«بازی، حالِ خوشِ زندگی»؛ دهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی با بیش از ۳ هزار محصول ایران‌ساخت

نشست خبری دهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی، صبح روز سه‌شنبه ۹ دی‌ ۱۴۰۴ با حضور حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، احسان منشی رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان اسباب‌بازی ایران و جمعی از اصحاب رسانه در محل کانون برگزار شد.

حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با بیان این خبر در نشست رسانه‌ای تشریح برنامه‌های این رویداد گفت: دهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی نمادی عینی از تحقق عدالت فرهنگی و آموزشی دولت چهاردهم و نگاه ‌ویژه آقای دکتر پزشکیان است.

 او در ابتدای این نشست ضمن خوشامدگویی به حاضران و تبریک ولادت امیرالمؤمنین (ع) و ایام اعتکاف، اظهار کرد: نخست اجازه می‌خواهم پرتاب ماهواره‌ها را تبریک بگویم؛ رویدادی که نشان‌دهنده مسیر رو به رشد ایران است؛ مسیری که هرگز متوقف نخواهد شد. از همه نهادهای خبری که به این اتفاق مهم پرداختند و این جریان علمی و اقتدار ملی را به تصویر کشیدند، صمیمانه تشکر می‌کنم.

علامتی افزود: این رخداد مبارک با همکاری سازمان فضایی جمهوری اسلامی ایران و با محوریت رسانه‌ای صداوسیما در محل کانون پرورش فکری اجرا شد و پیام روشنی داشت؛ این‌که یک اتفاق مهم علمی با محوریت کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود. هم‌زمان با تهران، در تمامی مراکز کانون نیز برنامه‌های جشن و سرور برگزار شد که اثرات تربیتی ارزشمندی برای کودکان و نوجوانان به همراه داشت و در این زمینه شاکر خداوند هستیم.

مدیرعامل کانون در ادامه با اشاره به سیاست‌های دولت چهاردهم گفت: یکی از سیاست‌های محوری دولت چهاردهم، عدالت فرهنگی و آموزشی است و برگزاری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌ها می‌تواند نمادی از حرکت در مسیر تحقق این هدف باشد. ما در آستانه برگزاری دهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی هستیم؛ در حالی که در سال جاری، فعالیت‌های نمایشگاهی متعددی را در استان‌ها برگزار کردیم و همان‌طور که سال گذشته وعده داده بودیم، این جشنواره و نمایشگاه را به استان‌ها بردیم. به فاصله دو جشنواره، نمایشگاه‌هایی در استان‌های آذربایجان غربی و مرکزی برگزار شد و بلافاصله پس از جشنواره نیز در استان‌هایی هم‌چون قم ادامه خواهد یافت.

او درباره جایگاه نمایشگاه‌ها تصریح کرد: معمولاً تصور عمومی از نمایشگاه، بازاری برای خرید و فروش ارزان و مناسبتی است؛ بازاری که همه چیز در آن یافت می‌شود. در حالی که از نگاه ما، نمایشگاه مکانی برای تولید و تبادل معناست. هنگامی که نمایشگاهی مانند نمایشگاه اسباب‌بازی در سطح ملی برگزار می‌شود، فرصتی برای اندیشمندان، صاحبان قلم، اصحاب رسانه و فعالان حوزه تربیت کودک و نوجوان فراهم می‌شود تا درباره ظرفیت‌های پیشِ‌رو تأمل کنند؛ ظرفیت‌هایی در زمینه پرورش تفکر خلاق، رشد و تربیت که باید از آن‌ها بهره گرفت و زوایای تازه‌ای را کشف کرد.

مدیرعامل کانون با تأکید بر بهره‌گیری از اسباب‌بازی به‌عنوان ابزار تربیتی، گفت: نمایشگاه از این منظر، فضایی برای تولید و تعامل معنا و بستری برای ارتباط میان فرهنگ، آموزش و جامعه است؛ این‌که با مخاطب چه نسبتی برقرار می‌کنیم، چه انتظاری از ما وجود دارد و چگونه توانمندی‌های خود را عرضه می‌کنیم. آموزش، فرهنگ‌سازی و معرفی کالاهای تولید داخل از جمله مأموریت‌های ماست؛ امری که تاکنون بیشتر به‌صورت بخشی به آن نگاه شده و کمتر در قالب یک نظام مسائل جامع مورد توجه قرار گرفته است.

