امانی: شبه علم نه تنها مساوی علم نیست بلکه ضد علم است

به گزارش روابط عمومی شورای عالی آموزش و پرورش، محمود امانی طهرانی دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در جلسه کمیسیون اساسنامه‌ها و مقررات تحصیلی با اشاره به هفته پژوهش، اظهار کرد: هر یک از ما در هر موقعیتی که هستیم باید تلاش کنیم از یک منبع پژوهشی معتبر برای انجام فعالیت‌های خود استفاده کنیم این یک اقدام و تمرین بسیار مفید و موثر برای انجام کارهاست.

محمود امانی طهرانی با اشاره به لزوم انجام پژوهش‌های آموزشی و تربیتی، افزود: پژوهش راه‌های ناشناخته و درهای ناگشوده زیادی را در مسیر تعلیم و تربیت دانش آموزان به روی ما می‌گشاید و کمک می‌کند تا بتوانیم از ظرفیت‌ها و داشته‌های خود متناسب با شرایط و موقعیتی که در آن قرار گرفته‌ایم، با چه برنامه، چه استراتژی و از چه راهی و چگونه استفاده کنیم.

وی با اشاره به وضعیت پژوهش در سطح کشور، ابراز داشت: پژوهش‌خوانی در کشور مورد اقبال کمی قرار گرفته و مجلات علمی و پژوهشی مورد اقبال قرار نمی‌گیرند، بیشترین تلاش افراد برای چاپ مقالات خود است تا از طریق آن اعتبار پیدا کنند و کمتر تلاش می‌کنند از نتایج و یافته‌های پژوهشی بهره ببرند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش اظهار داشت: یکی از زمینه‌هایی که نیاز داریم در رسانه‌ها به آن بپردازیم این است که پژوهش را از صحنه آکادمیک خارج و به صحنه جامعه بیاوریم تا مردم با واقعیت‌های علمی و پژوهشی بیشتر آشنا شوند.

امانی طهرانی با اشاره به نقش و جایگاه تربیت ژورنالیسم علمی و پژوهشی، اضافه کرد: پرورش گروهی از روزنامه‌نگاران علمی و پژوهشی یکی از اقداماتی است که خیلی از کشور ها طی یک دوره زمانی انجام داده‌اند و سبب شد جامعه با آگاهی از چارچوب های علمی و پژوهشی، رشد علمی بهتری پیدا کنند.

وی تصریح کرد: گر چه در کشور ما اقدامات زیادی درباره ترویج علم انجام شده اما در زمینه ژورنالیسم علمی کار زیادی انجام نداده‌ایم. نتیجه این نقص، این است که متاسفانه شبه علم در کشور ما فعال شده و در جایگاهی مقابل علم ایستاده است. لزوم ایجاد این آگاهی در مردم کشور که شبه علم نه تنها مساوی علم نیست بلکه ضد علم است، بسیار ضروری است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش گفت: آگاهی بخشی در جامعه، هم کار ژورنالیست‌های علمی و هم کار مراکز علمی و پژوهشی است. امروزه درباره بسیاری از موضوعاتی که در کشور ریشه علمی دارند، اخبار و نوشته‌های علمی بویژه در فضای مجازی به صورت گسترده نشر داده می‌شود و افراد بدون اینکه به ماهیت مطالب توجهی داشته باشند آنها را به سرعت بازنشر می‌دهند. از جمله مطالبی در باب تر سالی و خشکی سالی، در باب پزشکی، در باب طب ایرانی و اسلامی و حتی در زمینه‌های تاریخی و اجتماعی منتشر می‌شود که همگی فاقد چارچوب‌های دقیق، علمی و پژوهشی هستند.

امانی طهرانی افزود: در چنین فضایی به تدریج اخبار مردم از چارچوب‌های تفکر منطقی، تفکر نقاد، تفکر علمی، تحلیل عاملی، ارزیابی همه‌جانبه و روش حل مساله خالی می‌شود، هنگامی که چنین اتفاقی می‌افتد کم کم تصمیم گیری های جامعه بدون توجه به چارچوب های علمی و منطقی انجام می شود.

