معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در گفت‌وگو با پانا عنوان کرد؛
تبدیل مدرسه به کانون تربیتی محله، تغییر رویکرد وزارت آموزش‌وپرورش در یک سال گذشته
مدرسه باید از قالب صرفا کلاس درس خارج شود/ معماری جدید مدارس باید حس تعلق و پیوند اجتماعی دانش‌آموز را تقویت کند
تهران (پانا) - معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور با بیان اینکه تبدیل مدرسه به کانون تربیتی محله، تغییر رویکرد جدی وزارت آموزش‌وپرورش در یک سال گذشته بوده است، گفت: معماری جدید مدارس باید حس تعلق و پیوند اجتماعی دانش‌آموز را تقویت کند.
مجید عبداللهی در گفت‌وگو با پانا درباره تحولات آموزش و پرورش همزمان با تغییر ذائقه نسل جدید به‌خصوص در معماری مدارس، گفت: «به‌نظر من این موضوع در چند محور قابل بررسی است. نکته اول مربوط به فضای کالبدی است؛ فضایی که دانش‌آموز با آن ارتباط برقرار می‌کند. در این چارچوب، معماری و کالبد مدرسه به‌عنوان «معلم سوم» شناخته می‌شود. اگر معماری به‌درستی انجام شود، خودِ فضا نقش یادگیرنده و یاددهنده را ایفا می‌کند.»
عبداللهی ادامه داد: «این تغییر رویکرد اکنون دنبال می‌شود و تلاش شده است برخی قالب‌ها در یک چارچوب نظام‌مند تعریف شوند. برای نمونه، نماهای مدارس نسبت به گذشته قابل‌قبول‌تر شده‌اند. برای این موضوع دستورالعملی نیز تدوین شده تا ساماندهی نما و منظر مدارس شکل بگیرد. بنابراین نکته نخست ناظر بر معماری و طراحی فضاهای داخلی و بیرونی است.»
وی افزود: «به‌عنوان مثال، در فضاهای داخلی مدرسه تلاش شده فضاهایی برای یاددهی–یادگیری و نیز اجتماعات و دورهمی‌های دانش‌آموزی پیش‌بینی شود.»
معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور اظهار کرد: «این فضاها شامل پاتوق‌ها و فضاهای انتظار در ورودی مدرسه هستند و مختص مدارس بزرگ‌مقیاس نیستند؛ مدارس کوچک‌مقیاس را نیز شامل می‌شوند.»
وی ادامه داد: «دانش‌آموز پس از خروج از کلاس، دو فضا در اختیار دارد؛ یکی فضای داخلی ساختمان و دیگری فضای حیاط مدرسه است. پس یک موضوع، نما و منظر و فضای بیرونی مدرسه است که می‌تواند حس تعلق ایجاد کند.»
عبداللهی با بیان اینکه موضوع دوم طراحی فضاهایی است که امکان جمع شدن دانش‌آموزان را پس از کلاس فراهم می‌کند، گفت: «این فضاها شامل فضاهای مرکزی، پاتوق‌های دانش‌آموزی و کنج‌های خلوت است که برای حضور بعد از کلاس پیش‌بینی شده‌اند. این رویکرد در حال پیگیری است و باید از طریق طراحی‌های موضعی فراگیر و عمومی شود.»
وی افزود: «برای تحقق این اهداف، در قالب بند «د» ماده ۹۲ قانون برنامه هفتم، قرار شده حدود ۲۰۰ مجتمع بزرگ‌مقیاس در کشور ساخته شود. این اقدام رویکرد جدیدی در معماری، ساخت، نما، منظر و نحوه ارتباط فضاهای آموزشی با محیط پیرامون محسوب می‌شود. نکته مهم این است که مدرسه باید از قالب صرفا کلاس درس خارج شود. مدرسه محیطی آموزشی، پرورشی، تربیتی و ورزشی است.»
وی ادامه داد: «وجه متمایز رویکرد فعلی بر اساس سند تحول بنیادین، توجه به محور «ارتباط مدرسه با محیط پیرامون، شهر و محله» و پیوند با جامعه است.»
عبداللهی افزود: «این موضوع، تغییر رویکرد جدی وزارت آموزش‌وپرورش در یک سال گذشته بوده است؛ یعنی تبدیل مدرسه به کانون تربیتی محله. در این مسیر باید پیوندهای عمیق میان مدرسه، مسجد و سایر فضاهای محلی شکل گیرد تا سرمایه اجتماعی تقویت شود.»
وی ادامه داد: «در همین چارچوب، رویکرد دوم تاکید بر معماری و حفظ ارتباط مدرسه با محیط پیرامون است. همزمان مدرسه به سمت خانواده‌محوری نیز حرکت می‌کند؛ یعنی ارتباط خانواده با مدرسه در طراحی‌های کالبدی تقویت می‌شود. اگر این مسیر ادامه کند، پیوندهای اجتماعی، حس تعلق و ارتباط فردی دانش‌آموزان با فضا به‌طور جدی تقویت خواهد شد.»
معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور تصریح کرد: «نکته مهم دیگر، استفاده از رنگ و نور در مدرسه است. تلاش شده فضاهای داخلی بر اساس مقطع تحصیلی و نیازهای فیزیکی دانش‌آموزان متناسب‌سازی شوند. این اقدام ارتباط فضایی و کالبدی میان دانش‌آموز و عناصر آموزشی را بهبود می‌بخشد.»
وی با بیان اینکه از نظر تجهیزات نیز نسل جدید اقتضاهای متفاوتی دارد، گفت: «برخی فعالیت‌ها نیازمند تجهیزات هوشمند و فناوری‌های نوین هستند. در این راستا به سمت استفاده از ظرفیت‌های هوشمند، ازجمله تلویزیون‌های هوشمند تعاملی، در حرکت هستیم. البته فراگیری این موارد زمان‌بر است و نیازمند اولویت‌گذاری است؛ اولویت‌گذاری که در چارچوب نظارت و توسعه دولت دنبال می‌شود.»
زهرا محمدپور
ارسال دیدگاه