علامتی با بیان این‌که حوزه اسباب‌بازی، بازی و سرگرمی نیازمند نگاهی فرابخشی است، اظهار کرد: بسیاری از مسائل را می‌توان از این مسیر حل کرد. باید فرهنگ استفاده از بازی و سرگرمی ایرانی را گسترش دهیم. حوزه‌هایی مانند بهداشت یا سایر حوزه‌های تخصصی هرکدام نظام مسائل خاص خود را دارند، اما ما می‌توانیم از ظرفیت این حوزه‌ها برای بازی، سرگرمی و رشد کودک و نوجوان بهره بگیریم. پرسش این است که آیا نظام مسائل مشترکی میان این حوزه‌ها وجود دارد و حل یک مسئله در کشور چه تأثیری بر سایر امور می‌گذارد؛ این همان نگاه معنایی ما به نمایشگاه‌هاست.

او با تأکید بر ضرورت استفاده مسئولان کشور از این ظرفیت افزود: این موضوع در بخش علمی جشنواره مورد بررسی قرار خواهد گرفت و تلاش داریم نشان دهیم بازی و اسباب‌بازی چه تأثیرهای گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف دارد. هدف ما این است که از منظر فرهنگ، آموزش و جامعه گامی فراتر از تولید برداریم و به شکل‌گیری فرهنگ شهروند آگاه کمک کنیم. نمایشگاه یک رسانه زنده و حسی است که ظرفیت رویدادهای مثبت بسیاری را در خود جای داده است.

مدیرعامل کانون با اشاره به حضور بیش از ۲۰۰ تولیدکننده داخلی در این نمایشگاه گفت: بیش از ۲۰۰ تولیدکننده داخلی صنعت اسباب‌بازی در این رویداد حضور دارند و توانمندی‌های کشور در این حوزه به نمایش گذاشته می‌شود. این تولیدکنندگان، افسران اقتصادی ما هستند که می‌توانستند سرمایه خود را در حوزه‌ها یا حتی کشورهای دیگر به کار بگیرند، اما آگاهانه حوزه کودک و نوجوان را انتخاب کرده‌اند. وظیفه ماست که این توانمندی‌ها را معرفی و تبلیغ کنیم تا مردم با محصولات داخلی آشنا شوند و از آن‌ها استفاده کنند.

علامتی با اشاره به تولی‌گری و میزبانی کانون در برگزاری این رویداد بیان کرد: دهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی با حضور بیش از ۲۰۰ تولیدکننده داخلی و عرضه بیش از سه هزار محصول ایران‌ساخت، با شعار «بازی، حالِ خوشِ زندگی» از ۱۰ تا ۲۷ دی‌ماه در محل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود و میزبان علاقه‌مندان، صاحبان آثار و کودکان و نوجوانان خواهد بود. سال گذشته حدود دو هزار و ۲۰۰ اثر داشتیم و امسال این رقم به بیش از سه هزار اثر رسیده که منطبق با شعار سال و تدابیر مقام معظم رهبری است و در راستای سیاست عدالت فرهنگی و آموزشی دولت چهاردهم، تلاش داریم آن را به استان‌ها نیز گسترش دهیم.

او هدف از برگزاری این جشنواره را حمایت از کالاهای داخلی عنوان کرد و افزود: ترویج فرهنگ استفاده از کالای ایرانی و ایجاد ارتباط هدفمند میان تولیدکنندگان، طراحان، سرمایه‌گذاران و فعالان این عرصه از اهداف اصلی ماست. این جشنواره یک کار گروهی مشترک است؛ شورای نظارت بر اسباب‌بازی با رویکردی فرابخشی پای کار آمده و نقش اصلی را انجمن صنفی تولیدکنندگان صنعت اسباب‌بازی برعهده دارد. کانون نیز در راستای کاهش تصدی‌گری و افزایش تولی‌گری، نقش هماهنگ‌کننده را ایفا می‌کند. ستاد علوم شناختی، دانشگاه‌هایی از جمله دانشگاه سوره و بخش‌های مختلف شهرداری تهران نیز در این دوره همراه ما هستند.

علامتی ادامه داد: بخش‌های تخصصی جشنواره به نهادهای فعال واگذار شده و کانون نقش هماهنگ‌کننده و ناظر را دارد. علاوه بر نمایشگاه اصلی، نمایشگاه ترویج بازی و اسباب‌بازی با هدف توسعه کارکردهای بازی در فضایی شاد و مفرح برای خانواده‌ها برگزار می‌شود. بخش علمی با برگزاری نشست‌های تخصصی، بخش رقابتی برای انتخاب برترین تولیدکنندگان از منظر آموزشی، تربیتی، فرهنگی و بهداشتی، نمایشگاه عروسک‌های بومی و محلی و فراخوان تولید تیزر و محتوای چندرسانه‌ای از دیگر بخش‌های این دوره است.

