شیخ فضل الله نوری راه پیروی قانون از شریعت اسلام

فضل‌الله کجوری، مشهور به شیخ فضل‌الله نوری (۱۲۵۹–۱۳۲۷ق)، از مجتهدان برجسته تهران و از پیشگامان جنبش مشروطه ایران بود. او با حمایت آخوند خراسانی، اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه را که تشکیل هیئت نظارت فقها بر مصوبات مجلس شورای ملی را مقرر می‌کرد، به تصویب رساند. اما به دلیل اختلاف با دیگر نمایندگان درباره برخی اصول متمم، از مجلس کناره‌گیری کرد و با راه‌اندازی جریانی به نام «مشروعه‌خواهان» اعتراضات گسترده‌ای به مشروطه‌خواهان و مشروطیت وارد کرد.

میدان توپخانه تهران در روز یازدهم مرداد ۱۲۸۸ شمسی، شاهد به دار آویختن این عالم بزرگ بود؛ کسی که تنها جرمش دفاع از حقانیت اسلام و تلاش برای تحقق اسلام سیاسی بود. شیخ فضل‌الله نوری نقش بی‌بدیلی در گنجاندن نظارت فقها بر مصوبات مجلس شورای ملی دوران قاجار داشت.

وی با همراهی مخالفان مشروطه در ماجرای به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه، جمع‌آوری امضا از علما برای عدم بازگشایی مجلس و نگارش رساله‌هایی مانند «رساله حرمت مشروطه»، مخالفت شدید خود را با مشروطه‌خواهان اعلام کرد. شیخ فضل‌الله فتواهایی نیز مبنی بر حرام بودن مشروطه صادر نمود.

در سال ۱۲۸۶، گروهی از علمای تهران به رهبری شیخ فضل‌الله در نامه‌ای به محمدعلی شاه نوشتند که مجلسی که با الگوبرداری از پارلمان‌های اروپایی تشکیل شده است، با قواعد اسلامی ناسازگار و ممکن‌الجمع نیست. پس از فتح تهران در ۱۲۸۸، تعدادی از مخالفان مشروطه از جمله شیخ فضل‌الله به اعدام محکوم شدند.