استراتژی ایران بعد از ترامپ

رضا فرجی‌راد در گفت‌وگو با پانا درباره تاثیر برد هر کدام از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا بر سیاست خارجی ایران، گفت: «سیاست جمهوری اسلامی ایران، سیاست ثابتی است و چهل سال است که به همین شکل است، اصولی دارد که براساس آن حرکت می‌کند. بنابراین اگر جو بایدن پیروز انتخابات ایالات متحده آمریکا و رئیس‌جمهور بعدی این کشور شود، برای یک مقطع کوتاهی، شاهد تغییر وضعیت اقتصادی در افت قیمت ارز خواهیم بود اما واقعیت این است که بعد از مدتی نه چندان زیاد متوجه خواهیم شد که آنقدر رئیس‌جمهور جدید آمریکا، مساله داخلی دارد از کرونا، درگیری‌های داخلی تا پیامدهای انتخابات و متحد شدن دوباره با اروپا و ... که متوجه می‌شویم، این کاری که ما می‌خواهیم با آمریکا در قالب 1+5 داشته باشیم، زمانبر خواهد بود.»

مذاکره با بایدن زمانبر خواهد بود

این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه باید یک فکر اقتصادی اساسی برای کشور کرد، ادامه داد: «از آنجا که آقای بایدن گفته است به برجام می‌گردد و شروطی خواهد داشت، نباید تصور کنیم که فورا مذاکراتی شروع خواهد شد، این مذاکرات خیلی سریع اتفاق نمی‌افتد. بنابراین باید یک استراتژی داشته باشیم تا از فضایی که ایجاد می‌شود، استفاده کنیم. بالاخره یک فضای کم‌ترس‌تر برای کشورها ایجاد خواهد شد. دیگر شاهد تحریم‌های هر شب آمریکا علیه ایران نخواهیم بود و فضاها و حفره‌هایی ایجاد می‌شود که از همین الان باید به فکر آن فضاها باشیم و از آن‌ها در سیاست خارجی خود استفاده کنیم.»

این دیپلمات پیشین کشورمان افزود: «پس ما باید یک برنامه کوتاه‌مدت داشته باشیم، شاید برای یک سال تا از حفره‌های احتمالی استفاده کنیم و یک برنامه بلندمدت هم داشته باشیم و برای فعال کردن 1+5 تلاش کنیم و فشار بیاوریم تا واقعا ببینیم چکار می‌خواهند انجام دهند. اگر واقعا قصد بازگشت به برجام را دارند، همه چیز به دوران قبل از ترامپ بازگردد و اقتصاد ایران از بن‌بست خارج شود، این را باید اعلام کنند، در غیر این صورت ایران باید یک فکر استراتژیک داشته باشد.»

باید وزن کاری خود با چین و روسیه را بالا ببریم

فرجی‌راد درباره ارتباط ایران با چین و روسیه در صورت پیروزی جو بایدن در انتخابات آمریکا نیز گفت: «در حال حاضر با چین و روسیه هم کار چندانی صورت نمی‌گیرد، آن‌ها و شرکت‌هایشان نگران هستند. چین با آمریکا 600 تا 700 میلیارد دلار معامله دارد، روسیه هم تا حدودی؛ بنابراین آن‌ها هم محدودیت‌هایی ایجاد کرده‌اند وگرنه ما شاهد این مشکلات نبودیم. بله چین در مقایسه با آلمان، انگلیس و فرانسه بهتر کار می‌کند اما در مقایسه با عراق، ارمنستان، افغانستان، خیر. بنابراین اگر فضایی ایجاد شد برای رونق اقتصادی و برداشته شدن تحریم‌ها، قطعا باید وزن کاری خود را با چین و روسیه بالا ببریم. این به معنی آن نیست که ما توجهی به اروپا نداشته باشیم. اتفاقا باید توجه خاصی هم به اروپا، داشته باشیم. باید توافق 25 ساله با چین را هم جدی‌تر دنبال کنیم. سیاست خارجی ما باید توازنی داشته باشد تا منتقدان داخلی کسانی که معتقدند باید با چین کار شود و کسانی که می‌گویند باید با اروپا کار کرد، همه یک رضایت نسبی داشته باشند.»