وی همچنین از پیش‌بینی بخش اهدای اسباب‌بازی به مناطق محروم خبر داد و گفت: این اقدام جزو وظایف ماست و خانواده‌ها نیز می‌توانند بخشی از خرید خود را به این امر اختصاص دهند تا به مناطق کم‌برخوردار کشور ارسال شود. رونمایی از اسباب‌بازی‌های جدید، اجرای بازی‌های محیطی، برنامه‌های حرکتی در مراکز کانون، شادپیمایی به مناسبت ولادت امیرالمؤمنین (ع) با محوریت کودکان و نوجوانان، پویش‌های شاد، مشاوره خرید اسباب‌بازی، حضور شخصیت‌های محبوب کودکان و اجرای برنامه‌های متنوع از دیگر برنامه‌های پیش‌بینی‌شده در این ایام است.

علامتی تاکید کرد: کانون پیش از این تولید داشت و در کانون این امر انجام می‌شد، اما امروز آغوش خود را به روی تولیدکنندگان داخلی گشوده است و در کنار آن‌ها ایستاده است تا بیایند و این عرصه فرهنگی و اقتصادی را فعال کنند. ما تولید خودمان را در یک سطح مناسب انجام می‌دهیم تا الگو باشد. به‌طور مثال بازی رومیزی، محیط زیست و ... را داشتیم، اما در شورای نظارت بر اسباب‌بازی چالش‌ها را بیرون کشیدیم و یکی از این موارد نیز برگزاری جشنواره‌های گوناگون بود. روزی که ما شروع کردیم کار را طبق آماری که داشتیم ۱۰ درصد بازار اسباب بازی‌ها داخلی بود و ۹۰ درصد آن اسباب‌بازی‌های خارجی را شامل می‌شد. فعل و انفعال‌هایی که در شورای نظارت اسباب بازی داشتیم طی سال‌های اخیر و نقش تولی‌گری ما و بازی‌های خود تولیدکنندگان باعث شد تا وزارت صمت، آموزش و پرورش، بهداشت، کانون، تولیدکنندگان، فعالان و بازاریان سبب شد تا تعرفه گمرکی واردات اسباب بازی از ۱۰ درصد به ۲۵ درصد برسد که دستاورد بزرگی است. ارزش‌گذاری گمرک عدد متغییری است و امروز به عدد ۱۰ رسیده است و کسانی که در حوزه واردات و صنعت حضور دارند می‌دانند که این عدد به چه معناست.

او ادامه داد: این یک همکاری فرابخشی است و امروز در سامانه جامع تجارت بیش از ۲۰۰ فعال حضور دارند. بخشی عمده از اتفاق‌ها شفاف‌سازی است که امروز احراز شده است و خود وزارت صمت با سود کم تسهیلاتی ارائه می‌دهد که کمک‌کننده است. امروز از ۱۰ درصد داخلی به حدود ۴۰ درصد رسیده است و توانستیم بازار داخلی را ارتقا دهیم. ۶۰ درصد باقی مانده نیز به معنای قاچاق کامل نیست بلکه فرایندهای واردات را درست کردیم و نظارت‌ها را افزایش دادیم تا با دریافت مجوز بتوانند به شکل قانونی وارد شوند. یعنی اسباب بازی‌های خارجی که مشابه آن در داخل وجود نداشته باشد، ته لنج‌ها را تحت نظارت قرار گیرد و در انتها ممکن است قاچاق هم باشد که درصد بسیار پایینی است. ستاد مبارزه با کالا و گمرک نیز به جمع ما پیوستند تا این امر صورت گیرد. از سوی دیگر کیفیت و تنوع محصولات ایرانی بالا رفته است و نتیجه آن در نمایشگاه‌های بین‌المللی دیده می‌شود. به طور مثال اخیرا در نمایشگاه عراق تولیدکنندگان ما حضور یافتند. ما باید در بازارهای جهانی کرسی داشته باشیم که فعلا با شرایط مطلوب فاصله داریم اما دور نیستیم. از سوی دیگر خانواده باید متناسب با درآمد اقتصادی خود اسباب‌بازی فراهم کند و ما تمام تلاش‌مان را در این زمینه انجام خواهیم داد.

