نجات گاومیش‌های کرخه با اجرای طرح‌های حمایتی
تهران (پانا) - خشکسالی و کمبود شدید آب در حوضه کرخه در استان خوزستان سال گذشته دامن پرورش دهندگان سنتی گاومیش‌ها در شهرهای جنوبی این استان را گرفت که با تلفات و تنش‌های زیادی برای دام‌ها همراه شد.
به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، امسال اما برای پیشگیری از تکرار تجربه ناخوشایند سال گذشته، پیش از کاهش و قطع آب رودخانه کرخه به دلیل خشکسالی بی‌سابقه، دو راهکار حمایتی عمده یعنی حفر حوضچه یا استخرهای شنا در کف این رودخانه برای گاومیش‌ها و نصب مه‌پاش به صورت رایگان در محل دامداری‌های سنتی با مشارکت ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در شهرهای اهواز، حمیدیه، هویزه و دشت آزادگان به اجرا درآمده که با استقبال پرورش دهندگان گاومیش روبرو شده است.
موضوع از این قرار است که این دام نیمه آبزی به لحاظ فیزیولوژی باید ساعت‌ها در معرض رطوب قرار گیرد تا بتواند خود را خنک کند. گاومیش‌های منطقه هورالعظیم در خوزستان نیز به طور سنتی برای کاهش دما در فصل تابستان نیاز دارند در آب رودخانه خود را غوطه‌ور کنند تا خنک شوند و در غیر این صورت زمینه سقط جنین آنان فراهم و جان دام نیز به خطر می‌افتد و تولید شیرشان کاهش پیدا می‌کند. در حال حاضر استان خوزستان با بیش از ۱۰۷ هزار راس گاومیش، رتبه نخست کشور را در پرورش این دام دارد و ۳۵ هزار راس از این دام سنگین در حوضه کرخه پرورش می‌یابد. تولید سالانه گاومیش در این استان حدود ۷۵ هزار تن شیر است که به مصرف داخلی می‌رسد. استان‌های آذربایجان، شرقی، آذربایجان غربی، گیلان، اردبیل، گلستان، کردستان و مازندران از دیگر مناطق اصلی پراکندگی این گونه جانوری هستند.
ایجاد ۱۰۷ حوضچه در بستر کرخه
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان می گوید: امسال حوضه کرخه در این استان به دلیل خشکسالی بی‌سابقه و کاهش بارندگی با کمبود جدی آب مواجه است و از این رو اولویت به تامین آب شرب و آب مورد نیاز دام‌ها داده شده است.
خدارحم امیری‌زاده می‌افزاید: دام‌ها بخش مهمی از زندگی و اقتصاد کشاورزان خوزستانی هستند و ما در شرایط خشکسالی برای حمایت از پرورش دهندگان سنتی گاومیش و کاهش تنش به این دام در فصل تابستان در سال جاری چند سناریو را در نظر گرفته‌ایم که نخستین آن عمیق‌تر کردن بستر رودخانه کرخه و ایجاد حوضچه و استخر برای شنای این دام است.
وی با بیان این که از ابتدای سال تاکنون ۱۰۷ حوضچه یا استخر در کف رودخانه کرخه در چهار شهر اهواز، حمیدیه، هویزه و دشت آزادگان احداث شده است، اظهار می‌دارد: در حال حاضر آب این رودخانه جریان دارد و گاومیش‌ها در این ۱۰۷ حوضچه برای کاهش دمای بدن‌شان، آب تنی می‌کنند.
امیری‌زاده ادامه می‌دهد: با توجه به پیش‌بینی سازمان آب و برق خوزستان در مورد نبود آب در رودخانه کرخه تا اوایل تیر ماه بر اثر خشکسالی، ما نیز در سناریویی دیگر برای نصب مه‌پاش در محل دامداری‌های سنتی به منظور خنک کردن گاومیش‌ها برنامه‌ریزی کردیم و با توافق و هماهنگی وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و بازدیدهای صورت گرفته تاکنون ۲۰۶ جایگاه مه‌پاش در دامداری‌های سنتی منطقه هویزه، اهواز، حمیدیه و دشت آزادگان به طور رایگان ایجاد شده که مورد استقبال دامداران سنتی قرار گرفته است.
وی می گوید: ستاد اجرایی فرمان امام (ره) در فاز نخست، ایجاد جایگاه‌های مه‌پاش برای دامداری‌های دارای ۵۰ راس گاومیش به بالا را در برنامه خود دارد و با مذاکراتی که با آنان داشتیم، قرار است در مورد دامداری‌ها با ۵۰ راس به پایین هم اقدام کنند.
به گفته رییس سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان، طرح نصب مه‌پاش‌ها در دامداری‌های سنتی در مناطق یاد شده ادامه دارد و با انعقاد تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان با بسیج سازندگی و سپاه، قرار است آنان نیز در ایجاد جایگاه‌های مه‌پاش در محل پرورش گاومیش‌ها در حوضه کرخه مشارکت کنند.