وی اظهار داشت: امروز علم برای بشریت مهم ترین دستاوردها را به همراه داشته است، گر چه مردم با آلام و مشکلات فراوانی روبرو هستند اما بکار گیری روش های علمی و پژوهشی چه در حیطه فناوری، چه در حیطه مسائل اجتماعی و... منجر به کاهش مشکلات مختلفی در جامعه شده و یک نوع کنش مثبت را بوجود می آورد که برای جامعه بسیار مفید و مبارک است. علم خواهی و نتیجه خواهی یعنی مطالبه علمی که خود را ملتزم حل مسئله می داند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به ضرورت توجه به پژوهش های مدرسه ای، ابراز داشت: توجه به امر پژوهش و فعالیت های پژوهشی در مدارس، بسیار مهم است و در روند یادگیری موثر دانش آموزان تاثیر فراوانی دارد.

وی افزود: از این منظر کتاب های درسی و برنامه های درسی وظیفه دارند دانش آموزان را با دو نوع پژوهش آشنا کنند، یکی پژوهش هایی که از جنس جستجوگری است این نوع پژوهش مهم هست ولی از اهمیت درجه دو برخورداراست. دیگری از پژوهش هایی است که از جنس طراحی تحقیق است که باید مورد توجه جدی قرار گرفته و به آن اهمیت زیادی داده شود.

امانی طهرانی خاطر نشان کرد: وقتی در مدارس روی پژوهش‌های دانش آموزی تمرکز و فعالیت بیشتری انجام شود، تفکر علمی و پژوهشی در دانش‌آموزان شکل گرفته و کنترل متغیرها و طراحی یک آزمایش برای آزمون یک مسئله، آزمون یک راه حل، پاسخگویی به یک موضوع و... مورد تمرین قرار می گیرد.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به لزوم طراحی الگوی ویژه پژوهش های دانش آموزی، ابراز داشت: جای خالی نسخه «مفهوم پژوهش دانش آموزی» در ادبیات علمی و پژوهشی کشور به شدت احساس می شود در محیط های دانش آموزی و در زمان اهداء جوائز جشنواره های دانش آموزی، می بینید جایزه را به کسانی می دهند که کاری شبیه آدم بزرگها دارند انجام می دهند بدون اینکه خودشان به صورت درون زا و خودجوش به حلاوت مسئله کار پژوهشی کردن پی برده باشند.

امانی طهرانی تاکید کرد: این ناشی از فقدان نسخه الگوی پژوهش دانش آموزی است. همین فقدان در باب پژوهش های معلمی نه به شدت پژوهش های دانش آموزی اما به شکل های دیگر خودنمایی می کند.

وی افزود: پژوهش معلمی، مهم ترین عرصه هایش کارهایی از جنس درس پژوهشی، درس کاوی، مطالعات موردی و اقدام پژوهی است این چهار تا روش های اصلی پژوهش های معلمان در کشور هستند چون معطوف به بهبود بخشیدن یک موقعیت بوده و پژوهش هایی هستند که سریعا طراحی و اجرا می شوند تا یک موقعیت را بهبود ببخشند. معلم در محیط کلاس زمینه های این چنینی زیادی در اختیار دارد، سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی باید روی اینها در برنامه های درسی و کتاب های درسی کار کند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به لزوم انجام پژوهش های توصیفی، در ادامه بیان کرد: پژوهش های توصیفی راهگشا، خیلی کم داریم، دانشگاهها بیشتر به کارهای طراحی الگو معطوف شده اند که این هم محل نقص است، معمولا پژوهش های توصیفی جدی علمی در محیط های مختلف صورت نمی گیرد، مثلا ما نمی دانیم الان واقعیت روز مدرسه چگونه می گذرد؟ زنگ تفریح مدرسه چگونه اتفاق می افتد؟تکالیف درسی چگونه است؟ و همچنین پژوهش های توصیفی که هم مدرسه و هم جامعه را توصیف کند، نیاز امروز جامعه ماست.

وی اضافه کرد: توصیف دقیقی از نیروهای آموزش و پرورش نداریم که مشخص نماید این همه نیرو چه توانمندی، کارآیی و اثربخشی در روند تعلیم و تربیت دانش آموزان دارند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در پایان تاکید کرد: نگاه ما باید به پژوهش های علمی، منطقی و مبتنی بر رویدادها و شرایط و موقعیت مدارس کشور بیشتر باشد تا بتوانند کمک موثری در امر تعلیم و تربیت فرزندان این مرز و بوم به نظام آموزش و پرورش کشور بکنند.