احسان منشی رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان اسباب‌بازی ایران در این نشست اظهار کرد: امیدواریم بتوانیم امانت‌دار خوبی باشیم و این جشنواره را نسبت به دوره‌های قبل به شکل بهتری برگزار کنیم. اسباب‌بازی هویت‌سازترین صنعت فرهنگی کشور است؛ کودکان پیش از آشنایی با کتاب، با اسباب‌بازی ارتباط برقرار می‌کنند و کشور ما نیز از فرهنگی غنی برخوردار است. اسباب‌بازی ایرانی تنها ابزار سرگرمی نیست، بلکه ابزاری برای پرورش و تربیت است و می‌تواند این ویژگی‌ها را به‌خوبی در خود داشته باشد.

اسباب‌بازی کالای لوکس نیست

وی افزود: ما به کودکانی سالم، شاداب و پرورش‌یافته نیاز داریم؛ کودکانی که آینده‌ساز کشور هستند و اسباب‌بازی نقش مهمی در این مسیر ایفا می‌کند. ترویج این فرهنگ را به‌عنوان بخشی از وظیفه اجتماعی خود پذیرفته‌ایم تا محصولات هدفمند و باکیفیت را با قیمت مناسب در اختیار خانواده‌ها قرار دهیم و اسباب‌بازی به کالایی لوکس و محدود برای گروهی خاص تبدیل نشود. در کنار تلاش تولیدکنندگان، بدنه حاکمیت نیز مسئولیت‌هایی دارد که خوشبختانه در سال‌های اخیر به‌خوبی در کانون پذیرفته و اجرا شده است.

او نقش رسانه‌ها را در اشاعه این فرهنگ مؤثر دانست و گفت: اصحاب رسانه نقش مهمی در آماده‌سازی ذهن جامعه دارند و این جشنواره فرصت مغتنمی برای مردم است تا در فضایی شاد و مفرح با اسباب‌بازی و کارکردهای آن آشنا شوند. بخش ترویجی جشنواره با حضور کارشناسان، فضای مناسبی برای معرفی درست بازی و اسباب‌بازی فراهم کرده و امیدواریم پس از این ۱۸ روز، گامی مؤثر در مسیر ایفای مسئولیت خود نسبت به کودکان و نوجوانان کشور برداشته باشیم.

رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان اسباب بازی درباره ایجاد اتحادیه کشوری بیان کرد: ما در صنعت اسباب بازی بخش عمده ای از همکاران و تولیدکنندگان‌مان ریشه کارشان یا چاپ است، یا ریشه در صنعت پلاستیک و فلزات دارد. این‌که بخواهیم اتحادیه متمرکزی داشته باشیم که تمام این موارد را پوشش دهد کمکی به همکاران ما شاید نکند چرا که می‌توانند تحت عنوان پلاستیک از صنف خود استفاده کنند و از خدمات اتحادیه‌های صنعت پلاستیک بهره بگیرد، اما در صنعت اسباب‌بازی راه درازی خواهد داشت و امکانات را ایجاد کند. تعداد تولیدکنندگان اسباب بازی متمرکز در تهران، مشهد، تبریز و دیگر استان‌ها تعداد محدودی هستند. یا باید اتحادیه کشوری داشته باشیم که به دنبال آن رفتیم و میسر نشد و یا این‌که از اتحادیه‌های مرتبط با زمینه فعالیت بهره بگیرند. ما ناگزیر هستیم که زمینه فعالیت‌مان چیز دیگری باشد به طور مثال چاپ و کتاب بوده و امروز بازی تولید می‌کنند و بی‌شک می‌توانند در زمینه کاغذ موفق باشند. باید به اتحادیه سراسری و کشوری فکر کنیم یا این‌که این شرایط خوب است و باید ارتباط‌مان با اتحادیه‌ها بهتر شود تا امکانات مناسب‌تری را اخذ کنیم.

نوآوری در داوری، استفاده از هوش مصنوعی در جشنواره

لیلا بابایی دبیر دهمین جشنواره ملی اسباب بازی نیز بیان کرد: در بخش داوری رویکرد ما نوآوری است و در ارائه خدمات بازی محور لحاظ شده است و در عرضه اسباب‌بازی و نشست‌های علمی، فضایی را برای استفاده از ابزار هوش مصنوعی در نظر گرفتیم.

