کووید ۱۹ احتمالا به یک بیماری "بومی" تبدیل خواهد شد

به‌گزارش ایسنا، پرفسور "هانس هیستربک" درباره پیش بینی از آینده بیماری کووید ۱۹ گفت: ما نمی توانیم به صورت دقیق و با اطمینان بگوییم چه آینده برای کووید ۱۹ می توان انتظار داشت اما براساس پایه و تجربیات ما نسبت به دیگر بیماری‌های عفونی و با یکسری دلایل کوچک، می‌توان باور کرد که کروناویروس SARS-CoV-۲ تا مدت زمانی با ما خواهد بود اما زمان آن معلوم نیست حتی زمانی که واکسن این بیماری هم در دنیا تولید و موجود باشد.

وی ادامه داد: یک سناریوی واقع‌بینانه‌تر این است که کووید ۱۹ به خانواده بیماری‌های عفونی (بزرگ و در حال رشد) اضافه شود که در جمعیت انسانی "بومی" شناخته می‌شود.

هیستربک با تاکید بر اینکه با افزایش انتشار دوباره این ویروس در سراسر دنیا، به نظر می‌رسد که غیرممکن باشد که در حال حاضر با این اقدامات موجود صورت گرفته، بتوان انتشار این ویروس را به جزء در کشورهایی که می‌توانند به طور موثر خود را از جهان خارج منزوی کنند، کنترل کرد افزود: حقیقت امر این است که اکثریت قریب به اتفاق مردم هنوز تا حدی مستعد ابتلا به این بیماری هستند، به این معنا که سوخت کافی برای آتش‌سوزی هنوز وجود دارد و تا مدتی طولانی این بیماری ادامه خواهد یافت و این مورد حتی اگر مکان‌های خاصی نیز به مصونیت جمعیتی یا گله‌ای هم برسند (که مشخص نیست چقدر احتمال دارد این اتفاق بیفتد) وجود خواهد داشت.

این استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه «اترخت» هلند ادامه داد: هنگامی که تعداد کافی از افراد از طریق واکسیناسیون یا عفونت طبیعی در برابر بیماری ایمنی پیدا کنند قطعا گسترش بیماری کم و به تدریج تعداد موارد کاهش می‌باید اما این بدان معنا نیست که فورا یا کاملا این بیماری ناپدید شود همچنین در خارج از مناطق دارای مصونیت جمعیتی، نیز احتمالا مکان‌های زیادی وجود خواهد داشت که هنوز در آنها افراد مستعد کافی برای ادامه انتقال بیماری، باشند.

وی در پاسخ به این سوال که چه زمانی بیماری از حالت "پاندمیک" یا همه گیری به حالت "اندمیک" یا بومی تبدیل خواهد شد؟ به ایسنا گفت: وقتی می‌گوییم یک بیماری بومی است، یعنی اینکه ممکن است گسترش عفونت در نهایت در یک سطح ثابت تثبیت شود به طوری که در جوامع همیشه وجود داشته باشد اما سرعت نسبتا پایین و گاهی قابل پیش بینی دارد که در این صورت بیماری به حالت بومی یا اندمیک در آمده است.

هیستربک با بیان اینکه بیماری‌های اندمیک اغلب اوقات با بیماری‌های اپیدمیک یا همه‌گیری اشتباه گرفته می‌شوند افزود: اپیدمی به شیوع بیماری اشاره دارد و هنگامی اتفاق می‌افتد که بیماری در یک یا چند جمعیت در حال شیوع باشد اما در مقابل آن بیماری بومی یا اندمیک است که به صورت مداوم در یک گروه یا منطقه جغرافیایی وجود دارد و تحت شرایط خاصی یک اپیدمی می‌تواند منجر به بومی شدن یک بیماری شود.

این استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه «اترخت» هلند ادامه داد: بیماری های بومی همیشه در سطوح بالا وجود ندارند و می‌توانند نسبتا نادر باشند. ویژگی مشخص یک بیماری بومی منطقه‌ای این است که همیشه می تواند در جمعیتی که در آن زندگی می‌کنند وجود داشته باشد. به طور مثال مالاریا یک بیماری بومی در بسیاری از نواحی آفریقا است.

وی با اشاره به اینکه برخی از عفونت‌ها وجود دارند که تقریبا در همه جا فعال بوده (مانند بسیاری از عفونت‌های کودکی) اما بیشتر عفونت‌ها در مناطق خاصی از جهان بومی هستند اظهار کرد: این اتفاق زمانی می‌تواند بیفتد که کنترل موثر در جاهای دیگر از بین رفته باشد یا اینکه به دلایل خاص، شرایط برای انتفال موثر در برخی مکان‌های خاص یافت شود که این موارد در مورد مالاریا و بسیاری از عفونت‌های دیگر منتقل شده توسط پشه‌ها وجود دارد.

هیستربک به دو مقوله تئوریکال و عملی بیماری بومی اشاره کرد و گفت: از نظر تئوریک، هنگامی که عدد تولید مثل و تکثیر (R) برابر با یک باشد، یعنی عفونت به طور متوسط هر فرد آلوده آن را به یک شخص دیگر منتقل کند، بیماری حالت بومی خواهد شد اما از سوی دیگر در طی یک اپیدمیک یا همه گیری هنگامی که شیوع بیماری در حال افزایش است، R بیش از یک بوده و هنگامی که گسترش بیماری از طریق اقدامات کنترلی یا مصونیت جمعیت در حال کاهش باشد، R کمتر از یک خواهد بود.

استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه «اترخت» با بیان اینکه در عمل، تعدادی الگو وجود دارد که می‌تواند در بیماری‌های بومی مشاهده شود افزود: بعضی از آنها می توانند در سطح پایین در طول سال وجود داشته باشند. در حالی که برخی دیگر ممکن است دوره‌های انتقال بالاتر را با دوره‌های انتقال کم در آمیخته باشد. این ممکن است اتفاق بیفتد اگر عوامل فصلی بر میزان تماس افراد با یکدیگر، میزان حساسیت آنها به این بیماری یا موجودات زنده دیگر مانند حشرات تاثیر بگذارد.

وی در بخش دیگری از گفت‌و‌گوی خود به موضوع از بین رفتن مصونیت اشاره کرد و گفت: در بیماری‌هایی که پس از عفونت اولیه، ایمنی دائمی ایجاد می‌شود (مانند سرخک)، پس از بین رفتن مصونیت به دست آمده از مادر، هر کودک تازه متولد شده نیز حساس خواهد شد به همین دلیل است که در بسیاری از نقاط جهان که میزان زاد و ولد به اندازه کافی بالاست، عفونت‌های دوران کنونی مانند سرخک بومی وجود دارد.

هیستربک ادامه داد: در بیماری‌هایی که فقط از طریق عفونت طبیعی ایمنی موقت ایجاد می‌شود، افراد این ایمنی را از دست می‌دهند تا دوباره حساس شوند. یک ویروس یا باکتری می تواند با جهش از حافظه ایمنی فرار کند، بنابراین افراد مسن تر نسبت به نسخه جدید این بیماری حساس می شوند که آنفلوآنزا نمونه بارز آن است.

وی با تاکید بر اینکه ما هنوز نمی دانیم که مصونیت در برابر عفونت ناشی از کووید ۱۹ چه مدت دوام خواهد داشت یا واکسن ها در محافظت افراد چقدر خوب عمل خواهند کرد اظهار کرد: دیگر ویروس های کرونا مانند سرماخوردگی همواره در جمعیت‌های انسانی، "بومی" بوده و فقط یک سال مصونیت موقت را ایجاد می‌کنند که می‌توان نسبت به کووید ۱۹ هم امیدوار بود.

این استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه «اترخت» هلند افزود: نکته مهم دیگر این است که افراد دارای ایمنی، چه از طریق عفونت یا واکسیناسیون، به ندرت به صورت مساوی در یک جامعه یا کشور توزیع خواهند شد، چه برسد به جهان. قطعا در مورد کووید ۱۹، مناطقی وجود دارد که عفونت با شدت بیشتری گسترش یافته و مناطقی نیز هست که نسبتا در امان مانده‌اند. بدون توزیع یکنواخت، مصونیت جمعیتی وجود ندارد حتی اگر افراد کافی واکسیناسیون کرده باشند تا آستانه لازم پیش بینی شود.

وی با اشاره به اینکه در این موارد، میانگین R می‌تواند به اندازه کافی پایین باشد که عفونت تحت کنترل قرار گیرد اما در مناطق محافظت نشده این عدد می‌تواند بسیار بالاتر از یک باشد و این امر منجر به شیوع موضعی شده و به بیماری اجازه می‌دهد در حالت بومی باقی بماند افزود: همچنین از مکانی به مکان دیگر گسترش می‌یابد و توسط چند مکان که تراکم جمعیتی و تعامل آن‌ها به اندازه کافی زیاد و محافظت به اندازه کافی کم است، کاشته می‌شود تا بتواند انتقال را حفظ کند.

هیستربک در پاسخ به این سوال که واکنش ما در این مواقع چگونه باید باشد؟ گفت: نحوه برخورد ما با کووید ۱۹ به دلیل بومی شدن آن به خوب بودن واکسن‌ها و روش‌های درمانی بستگی دارد. اگر آنها (واکسن و درمان) بتوانند از افراد در برابر شدیدترین نتایج محافظت کنند، عفونت قابل کنترل خواهد بود و کووید ۱۹ پس از آن مانند چندین بیماری دیگری که ما یاد گرفته‌ایم با آنها زندگی کنیم و بسیار از افراد در طول زندگی خود تجربه خواهند کرد، در خواهد آمد.

این استاد اپیدمیولوژی نظری دانشگاه «اترخت» هلند با تاکید بر اینکه بسته به دائمی یا موقتی بودن مصونیت (از طریق عفونت‌های طبیعی یا واکسیناسیون) ممکن است برای محافظت از ما (مانند آنفلوآنزا) سالانه به بروزرسانی واکسن نیاز داشته باشیم یا می‌توان آن را با واکسیناسیون در سنین مطلوب کنترل کرد (مانند بسیاری از عفونت‌های دوران کودکی) خاطرنشان کرد: اگر واکسن‌ها نه تنها از بیماری بالینی جلوگیری می‌کند، بلکه انتقال آن را به شدت کاهش می‌دهند و مصونیت طولانی مدت ایجاد می‌کنند، می‌توانیم سناریوهای دیگر مانند ریشه‌کنی بالقوه بیماری را پیش‌بینی کنیم اما واقعا این اتفاق بعید است. حتی برای بیماریی‌هایی که تقریبا واکسن کامل و ایمنی دائمی هم برای آنها داریم نیز ریشه‌کنی بسیار دشوار است چه برسد به این بیماری؛ بنابراین بیماری آندمیک محتمل‌ترین نتیجه برای کووید ۱۹ است.