پیام اجلاس اسلام‌آباد به طالبان: «تشکیل دولت فراگیر»

نشست اضطراری وزیران خارجه عضو سازمان همکاری اسلامی، اولین نشست رسمی بین‌المللی بود که با حضور نماینده طالبان برگزار شد. این نشست به ابتکار عربستان سعودی به عنوان رئیس اجلاس سران سازمان همکاری اسلامی برگزار شد و پاکستان خواستار میزبانی آن شده بود. مهمان ویژه نشست نیز هیات دیپلماتیک افغانستان به ریاست امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان بود. امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه امارت اسلامی در جمع نمایندگان کشورهای اسلامی حضور پیدا کرد و از آن‌ها خواست که طالبان را به رسمیت شناخته، سفارت‌خانه‌های خود را راه‌اندازی و در این کشور سرمایه‌گذاری کنند.

در این نشست اما کشورهای شرکت‌کننده بر ضرورت تشکیل دولتی فراگیر با حضور همه اقوام در افغانستان تاکید کردند. در این نشست که به میزبانی پاکستان برگزار شد، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز با چهار پشنهاد مشخص حضور پیدا کرد و بار دیگر مواضع کشورمان در قبال مردم افغانستان را یادآور شد. تشویق هیات حاکمه سرپرستی افغانستان به تشکیل دولت فراگیر، تشکیل صندوق مالی بین کشورهای اسلامی برای کمک فوری بشردوستانه به مردم افغانستان، آزادسازی دارایی‌های مالی افغانستان و کمک دول عضو سازمان ملل متحد و دبیرکل سازمان ملل به تشکیل دولت فراگیر؛ چهار پیشنهادی بود که از سوی وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در این نشست بیان شد.

کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی همچنین از ابتکارهایی برای کمک به مردم افغانستان خبر دادند و میزان کمک‌های بشردوستانه ارایه شده به افغانستان و آمادگی خود برای ارایه کمک‌های بیشتر را اعلام کردند. وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در این نشست با بیان اینکه بحران طولانی افغانستان باعث تشکیل این اجلاس شده است، تصریح کرد که ایران، امنیت پایدار و ثبات سیاسی و اجتماعی در افغانستان را در راستای منافع جمعی منطقه ارزیابی می‌کند و معتقد است امنیت پایدار و ثبات سیاسی و اجتماعی در افغانستان تنها از طریق مشارکت جمعی واقعی و حکومت فراگیر و موثر که همه اقوام و مذاهب در آن نقش داشته باشند، میسر است. حسین امیرعبداللهیان این هشدار را هم داد که تاخیر در تشکیل دولت فراگیر، به دشمنان مردم افغانستان فرصت خواهد داد تا با گسترش تروریسم داعشی و مشکلات اقتصادی و شرایط بحرانی در معیشت و بهداشت و نیازمندی‌های اولیه زندگی، شبکه وسیعی از مجرمان اجتماعی را فعال کرده و هرج و مرج، فقر و قحطی را پس از 20 سال اشغالگری و نابودی هرگونه زیرساخت، گسترش داده و ناکارآمدی را بر مقامات کابل و مردم این کشور تحمیل کند.

رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان آشتی ملی، انسجام ملی و مشارکت فراگیر در حکومت و حکمرانی، در کنار خیرخواهی و مساعی کشورهای همسایه و منطقه و کشورهای اسلامی در مبارزه با تروریسم و ناامنی و بی‌ثباتی و کمک‌های بشردوستانه را فوری‌ترین اقدام برای حمایت از مردم افغانستان و تضمین آینده‌ای روشن دانست و گفت جمهوری اسلامی ایران در چهل سال گذشته میزبان میلیون‌ها مهاجر و آواره افغان بوده است. این مهاجران و آوارگان، حاصل تجاوز و اشغالگری آمریکا بوده‌اند. وزیر خارجه کشورمان با اشاره به اینکه روزانه بیش از 5 هزار افغان وارد ایران می‌شوند، یادآور شد ایران تاکنون هیچگونه مساعدت بین‌المللی دریافت نکرده است و با تاکید بر انگیزه‌های اسلامی و انسانی کماکان به کمک‌های انسان‌دوستانه به مردم افغانستان ادامه خواهد داد. حسین امیرعبداللهیان این را هم گفت که حتی جمهوری اسلامی ایران با روی کار آمدن طالبان نیز تلاش کرده است، ضمن بازگذاشتن مرزهای خود، ترددهای انسانی و تجاری را تسهیل کند و در صد روز گذشته هم بیش از 13 محموله کمک‌های انسان دوستانه را به شهرهای مختلف افغانستان ارسال و مساعدت وسیعی را در قبال دولت و مردم افغانستان در راستای مبارزه با کووید 19 از جمله واکسیناسیون اتباع افغانستانی مقیم جمهوری اسلامی ایران به عمل آورده است.