باید در همه زمینه‌ها با چین کار کنیم

این استاد ژئوپلیتیک تاکید کرد: «چین و روسیه‌ای که در ذهن ما و نخبگان و مردم است، برداشت غلطی است. روسیه امروز در بخش نظامی صاحب تکنولوژی پیشرفته است، اس300، اس400 و اس500 دارد. با هر کشوری می‌شود یک کار یا چند نوع کار انجام داد. لازم نیست با روسیه روابط اقتصادی را قطع کرد، چرا؟ چون تکنولوژی ژاپن بالاتر است. چین به لحاظ تکنولوژی در سطح بسیار بالایی قرار دارد و یکی از کشورهایی است که توانسته‌ نسبت به کشورهای غربی به سطح بالاتری برسد. برای مثال هواوی؛ که انگلیس و آمریکا و دیگر کشورها مشتاق استفاده از این تکنولوژی هستند، این تکنولوژی آنقدر پیشرفت کرده است که دونالد ترامپ ترسیده است که بازار داخلی آمریکا را کاملا به تسخیر خود درآورد و به همین خاطر به اروپا فشار می‌آورد که با آن کار نکنند. ما باید در همه زمینه‌ها با چین کار کنیم اما باید دنبال محصولات خوب چین باشیم. چین با آلمان متفاوت است، محصول بی‌کیفیت از مرزهای آلمان بیرون نمی‌آید اما چین بنا بر درخواست مشتری جنس می‌سازد.»

تمام فکر ما فروش نفت است، همسایه‌ها به دنبال اقتصاد هوشمند هستند

سفیر پیشین کشورمان در نروژ و مجارستان گفت: «به لحاظ اقتصادی و تکنولوژیکی باید این واقعیت را قبول کنیم که ما عقب افتاده‌ایم، به ویژه بر اثر تحریم‌های دو دهه اخیر، هشت سال هم که جنگ بود، ما 30 سال عقب افتاده‌ایم. باید از هر کشوری که می‌توانیم تکنولوژی دریافت کنیم. در اطراف ما ترکیه، امارات، قطر، عمان و حتی عربستان، شهر تکنولوژیکی می‌سازند با 500 میلیارد دلار هزینه. اکنون 10 میلیون ماشین برقی در دنیا وجود دارد، پیش‌بینی کرده‌اند تا 10 سال آینده به 100 میلیون ماشین افزایش خواهد یافت، پس تقاضای نفت کم می‌شود. آن‌ها مراقب هستند و به سمت اقتصاد هوشمند رفته‌اند و به دنبال تکنولوژی‌های پیشرفته هستند، می‌دانند 30 سال دیگر این نفت خیلی به درد نمی‌خورد اما تمام فکر ما این است که این نفت به طریقی آزاد شود و بتوانیم آن را صادر کنیم. ما مدام از همسایه‌ها عقب می‌افتیم و هر چقدر ما عقب بیافتیم وزن ژئوپلیتیکی ما نیز پایین می‌آید.»

اگر در تحریم باشیم هیچ کاری نمی‌توانیم انجام دهیم

این استاد ژئوپلیتیک هشدار داد: «پایین آمدن وزن ژئوپلیتیکی کشوری مانند ایران، خطرناک است. نباید این وزن کاهش پیدا کند. وزن ژئوپلیتیک ایران هم با گرفتن تکنولوژی برتر، با اقتصاد قوی، با رفاه و معیشت مردم و با ارتباط با همه کشورهای دنیا برقرار می‌شود. ما باید کاری کنیم تا تاخیرهای دهه‌های گذشته را جبران کنیم.»

فرجی‌راد در پایان گفت: «این صحبت‌ها مربوط به بعد از ترامپ است و اگر ما در تحریم باشیم هیچ کاری نمی‌توانیم انجام دهیم. نان روسیه در اروپا و نان چین در آمریکا است، در مرحله بعد سراغ دیگر کشورها می‌روند. بنابراین آنها هم با ما بازی می‌کنند. ما نمی‌توانیم در تحریم باشیم و پیشرفتی را شاهد باشیم بلکه مدام فقر بیشتر می‌شود. همه این توضیحات برای زمانی است که در انتخابات آمریکا فردی رئیس‌جمهور شود که ما بتوانیم در قالب 1+5 یک نتیجه مثبت دریافت کنیم، تحریم‌ها برداشته شود و ما بتوانیم دست‌مان باز باشد و با شرق و غرب، اروپا، چین و روسیه و ژاپن و کره و اندونزی کار کنیم.»