در گفت‌وگو با پانا:
سینمای ایران زخمی اما زنده است؛ باید از زرق‌وبرق دور و به انسان بازگردد
تهران (پانا) - بهروز نشان، تهیه کننده فیلم «دور در میانه شرق»، با اشاره به وضعیت کنونی سینمای ایران، از یک‌سو خستگی و تکرار در ساختار رسمی و از سوی دیگر شور و خلاقیت در جریان مستقل سخن گفت و تأکید کرد که سینمای ایران هنوز زنده است و باید دوباره به انسان بازگردد.
بهروز نشان در گفت‌وگو با پانا درباره سینمای ایران گفت: «سینمای ایران امروز در وضعیت پیچیده‌ای قرار دارد؛ از یک‌سو خستگی و تکرار در ساختار رسمی، و از سوی دیگر شور و خلاقیت در جریان مستقل. جوانانی داریم که با موبایل و دوربین‌های دست‌دوم فیلم می‌سازند، اما روح و صداقت آثارشان تکان‌دهنده است. این یعنی هنوز سینما زنده است، فقط باید از زرق‌وبرق و سیاست دورش کنیم و به انسان برگردانیم.»
وی در ادامه با اشاره به نسل طلایی فیلم‌سازان ایران گفت: «در چند سال اخیر، شاهد رفتن یا خاموشی نسل بزرگی از سینماگران‌مان بودیم نسلی که هویت سینمای ایران را ساخت و به آن معنا داد. از ناصر تقوایی با نگاه درخشان و انسانی‌اش به جنوب و دریا، تا بهرام بیضایی که اسطوره و تاریخ را به زبان تصویر بازآفرید؛ از امیر نادری، مرد مهاجر سینمای ایران که درد غربت را جهانی کرد، تا داریوش مهرجویی که روان انسان مدرن ایرانی را عریان نشان داد. از عباس کیارستمی که مرز میان مستند و خیال را شکست، تا کیومرث پوراحمد که با صداقت و دلسوزی به زندگی آدم‌های معمولی پرداخت.»
تهیه کننده فیلم پسران دریا افزود: «این نام‌ها فقط فیلم‌ساز نبودند؛ حافظان روح ما بودند. هر یک بخشی از حافظه جمعی ایران را بر پرده زنده کردند. امروز وقتی به اطراف نگاه می‌کنم، می‌بینم سینمای ایران در سکوتی بزرگ فرو رفته است سکوتی که پر از فقدان و دلتنگی است.»
نشان با تأکید بر ضرورت حفظ میراث آن نسل گفت: «ما فرزندان همان نسل هستیم. اگر آن‌ها نبودند، امروز هیچ تماشاگری در جهان نامی از سینمای ایران نمی‌دانست. باید این میراث را نه با تکرار، بلکه با درک ادامه دهیم. تقوایی به ما آموخت که چگونه از خاک و باد جنوب شعر بسازیم، بیضایی یادمان داد که سینما ریشه در اسطوره دارد، و کیارستمی به ما گفت که حقیقت گاهی در یک جاده خاکی و سکوت طولانی پنهان است.»
تهیه کننده فیلم کیارستمی و عصای گمشده هشدار داد: «فقدان آن‌ها یک هشدار است. اگر سینمای امروز از اندیشه، مطالعه و جسارت تهی شود، تبدیل به کالایی مصرفی خواهد شد. باید دوباره یاد بگیریم که فیلم ساختن یعنی فکر کردن، نه فقط تولید تصویر.»
تهیه کننده فیلم دور در میانه شرق درباره تجربه حضور فیلمش در جشنواره توکیو نیز گفت: «در ژاپن، چین و کره هنوز احترام به سکوت و زمان وجود دارد. آن‌ها می‌دانند سینما فقط داستان نیست، بلکه ریتم زندگی است. ما در شرق ارزش تأمل را می‌دانیم. وقتی فیلم من در توکیو نمایش داده شد، تماشاگران احساس کردند با جهانی آشنا روبه‌رو هستند؛ انگار دو فرهنگ از دو سوی آسیا در یک نقطه مشترک به هم رسیده‌اند.»
وی در پایان با نگاهی امیدوارانه به آینده سینمای ایران گفت: «نسلی از فیلم‌سازان جوان در ایران در حال شکل‌گیری است که بی‌هیاهو اما با عمق کار می‌کنند. اگر نهادهای فرهنگی از آن‌ها حمایت کنند، می‌توانند ادامه‌دهنده راه همان بزرگانی باشند که رفتند. سینمای ایران، اگر به مردمش گوش دهد، باز هم می‌تواند از دل خاک گل برویاند.»
بهروز نشان تأکید کرد: «سینمای ایران هنوز زنده است، اما زخمی است. آنچه از دست داده‌ایم فقط فیلم‌سازان بزرگ نیستند، بلکه ایمان به تأمل، صداقت و معناست. وظیفه نسل ما این است که این شعله را زنده نگه داریم؛ نه برای شهرت، بلکه برای حافظه جمعی مردمی که هنوز باور دارند تصویر می‌تواند نجات‌بخش باشد.»
این تهیه کننده درباره فیلم خود نیز توضیح داد: «برای من “دور در میانه شرق” فقط یک موقعیت جغرافیایی نیست، بلکه مفهومی انسانی است؛ جایی میان آرزو و واقعیت، میان گذشته و اکنون. نام فیلم به این معناست که ما همیشه در مرکز جهان ایستاده‌ایم، اما احساس دوری می‌کنیم دور از معنا، دور از خود واقعی‌مان. در این فیلم از سیاست آشکار فاصله گرفتم و به لایه‌های پنهان‌تر انسان پرداختم. در میانه شرق، همیشه جنگ دیده می‌شود اما کمتر به روح مردم آن اندیشیده می‌شود. می‌خواستم تماشاگر غربی و آسیایی، هر دو، با نگاهی تازه به شرق بنگرند؛ نه به‌عنوان جغرافیای بحران، بلکه به‌عنوان مهد احساس و معنا.»
فیلم «دور در میانه شرق» امروز برای نخستین بار در جشنواره بین‌المللی فیلم توکیو به نمایش درآمد.
فاطمه آبروش
ارسال دیدگاه