هنرمند پیشکسوت سنگ‌تراشی در گفت‌وگو با پانا:
کسی به پتانسیل ارزآوری هنر سنگ‌تراشی توجهی ندارد
هنرمند مستعد سنگ‌تراشی داریم اما مسئول دلسوز نداریم
تهران (پانا) - «محمد نگینی»، از احیاکنندگان هنر سنگ‌تراشی در دوره معاصر است و این هنر را میان هنرهای تجسمی، سنتی و صنایع‌دستی بلاتکلیف می‌داند و معتقد است با توجه به معادن سنگی که در ایران وجود دارد اگر برای فعالیت سنگ‌تراشی یک وزارتخانه تاسیس شود قطعاً ارزآوری خوبی دارد و هنر می‌تواند به کمک اقتصاد بیاید.
«محمد نگینی»، از احیاکنندگان هنر سنگ‌تراشی در دوره معاصر است و علی‌رغم فرصت‌ها و پیشنهادهای زیادی که برای ماندن در کشورهای دغدغه مند و علاقه‌مند به هنر سنگ‌تراشی داشته، همچنان در این آب‌وخاک به عشق هنر «سنگ‌تراشی» نفس می‌کشد.
از نگاه بسیاری «هنر» فعالیتی لطیف و احساسی است که از درون فرد هنرمند می‌جوشد اما کمتر به مسئله اقتصاد هنر پرداخته‌شده و کمتر جایی مسئله ارتزاق هنرمندان از فعالیت هنری‌شان به بحث گذاشته می‌شود. در شرایط کرونا که مشاغل زیادی آسیب‌دیده‌اند، اقتصاد هنر سنگ‌تراشی مانند هنرهای دیگر تحت تأثیر این مهم قرار گرفته است.
«محمد نگینی» از هنرمندان پیشکسوت تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی است که دارای درجه‌یک هنری در این زمینه است و تاکنون در نمایشگاه‌های متعددی در نقاط مختلف دنیا حضورداشته و جلوه‌هایی ناب از هنر بومی و اصیل ایران را به نمایش گذاشته است. وی تاکنون به‌عنوان هنرمند منتخب جشنواره جاده ابریشم (سال 2000 و 2004) شناخته‌شده و دریافت دو دیپلم افتخار از هیئت‌علمی جامع مخترعین و مبتکرین و لوح ویژه بنیاد نخبگان از دیگر افتخارات این هنرمند پیشکسوت است.
تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی هنرمندان سنگ‌تراش
این هنرمند پیشکسوت هنر سنگ‌تراشی در گفت‌وگو با پانا درباره وضعیت اقتصادی این فعالیت گفت: «سنگ‌تراشی سطوح و رشته‌های مختلفی دارد. درزمینهٔ «نگین تراشی» فعال‌اند همچنان در این شرایط اقتصادی به کار خود ادامه می‌دهند هرچند که مانند سابق رونق نداشته باشد، اما حداقل فعالیتی دارند. این روزها دوستانی که کارشان جنبه هنری پیدا می‌کند با مشکلات بیشتری روبرو هستند. وقتی دغدغه‌های مردم زیاد باشد، کمتر به هنر می‌پردازند و بیشتر به کارهای روزمره خود توجه دارند.»
وی افزود: «این روزها درحالیکه هنر سنگ‌تراشی نسبت به سابق گسترش پیداکرده مخصوصاً درزمینهٔ کاروینگ، هنرمندان مستعد و فعال زیاد شده‌اند اما به‌هرحال به لحاظ اقتصادی در مضیقه هستند. برخی از هنرمندان در فضای مجازی فعال‌اند و کالای شان را معرفی می کنند اما خیلی‌ها فعالیتشان کاملاً تعطیل شده است. خود من یکسال و اندی است که کارم به تعطیلی کشیده و هفته‌ای یک‌بار به گالری‌ام می‌روم تا رفع دلتنگی شود و درنهایت اگر بتوانم طرحی را تراش کنم کنار می‌رود. اخیراً در فرهنگستان هنر نمایشگاهی داشتیم که به دلیل شرایط کرونا استقبالی نشد و کسی نیامد. کلاً حال‌وروز هنر خوب نیست.»
گرانی سنگ مانع قیمت‌گذاری ثابت می‌شود
«محمد نگینی» با اشاره به گرانی قیمت ابزارهای کاری هنرمندان سنگ‌تراش، عنوان کرد: «در رشته سنگ‌تراشی ابزار اصلی کار سنگ‌های قیمتی است. زمانی سنگی گرمی 500 تومان بود اما اکنون قیمتش چند هزار تومان شده است. قیمت‌ها چندین برابر شده است. من اگر کسی کارم را قیمت کند، نمی‌توانم قیمتی بگویم و ناچارم فعلاً از فروشش دست نگه دارم تا ببینم چطور می‌توانیم فعالیتمان را ادامه دهیم تا قیمت درستی روی آن گذاشته شود.»
بلاتکلیفی متولی سنگ‌تراشی
نگینی یکی از دغدغه‌های هنرمندان سنگ‌تراش را در پراکنده بودن شاخه‌های مختلف این هنر در میان نهادهای مختلف عنوان کرد و افزود: «نهاد یا مسئولی که درزمینهٔ سنگ‌های قیمتی و تراش آن حمایت اختصاصی داشته باشد، وجود ندارد. این هنر در صنایع‌دستی و هنرهای سنتی و تجسمی پراکنده است و ازاین‌رو هنرمندان هم به‌صورت پراکنده فعالیت می‌کنند.»
