بررسی راهکارهای منطقی پرداخت یارانه در گفت‌وگو با پانا:
مجید شاکری: تکرار تجربه کارت رفاه منجر به توزیع عادلانه یارانه می‌شود
اگر طرح کوپن الکترونیک برای نان موفق اجرا شود، قابل تعمیم به سایر کالاهای اساسی هم است
تهران (پانا) - بعد از اعلام طرح دولت برای حذف ارز ترجیحی و پرداخت یارانه نقدی به مدت دو ماه به مردم و پس از آن، توزیع کالابرگ، یک کارشناس اقتصادی اعلام کرد که طرح اصلی که برای کوپن الکترونیک مدنظر است، طرح نان وزارت اقتصاد است و اگر با موفقیت انجام شود به‌راحتی قابل‌تعمیم به سایر کالاهای سوپرمارکتی مثل مرغ و تخم‌مرغ است.
مجید شاکری، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با پانا درباره توزیع عادلانه یارانه‌ها گفت: «طرح توزیع عادلانه یارانه‌ها اتفاقی است که باید می‌افتاد اما نمی‌توان هم‌زمان با حذف ارز ترجیحی، کسری بودجه را جبران کرد و در ادامه یارانه عادلانه‌تر شود و همچنین به مشکل بقیه کمبودها پاسخ داده شود و برای مثال جلوی قاچاق گرفته شود و غیره. درنهایت یکی از این‌ها محقق می‌شود و بقیه اهداف یا خلافش رخ می‌دهد یا به‌طور نسبی محقق می‌شود و این تجربه‌ای است که ما بارها در آزادسازی‌های قبلی داشته‌ایم. بنابراین هرکدام از این مسائلی که گفته شد مدلی از اصلاح را می‌خواهد.»
باید جایگزین‌های کالابرگ یا یارانه نقدی بررسی شود
این اقتصاددان درباره روند اجرایی شدن این طرح گفت: «باید جایگزین‌های کالابرگ یا یارانه نقدی را دقیق بررسی کرد و بعد تصمیم‌گیری کنیم تا مبادا برای زیر دهک‌ها مشکلاتی ایجاد شود. یکی از نکاتی که در اجرای این طرح باید توجه شود این است که یک لایه جغرافیایی هم به موضوع یارانه‌ها اضافه شود.»
شاکری با اشاره به اینکه بخشی از پرداخت‌های یارانه معیشتی با اعتبار بانک مرکزی بوده، اظهار کرد: «اگر مشخص شود که چه مقدار یارانه باید داده شود یعنی یک عدد یا یک سبد ضمانت شود، می‌توانیم برای ادامه اجرایی‌شدن این طرح برنامه‌ریزی کنیم.»
معنای کالابرگ چیست؟
وی درباره اظهارات وزیر صمت مبنی بر ادامه طرح با ارایه کالابرگ عنوان کرد: «پرداخت کالابرگ دو معنا دارد، معنای اول این است که معادل مصرف 400 هزار تومان را کالابرگ بدهیم و مدل دیگر این است که می‌خواهیم معادل دو تخم‌مرغ یا شیر یا هر کالای اساسی که قیمتش مشخص می‌شود، کالابرگ بدهیم. هردو کالابرگ است اما حجم و معنایش متفاوت است.»
اجرای کوپن‌الکترونیک برای نان موفق شود قابل‌تعمیم به سایر کالاهای اساسی هم است
این اقتصاددان ادامه داد: «در شرایط کنونی طرح اصلی که برای کوپن الکترونیک مدنظر است، طرح نان وزارت اقتصاد است و اگر با موفقیت انجام شود به‌راحتی قابل‌تعمیم به سایر کالاهای سوپرمارکتی مثل مرغ و تخم‌مرغ است و به لحاظ امکانات حکمرانی طرح قابل‌توجهی است. این طرح این امکان را ایجاد می‌کند که دولت جمهوری اسلامی به هر فرد مشخص در محل مشخص یارانه مشخصی بدهد و خیلی قابل تنظیم است و درواقع نوعی یارانه روی کالاست بدون اینکه نیاز به شبکه توزیع کالایی داشته باشد.»