از اظهارات عمران خان و واکنش کرزای تا وعده‌های عربستان

عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان نیز که مهمان ویژه افتتاحیه این اجلاس بود خواستار اقدام فوری جامعه جهانی برای کمک به مردم افغانستان شد و گفت تبعات تشدید نابسامانی در افغانستان تنها محدود به جمهوری اسلامی ایران و پاکستان نخواهد بود. وی تاکید کرد که باید آمریکا در رویکرد خود نسبت به مردم افغانستان بازنگری کند و دارایی‌های مسدودشده این کشور را آزاد کند تا قادر به رفع بحران‌های داخلی باشند. صحبت‌هایی که واکنش حامد کرزای رئیس‌جمهور سابق افغانستان را نیز به دنبال داشته است. عمران خان در این نشست عنوان کرده بود که اوضاع اقتصادی افغانستان پیش از سقوط جمهوریت نیز وخیم بوده است. به گفته وی، بر اثر سال‌ها فساد در حکومت افغانستان، نیمی از مردم افغانستان زیر خط فقر قرار گرفتند و ۷۵ درصد بودجه این کشور از کمک‌های خارجی تامین می‌شد. حامدی کرزای در واکنش به این اظهارات عنوان کرده که این اظهارات مداخله در امور افغانستان و توهین به افغان‌ها است. وی تاکید کرده که پاکستان نباید در امور داخلی افغانستان مداخله کند. در بیانیه‌‌ای که از سوی دفتر کرزای منتشر شده آمده است «حکومت پاکستان نباید در امور داخلی افغانستان مداخله کند و در نشست‌های بین‌المللی باید از صحبت به نماینده‌گی از افغانستان خودداری کند.» عمران خان همچنین در این نشست گفت که داعش یک تهدید جدی برای منطقه و جهان است و این گروه چندین حمله را از خاک افغانستان بر پاکستان اجرا کرده است. کرزی در واکنش به این سخنان عمران خان نیز آورده است که خطر داعش از خاک پاکستان، افغانستان را تهدید می‌کند، نه از افغانستان پاکستان را. کرزی نوشته است که «این اظهارات واقعیت ندارند و تبلیغ آشکار در برابر افغانستان است. در واقعیت، از همان ابتدا تهدید داعش از پاکستان متوجه افغانستان بوده است.»

فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان سعودی هم ضمن درخواست از جامعه جهانی برای جلوگیری از فروپاشی افغانستان گفت عربستان باید اطمینان حاصل کند که افغانستان به پناهگاهی برای تروریست‌ها و گروه‌های افراط‌گرا تبدیل نمی‌شود. این مقام سعودی کمک یک میلیارد ریالی سعودی به مردم افغانستان را هم وعده داد. مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه هم با بیان اینکه تحریم‌ها، نظام مالی افغانستان را فلج کرده است، بر ثبات در افغانستان تاکید کرد و گفت برای دستیابی به ثبات، همکاری با طالبان در کنار آن فراگیری حکومت، رعایت حقوق بشری، به ویژه حق آموزش و کار برای دختران و زنان ضروری است. ایمن الصفدی، وزیر خارجه اردن نیز بر لزوم تعامل جامعه جهانی با طالبان با هدف کمک به افغانستان تأکید کرد. وزیر امور خارجه اردن که به نمایندگی از کشور‌های عربی در این نشست صحبت می‌کرد، گفت این واقعیت است که هیچ جایگزینی برای تعامل با طالبان وجود ندارد و با هدف کمک به افغانستان برای بازگشت به عضویت فعال در جامعه بین‌المللی باید به آن‌ها کمک کرد.

وزیر خارجه طالبان: تامین حقوق زنان را مسئولیت خود می‌دانیم/ کشورها به آمریکا برای آزادسازی منابع افغانستان فشار بیاورند

نماینده طالبان نیز که برای اولین بار از زمان روی کار آمدن و تشکیل کابینه طالبان به یک نشست دعوت شده بود، از دیگر سخنرانان این اجلاس فوق‌العاده به شمار می‌رفت. امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان در این نشست گفت از آنجایی که افغانستان از لحاظ تاریخی یکی از اعضای موسس سازمان همکاری اسلامی بوده است، ما همچنان می‌خواهیم عضو فعال سازمان همکاری اسلامی باقی بمانیم. همه ما یک موجود هستیم و هیچ کس نمی‌تواند ما را از هم جدا کند. متقی با اشاره به وضعیت فعلی داخل افغانستان گفت 500 هزار کارمند دولت قبلی مانند گذشته به وظایف خود عمل می‌کنند و هیچ کس در ادارات مورد تبعیض قرار نگرفته‌ است. وی با بیان اینکه انزوای سیاسی افغانستان به نفع هیچ کس نیست، گفت منجمدکردن میلیاردها دلار از سرمایه‌های افغانستان توسط آمریکا، نقض آشکار حقوق بشر و دشمنی با تمام ملت افغانستان است. وی وعده داد ما به عنوان یک دولت مسوول و نماینده شهروندان افغانستان، تامین حقوق بشر، حقوق زنان و مشارکت شخصیت‌های شایسته از اقشار مختلف، در دولت را مسوولیت خود می‌دانیم و در این زمینه کارهای زیادی انجام داده‌ایم و متعهد به دوام آن هستیم. متقی با اشاره به اینکه تحول جدیدی در افغانستان روی داه است اضافه کرد افغانستان با تحریم‌های ناعادلانه مواجه است و مردم ما به کمک شما نیاز دارند.