او ادامه داد: بیش از اینکه طبق معیارهای طراحی محصول دارا و سارا پروژه شکست خورده باشند، این امر در رسانه‌ها صورت گرفت. ما سال گذشته یک پژوهش کامل انجام دادیم تا این امر میسر شود. ما قبل از دارا و سارا تولید عروسک با این کیفیت و طراحی در کشور نداشتیم و میتوانست دستاورد بزرگی باشدو افتخار ملی باشد. رسانه و فرهنگ باید بهم کمک کنند تا از حرکت های فرهنگی و گام هایی که انجام می شود از شخصیت های محلی و بومی که به این شکل تولید می شود حمایت کنیم و قوام یابد. اگر این عروسک ها حمایت رسانه ای داشتند اتفاقات بهتری رخ می‌داد و ما امروز با پشتوانه پژوهشی که داریم اتفاقات خوبی را به زودی رقم خواهیم زد.

اتفاق‌های خوب برای دارا و سارا در راه است

محمدرضا کریمی صارمی معاون تولید کانون، نیزدرباره عروسک های سارا و دارا توضیح داد: این پروژه همچنان در حال تولید است و طراحی نسل ۴ آن انجام شده و تولید آن در پیش است؛ اما با توجه به رقم ارز، تولید آن به تعویق افتاده است چرا که باید در کشور چین تولید شود و باید بودجه به آن تخصیص یابد. ضمن این که ما انیمیشن‌های خوبی تولید کردیم و ۵ هزار شخصیت در این حوزه داریم که مجموعه خوبی از آن‌ها متعلق به کانون است و به زودی وارد بازار خواهند شد. مطمئن باشید به زودی برای عروسک‌های سارا و دارا اتفاقات خوبی رخ خواهد داد.

علامتی نیز درباره این دو عروسک عنوان کرد: این عروسک‌ها می‌توانستند با بازارپردازی فرهنگی و تولیدات همراه موفق باشند. اصل ایده خوب بود و ما قدردان طراحان آن هستیم، اما این جریان میسر نشد و نتوانست چشم مخاطب را به خود جلب کند. همان‌طور که دوستان گفتند در صدد احیا آن هستیم که کار راحتی نیست. امروز صدها شخصیت مختلف داخلی و وارداتی داریم که در ذهن کودک شکل می‌گیرد. یکی از این شخصیت‌ها که کانون مستقیم وارد آن شد «بچه زرنگ» است که انیمیشن آن ساخته شد و تبدیل به یکی از شخصیت‌های محبوب بچه‌های ما تبدیل شد. در ادامه بازار پردازی فرهنگی اتفاق افتاد و حدود ۶۰ محصول از لوازم التحریر تا اسباب بازی‌ها تولید شد و باید این جریان ادامه می‌یافت. ما هرکدام از فعالیت‌های‌مان را با یک شرکت دانش‌بنیان پیش می‌بریم که «بچه زرنگ» با مرکز هنرپویا فیلمش ساخته شد و از ماه بهمن سریال آن در ۵۲ قسمت در سکوهای داخلی به نمایش درخواهد آمد. کانون با همکاری مرکز هنرپویا این همکاری را داشت و همان بچه زرنگی که قصه آن را دیدید ادامه یافته‌ است و یک سال مهمان بچه‌ها خواهیم بود. هم‌زمان عروسک آن نیز در حال تولید است. از سوی دیگر سینمایی «بچه زرنگ ۲» نیز در حال تولید است و سال ۱۴۰۷ به نمایش درخواهد آمد. این شخصیت جدید متناسب با شرایط فعلی در حال تولید و ارائه است.

او ادامه داد: صداوسیما نیز در حال تولید شخصیت‌های متعددی است. همه دستگاه‌های فرهنگی و تبلیغی پای کار آمده‌اند و برای‌شان مسئله شده است. امروز همه دستگاه‌ها از «من» گذشته‌ایم و به «ما» رسیده‌ایم. ما در تلاشیم تا توفیق‌های گذشته را ارتقا دهیم همچون قصه گویی کانون از این دست و با قدرت پیش می‌رویم و در جاهایی که ناموفق بودیم اشتباهات‌مان را جبران خواهیم کرد.

در ادامه این نشست اصحاب رسانه پرسش‌ها و دغدغه‌های خود را با مدیرعامل و مسئولان کانون مطرح کردند.

دهمین جشنواره ملی اسباب‌بازی روزهای ۱۰ تا ۲۷ دی ۱۴۰۴ در مرکز آفرینش‌های فرهنگی هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب تهران پذیرای علاقه‌مندان است.