تکرار تجربه کارت رفاه منجر به‌نظام رفاهی خواهد شد
شاکری پیشنهاد داد: «اگر قرار است این طرح منجر به‌نظام رفاهی شود، بهترین راه این است که همان تجربه کارت رفاه تکرار شود، مخصوصاً که اکنون از بانک رفاه به بانک مرکزی منتقل شده است. کارت رفاه به همان معناست که به شما اعتبار نقدی می‌دهند و شما آن اعتبار را می‌توانید در فروشگاه مشخص خرج کنید. این طرح به‌خصوص ازاین‌جهت که فروشگاه‌ها را ملزم می‌کند که به پایانه‌های فروشگاهی متصل شوند، طرح بسیار خوبی است.»
تأثیر حذف ارز ترجیحی بر گوشت و شکر و برنج
شاکری با اشاره به تجربه‌های گذشته برای حذف ارز ترجیحی از کالاها عنوان کرد: «ما برای اولین بار نیست که ارز ترجیحی را حذف می‌کنیم قبل از این از برنج و گوشت و شکر حذف کرده بودیم و برای مثال حذف یارانه 4200 از گوشت بسیار موفقیت‌آمیز بود و ما نه‌تنها افزایش قیمت نداشتیم بلکه کاهش قیمت هم داشتیم. همچنین راجع به شکر هم تجربه موفقی بود اما در برنج تجربه نسبتاً موفقی بود. اولین نکته از آن تجربه این است که برای هر کالا باید برنامه جداگانه داشت. حالا ممکن است برنامه‌های جداگانه هم‌زمان اجرایی شود. بین کنجاله سویا و ذرت دامی و غیره تفاوت وجود دارد و موضوع دیگر اینکه به‌راحتی نمی‌شود یک برنامه از تهران برای همه شهرها و استان‌ها بسته شود.»
راه معقول پرداخت یارانه چیست؟
شاکری درباره راهکار سرعت‌بخشیدن به دهک‌بندی‌ها برای توزیع عادلانه یارانه گفت: «امکان شناخت ثروتمندان وجود دارد اما ما نباید فراموش کنیم که تجربه کارت رفاه را برای 10 میلیون نفر داریم. راه معقول این است که همین کارت رفاه را وسط بگذاریم و دور آن را شروع به پر کردن کنیم. بگوییم این هسته مرکزی من است اما در ادامه به این هسته کارمندانی که حقوق حداقلی دارند، اضافه شود و همچنین قراردادهای ثبتی در ادامه اضافه شود. درواقع حالا که تجربه کارت رفاه را داریم به نظرم از همین رویکرد پایین به بالا برویم و اول کارت رفاهی‌ها بعد حداقل حقوق‌های ثبت‌شده قانونی را اضافه کنیم و در ادامه اعتراضی‌ها اضافه شود و شاید بهتر بود از یارانه بگیران شروع نمی‌کردیم.»
به توزیع عادلانه یارانه عنوان سیاست جبرانی ندهیم
شاکری اظهار کرد: «موضوع دیگری که باید روی آن دقت کرد این است که نباید به این طرح عنوان سیاست جبرانی داده شود. باید برای هر ایرانی یک حداقلی را ضمانت کنیم و این یعنی رفاه اما اینکه بگوییم چون می‌خواهیم حذف کنیم پس جبران می‌کنیم نگاه خوبی نیست.»
وی در انتها گفت: «از این موضوع برای احیای حکمرانی شهری نیز می‌توان استفاده کرد یعنی ساختار حکمرانی تا محلات را بررسی می‌کرد که چه کسی در یک محله قابل‌اعتماد و سنجش است برای بررسی چیزی و از این روش استفاده می‌کردیم.»
ارسال دیدگاه