از محصلان مدرسۀ انقلاب تا دولتمردان جوان حزب‌الهی

برای پاسخ به این پرسش نخست با گذر در خط به خط بیانیۀ گام دوم انقلاب اسلامی، در میابیم که کلیت انقلاب، فرای هر یک از اجزا و عناصر آن و در حرکتی کلان وجه نظر قرار گرفته گرفت. پس به تبع این نسل جوان محصول مفرد هیچ یک از نهاد ها و دستگاه مستقلا و فارغ از دیدگاه کلی نگرانه نیستند. اساسا انقلاب در مثابه یک جریان، یک حقیقت کلان و فوق اجزاست. همان فضای حاکم بر ساختار ها و سیستم هاست که فهم و تحلیل هر یک از گزاره های جامعه اسلامی را در فرآیندهای تعالی بخش خود تصویر می کند. از این رو، مسلما فهم و تحلیل جزئی از اجزاء یک سیستم کلان، خطای محاسباتی و طرح دشمن است.

عناصر اساسی جریان تربیتی در متن بیانیه گام دوم از ابتناء به جوهرۀ انقلاب یعنی مبارزه و استقامت در سایۀ ولایت به عنوان جان مایۀ هر یک از عبارت های بیانیه-از تجلیل مبارزات، مقاومت ها و ایستادگی های امت اسلام در گذشته گرفته تا طرح جبه های مبارزه امروز و فردای کشور- نشأت یافته و با حرکت جهادی-حرکت و عمل- در مقام نشانه و ویژگی بارز انقلاب اسلامی استمرار می یابد. اما آنچه موجد و مولد این دو عنصر است، حضور مقام ولایت در جایگاه معلم و مربی انقلابی است. حضور این عنصر ارزش آفرین آنچنانکه در جامعه موج میزند، در بیانیه نیز بسیار پررنگ است. در تمامی دستاوردها، نقش این معلمِ بزرگ انقلابی نه تنها هویدا است بلکه تداوم و توسعه‌ی دستاوردها به حضورش وابسته است. ضمن اینکه در برخی موارد از جمله در پیشرفت‌های علمی، نقش این معلم اختصاصی و بی‌بدیل است.

با ترسیم این سه ضلع می‌توان چنین گفت که در چهل سال نورانی انقلاب، استقامت و حرکت جهادی ذیل آن با راهبری و مربیگری ممتاز دو معلم بزرگ انقلابی، یک فضای تربیتی برای امت ایجاد کرده و خود به مدرسه‌ای به وسعت کشور، بلکه امت اسلامی تبدیل شده است. اکنون می توان گفت: مدرسه‌ای که چنین جوانانی تربیت کرده مدرسه‌ی انقلاب است و آن روش تربیتی جهاد و حرکت انقلابی است. تربیت این نسل حاصل مبارزه، استقامت و حرکت جهادی امت با امامت است.

اما نکته دیگری در این مقوله مطرح است، آن هم اینکه انقلاب متوقف و منحصر در ساختارها نیست و خود به عنوان یک موجود زنده و کل حاکم بر اجزاء در حال رشد و رشد دهندگی است. اما برای تحقق گام دوم که الزام آن حرکت پرشتاب است، باید ساختارهای خُرد کشور نیز هر چه بیشتر و کامل‌تر با حرکت کلی انقلاب هم‌راستا و در صورت نیاز باز تعریف شوند. بی‌شک یکی از زیرساخت‌های اصلیِ تحقق بیانیه‌ی گام دوم، نظام تعلیم و تربیت است.

نظریّه‌ نظام انقلابی، ما را به آموزش و پرورش و تربیت انقلابی، مدرسه‌ی انقلاب و مدرسه‌ی انقلابی هدایت می‌کند. گام دومِ خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی برای نیل به تمدن نوین اسلامی به نیروسازی و تربیتی گسترده‌تر و کیفی‌تر از جوانان تربیت شده در گام اول نیازمند است. از طرفی هم گستردگی و کیفیت نیروی انسانی مورد نیاز، لزوم تلاش مؤمنانه، جهادی، هوشمندانه و عالمانه را برای ساختارسازی‌های انقلابی متناسب با افق گام دوم مورد تأکید قرار می‌دهد.- انقلاب و تحول ساختارهای نظام تحت تدبیر و راهنمایی معلم آن باید با سپردن زمام اداره‌ی بخش‌های گوناگون کشور به جوانانِ مؤمنِ انقلابیِ دانا و کاردان صورت پذیرد. اما در بُعد ساختاری به نظر می‌رسد که ساختارهای مورد انتظار از تجمیع نرم حرکت‌های «آتش به اختیار» و کارهای تمیز فرهنگیِ جوانان انقلابی باید شکل داده شود. هویت جدید این ساختارها به‌گونه‌ای است که پشتیبان حرکت‌های آتش به اختیار (مردم سالارانه)، نوآورانه، خلاقانه و پیشبرانه‌ی مردمی است. نظام تعلیم و تربیت باید با مسئولیت‌پذیری و روحیه‌ی انقلابی، خود را پیشرو و موظف در جامعه‌سازی ببیند و نه تابعی از وضع موجود و متوقف و منفعل نسبت به اصلاح سایر بخش‌ها. ساختار جدید باید بتواند به عنوان مهم‌ترین دستگاه حاکمیتی، فرآیند جامعه‌‌سازی و نیل به تمدن نوین اسلامی را با نگاه تربیتی زمینه‌سازی کند.

ضمن اینکه در گام دوم باید جهادی مضاعف در حیطه‌ی تزکیه و تعلیم صورت بگیرد. مبارزه‌ی عمیقی در این حیطه در جریان است. امروز تلاش دشمن بر هجمه‌ی تربیتی است. دوگانه‌ی «اسلام و استکبار» در حوزه‌ی تربیت در حال رُخ‌نمایی و جدال است. مهم‌ترین وجه این تلاش‌ها کنار زدن تربیت انقلابی و جهادی است.

بیانیه گام دوم یک نسخه و نقشه‌ی تربیتی است. توصیه‌ها و تکالیف هشت‌گانه‌ی رهبر انقلاب به جوانان حزب الهی و انسان سازی تراز انقلاب اسلامی با تربیت در مدرسه‌ی انقلابی دست‌یافتی خواهند شد. رهبر انقلاب آموزش‌ و پرورش دولت حزب الهی جوان را کانون اساسی خلقِ دنیای آینده و زیرساخت اصلیِ سعادت ملت و پیشرفت کشور می‌دانند که اهداف آن عیناً اهداف نظام اسلامی است.

*مرکز مطالعات راهبردی گام دوم انقلاب اسلامی