مه‌پاش‌ها از بروز بحران جلوگیری می‌کنند
استفاده از مه‌پاش برای خنک کردن گاومیش‌ها سال‌هاست که در دامداری‌های صنعتی کشور به عنوان یک راهکار علمی و فنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما سابقه نصب مه‌پاش تنها به دامداری‌های صنعتی ایران برنمی‌گردد. کشورهای مانند هند، پاکستان و ایتالیا از مدت‌ها پیش اقدام به استفاده از سیستم مه‌پاش در دامداری‌های صنعتی برای متعادل کردن دمای بدن گاومیش‌ها می‌کنند تا تولید شیر به ویژه در فصل گرما ادامه یابد.
مصرف آب در این روش پایین است و دستگاه‌های مه‌پاش به طوراتوماتیک اقدام به خیس کردن بدن گاومیش‌ها می‌کنند.
معاون امور دام استان خوزستان با بیان این که بخشی از تلفات گاومیش ها و سقط جنین در سال گذشته به علت کم آبی در این استان بوده است، می گوید: با استفاده از مه پاش، بدن گاومیش ها به طور اتوماتیک خیس و خنک می شود و هر چند وضعیت ایده آل برای این دام، غوطه ور شدن و شنا در آب است، اما راه دیگری به دلیل کم آبی و خشکسالی نیست و این روش از بحران در حوزه گاومیش داری سنتی، تلفات و کاهش تولید در فصل گرما جلوگیری خواهد کرد.
عبدالامیر نیرومند می‌افزاید: از این رو برنامه داریم که همه ۱۲۰۰ واحد گاومیش‌داری‌های حوضه کرخه در چهار شهرستان اهواز، هویزه، حمیدیه و دشت آزادگان به سیستم مه‌پاش مجهز شوند.
تامین برق مه‌پاش‌ها
مصرف آب برای مرطوب نگهداشتن بدن گاومیش‌ها با سیستم مه‌پاش به آب کمی نیاز دارد به طوری که به برآورد رییس سازمان جهاد کشاورزی استان خوزستان، میزان آب روزانه مورد نیاز برای خیس کردن گاومیش‌ها در فصل تابستان در این استان با توجه به شدت گرما ۴ متر مکعب است.
امیری‌زاده می‌گوید: در فصل تابستان، گاومیش‌ها تقریبا ۶ ساعت در روز نیاز دارند که خود را خنک کنند و مه‌پاش‌ها هر ۵ دقیقه روشن می‌شوند.
اما سیستم مه‌پاش به برق نیاز دارد و با توجه به وضعیت خشکسالی و کم‌آبی و به تبع آن قطعی برق در فصل تابستان از سوی وزارت نیرو، باید دید در این زمینه چه چاره‌اندیشی از سوی مسوولان خوزستانی شده است.
معاون امور دام خوزستان در این باره می‌گوید: با مذاکراتی که با سازمان آب و برق خوزستان داشتیم قرار شده برق روستاهایی که دامداری‌های آن از مه‌پاش برای گاومیش‌ها استفاده می‌کنند در زمان پیک گرما قطع نشود و دامداران خیالشان از این بابت راحت باشد.
وی می‌افزاید: مه‌پاش‌ها در دامداری‌ها از ساعت ۱۱ صبح تا ۷ بعد از ظهر روشن هستند.
بیمه گاومیش‌ها
گسترش بیمه گاومیش‌ها، سناریوی دیگری است که برای حمایت از پرورش دهندگان این دام سنگین به ویژه در استان خوزستان در نظر گرفته شده و در حال اجرا است.
بنا به گفته صندوق بیمه کشاورزی برای حمایت از پرورش دهندگان گاومیش، کل سطح پوشش بیمه‌ای این دام در کشور در برابر عوامل قهری و طبیعی مانند خشکسالی، زلزله، طوفان و سرمازدگی و همچنین بیماری نسبت به سال زراعی گذشته بیش از ۲ برابر شده است. در سال زراعی گذشته سطح پوشش بیمه گاومیش در کشور حدود ۲۸ هزار راس بوده که این رقم در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تاکنون بیش از ۶۵ هزار راس افزایش یافته است و از این ۶۵ هزار راس گاومیش بیمه شده، حدود ۶۱ هزار راس آن مربوط به استان خوزستان است. برای حمایت بیشتر از گاومیش‌داران حوضه کرخه نیز قرار شده استانداری خوزستان بخشی از سهم حق بیمه‌گذار را نیز پرداخت کند.
معاون امور دام استان خوزستان درباره پوشش بیمه‌ای گاومیش‌ها می‌گوید: همه دام‌ها از جمله گاومیش‌ها در استان خوزستان قرار است در برابر عوامل قهری و بیماری توسط صندوق بیمه کشاورزان تحت پوشش بیمه‌ای قرار گیرند.
وی می‌افزاید: سهم دولت از بیمه دام در برابر عوامل قهری و بیماری ۷۰ درصد و سهم دامدار ۳۰ درصد است.
ارسال دیدگاه