در پایان این نشست وزرای خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی توافق کردند که یک صندوق کمک‌های بشردوستانه برای افغانستان به منظور رسیدگی به بحران اقتصادی عمیق در این کشور که میلیون‌ها نفر را در فصل زمستان در معرض گرسنگی قرار داده است، ایجاد کنند. شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که صندوق کمک‌های بشردوستانه برای افغانستان در چارچوب بانک توسعه اسلامی برای ارسال کمک‌ها به افغانستان با هماهنگی سایر طرف‌ها ایجاد می‌شود. در این کنفرانس، امیرخان متقی سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان نیز از کشورهای شرکت‌کننده خواست تا برای لغو تحریم‌های اعمال شده علیه افغانستان پس از روی کار آمدن طالبان در عرصه قدرت، بر ایالات متحده فشار بیاورند. متقی گفت که تصمیم واشنگتن برای مسدودکردن دارایی‌های افغانستان نقض حقوق بشر است و تعلیق کمک‌های صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی ویژه توسعه افغانستان، روی وضعیت بهداشت، آموزش و خدمات اجتماعی این کشور تأثیر منفی گذاشته است. سرپرست وزارت خارجه افغانستان از شرکت کنندگان در کنفرانس خواست تا به مقامات آمریکایی یادآوری کنند که «آزار و اذیت مردم افغانستان و تضعیف دولت» به نفع کسی نیست. در بیانیه پایانی کنفرانس نیز تأکید شد که دسترسی افغانستان به منابع مالی برای جلوگیری از فروپاشی اقتصاد این کشور ضروری است و باید راه‌های واقع‌بینانه برای آزادسازی میلیاردها دلار از ذخایر مسدودشده بانک مرکزی افغانستان بررسی شود.

در دیدارهای جانبی وزیر خارجه در اسلام‌آباد چه گذشت؟

حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران همچنین در حاشیه این اجلاس و در سفر یک روزه خود به اسلام‌آباد با وزیر خارجه و نخست‌وزیر پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد و دو طرف آخرین تحولات مرتبط با همکاری‌های دوجانبه، تجارت مرزی و توسعه بازارچه‌های مرزی میان دو کشور را بررسی کردند. حسین امیرعبداللهیان همچنین در حاشیه این اجلاس با وزرای خارجه ترکیه، جمهوری آذربایجان، کویت، سیرالئون، فلسطین، دبیرکل جدید سازمان همکاری اسلامی، فرمانده ارتش پاکستان و هیات اعزامی صلیب سرخ جهانی دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدارها وزیر خارجه ایران ضمن بیان مواضع ایران درباره افغانستان، بر سیاست برادری و همسایگی دولت سیزدهم و اهمیت همسایگان در سیاست دولت جدید ایران تاکید کرد.

طی دیدار وزرای خارجه ایران و سیرالئون مطرح شد که وزیر امور خارجه سیرالئون در هفته جاری به ایران سفر خواهد کرد. امیرعبداللهیان و جیحون بایرام‌اُف ضمن رایزنی درباره مسائل دوجانبه، از رشد روابط ایران و جمهوری آذربایجان ابراز خرسندی کردند. امیرعبداللهیان در دیدار با حسین ابراهیم طاها دبیرکل جدید سازمان همکاری اسلامی هم، بر نقش OIC و دبیرکل این سازمان در کمک به حل مشکلات و بحران‌های موجود در جهان اسلام از جمله افغانستان و فلسطین تاکید کرد. حسین امیرعبداللهیان و مولود چاووش اوغلو وزیران خارجه جمهوری اسلامی ایران و ترکیه نیز جزئیات سفر آتی رجب طیب اردوغان به تهران را با هم بررسی کردند. وزیر امور خارجه کشورمان همچنین در دیدار با وزیر خارجه فلسطین، حمایت ایران از مردم فلسطین و آزادی قدس شریف را مورد تاکید قرار داد و تداوم جنایات رژیم صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی را محکوم کرد.

دیدار وزیر خارجه طالبان با وزیر امور خارجه ایران

همچنین یکی از دیدارهای مهم وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در حاشیه نشست اضطراری وزرای امور خارجه کشور‌های عضو سازمان همکاری اسلامی در اسلام آباد، دیدار با امیرخان متقی سرپرست وزارت امور خارجه طالبان بود. امیرعبداللهیان در گفتگوی انجام شده با این مقام طالبان، ضرورت تشکیل دولت فراگیر و متشکل از همه اقوام در افغانستان را مورد تأکید قرار داد و آن را عامل مهمی برای ثبات و امنیت در افغانستان دانست. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در این باره در صفحه توئیترش نوشت: «امیرخان متقی و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در کنفرانس بین‌المللی سازمان همکاری اسلامی درباره افغانستان و وضعیت امنیتی و انسانی فعلی در این کشور دیدار و گفتگو کردند.»