وی اظهار کرد: «اکنون صندوق هنر گاهی حمایت‌هایی دارد و یا موسسه هنرمندان پیشکسوت در حد توانشان کمک‌هایی دارند که جای تقدیر دارد. البته شرایط کرونا و تغییر و تحولاتی که در سطح مدیران انجام‌شده است فعالیت‌ها را کند کرده و ازاین‌جهت هنرمندان برای مراجعه به موسسه دلسرد هستند. در این شرایط اگر وامی هم پرداخت شود چندان محلی از اعراب ندارد زیرا کار راکد است و درآمدی درنمی‌آید که بخواهد صرف قسط های وام شود. ناگفته نماند مبالغی را صندوق هنر به‌صورت کمک بلاعوض پرداخت کرد که جای تشکر دارد زیرا موقعیت هنرمند را درک می‌کنند اما اکنون دغدغه ما این است که کارمان دائم در حال محدود شدن است و گسترشی وجود ندارد.»
اگر وزارتخانه‌ای برای سنگ‌تراشی داشتیم ارزآوری خوبی هم داشتیم
محمد نگینی درباره اینکه چرا این هنر زیرمجموعه یک‌نهاد اقتصادی قرار نمی‌گیرد تا مسئله ارزآوری آن‌هم جدی‌تر پیگیری شود، عنوان کرد: «متأسفانه در این زمینه فکر نشده است. مدتی سنگ‌تراشی زیر نظر وزارت معادن و فلزات بود و بعد زیر نظر صنایع‌دستی و وزارت ارشاد رفت، اکنون هم به‌نوعی زیر نظر هنرهای سنتی وزارت ارشاد است و هم صنایع‌دستی و هم هنرهای تجسمی.»
وی افزود: «معادن سنگ در ایران کمتر از نفت نیست و در این زمینه پتانسیل زیادی داریم. علی‌رغم اینکه سرمایه‌گذاری روی سنگ‌ها هم ارزآوری دارد و هم اشتغال خوبی ایجاد می‌کند، از فرصت وزارتخانه‌ای شدن این فعالیت هنری و اقتصادی غفلت می‌شود. سنگ‌تراشی جای برنامه‌ریزی دارد و بسیار زیاد می‌تواند گسترده‌تر از اینی که هست، باشد.»
در ایران بی‌خیال صادرات سنگ هستند
این هنرمند پیشکسوت سنگ‌تراشی اظهار کرد: «من در زمان شروع دولت آقای روحانی نامه‌ای نوشتم و آقای جهانگیری هم من را می‌شناختند چون وزیر معادن بودند. نوشتم مسئله سنگ را کوچک نگیرید زیرا می‌تواند درزمینهٔ ارزآوری بسیار راهگشا باشد. شهر همدان حداقل 24 یا 25 نوع سنگ قیمتی دارد که اگر یکی از آن‌ها در کشورهای دیگر بود روی آن سرمایه‌گذاری می‌کردند اما اینجا بی‌خیال هستند. صادرات سنگ ارزآور است و من در کشورهای دیگر که رفته‌ام دیده‌ام که چطور از سنگ استقبال می‌شود مخصوصاً سنگ‌هایی که روی آن کارهای هنری انجام شود و خوشبختانه این هنر مهدش در ایران است.»
نگینی با اشاره به استقبال از هنر سنگ‌تراشی ایران در دیگر کشورها اظهار کرد: «تراش سنگ شاخه‌های مختلفی دارد. درزمینهٔ نگین تراشی همه کشورها اکنون فعال هستند تا جاییکه حتی کشور ما وارد کننده نیز هست و این درحالی است که ما خودمان تراش داریم اما درزمینهٔ تراش کاروینگ یعنی تراشه‌های هنری سنگ بسیار پیشرو هستیم. روز در نمایشگاهی خارج از ایران، نماینده دانشگاهی در کالیفرنیا که معتبرترین دانشگاه درزمینهٔ تراشه سنگ است، از من اجازه گرفتند و از 20 کار من عکس گرفتند تا برای دانشگاه به‌عنوان هنر کاروینگ آرشیو کنند.»
هنرمند مستعد سنگ‌تراشی داریم اما مسئول دلسوز نداریم
وی افزود: «ما در ایران هم هنرمندش را داریم و هم سنگش را ولی مسئول دلسوزی که روی این هنر برنامه ریزی کند تا به‌صورت گسترده انجام شود و روی بازرگانی آن برنامه‌ریزی شود و صادرات و اشتغال آن برنامه‌ریزی شود، نداریم. خوشبختانه جوان‌های مستعدی در این زمینه داریم. من به آینده این هنر امیدوارم اما خب برنامه‌ریزی وجود ندارد. من 15 یا 16 نفر استادکار آموزش داده‌ام اما الان یا کار می‌کنند یا نمی‌کنند یا خارج از کشور هستند. درحالیکه اگر این هنر رونق و پشتوانه‌ای داشت این‌ها می‌توانستند خودشان استادکار شوند؛ اما این روزها سنگ‌تراشی بیشتر کار دلی شده و در کنارش هنرمند یک فعالیت اقتصادی دیگری دارد. خوشبختانه هنرمندان خلاقی داریم که اهل شوق‌اند اما برنامه‌ریزی برای آن‌ها نیست.»
ارسال دیدگاه