدیریت مالی داشته باشد و از سوی دیگر روی انتخاب شغل آن فرد اثر بسیار زیادی دارد. وقتی دانش‌آموز از سنین کم با مفاهیم اقتصادی آشنا شود، در زمان انتخاب رشته از روی هیجان تصمیم نمی‌گیرد و رشته تحصیلی که آینده شغلی او را رقم نزند، انتخاب نمی‌کند.»
قرار نیست دانشآموزان با مفاهیم پیچیده اقتصادی آشنا شوند
باغانی گفت: «قرار نیست مفاهیم اقتصادی بسیار پیچیده و آکادمیک در مدارس آموزش داده شود بلکه در همین حد که بتواند یاد بگیرد منابع مالی‌اش را مدیریت کند یا اگر فرصت سرمایه‌گذاری پیدا کرد چگونه رفتار کند و چه بازاری را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کند، کمک بزرگی به آینده آن فرد می‌شود.»
باغانی درباره آموزش عملی اقتصاد در مدارس عنوان کرد: «آموزش اقتصاد در مدارس مخصوصاً اگر عملی باشد کمک می‌کند فرد درک درستی از ثروتی که جمع خواهد کرد، داشته باشد و همچنین یاد می‌گیرد سرمایه‌اش را در کجاها سرمایه‌گذاری کند بهتر است.»
ارسال دیدگاه