در گفتوگو با پانا:
مهاجرت فیلمسازان چالش جدی سینمای ایران است
تهران (پانا)- محمد احسانی مستندساز و برنده جایزه یونسکو از جشنواره مستند دی ام زد می‌گوید: . تعدادی از فیلمسازان ایرانی در سال‌های اخیر به دلایل مختلف کشور را ترک کرده‌اند. امروز در بیشتر جشنواره‌های معتبر، حتی در فستیوال‌های درجه دو و سه، فیلمسازان ایرانی حضور دارند که در ایران زندگی نمی‌کنند.
محمد احسانی فیلمساز ایرانی و برنده جایزه یونسکو از جشنواره بین‌المللی مستند «DMZ» کره جنوبی، در گفتوگو با پانا با اشاره به کیفیت بالای این رویداد گفت: «حضور بیش از ۳۰۰ مهمان تراز اول جهانی، مدیریت حرفه‌ای و بودجه قابل‌توجه، جشنواره DMZ را به یکی از معتبرترین فستیوال‌های آسیا تبدیل کرده و این ظرفیت را دارد که در آینده نزدیک در میان ده فستیوال برتر مستند جهان جای گیرد.»
احسانی درباره حضور خود در جشنواره بین‌المللی «DMZ» در کره جنوبی گفت: «این جشنواره یکی از معتبرترین جشنواره‌های ویژه فیلم مستند در آسیا است و امروز در کنار جشنواره «یاماگاتا» در ژاپن، در رأس فستیوال‌های مهم مستند این قاره قرار دارد. به دلیل بودجه بالایی که در اختیار جشنواره DMZ قرار می‌گیرد، این رویداد از سطح کیفی و رقابتی بسیار بالایی برخوردار است.»
کارگردان مستند «وقتی که دارکوب‌ها می‌روند» ادامه داد: «در این جشنواره می‌توان تمام ویژگی‌های مطلوب یک جشنواره بین‌المللی معتبر را مشاهده کرد. مدیران آن بسیار دقیق و با برنامه عمل می‌کنند و برایشان این جشنواره اهمیت ویژه‌ای دارد. پیش‌بینی من این است که با توجه به روند رو به رشد آن، طی پنج سال آینده می‌تواند در جمع ده فستیوال برتر مستند جهان قرار گیرد.»
وی در ادامه درباره جنبه‌های بین‌المللی این جشنواره توضیح داد: «در این رویداد چند اصل مهم رعایت می‌شود؛ نخست نمایش فیلم‌ها روی پرده‌های اصلی، دوم دعوت از فیلمسازان برجسته از سراسر جهان. امسال کارگردانانی از استرالیا، آمریکا، ایتالیا، کانادا، اروپا، شیلی، آرژانتین و حتی آمریکای لاتین در جشنواره حضور داشتند که نشان‌دهنده جایگاه جهانی DMZ است.»
کارگردان «کارون» افزود: «در این جشنواره طیف گسترده ای ازافراد حاضر بودند؛ حدود ۳۰۰ مهمان بین‌المللی از میان کارگردانان و تهیه‌کنندگان تراز اول حضور داشتند؛ عددی که خود گواه مدیریت حرفه‌ای و اعتبار بالای این جشنواره است.این تعداد از مهمان در یک جشنواره بین المللی، شاخص بودن آن فستیوال را نشان می دهد.»
این کارگردان تأکید کرد: «مستندسازی اهمیت زیادی دارد، اما بخش عرضه و نمایش فیلم‌ها نیز به همان اندازه مهم است. جشنواره DMZ با ایجاد بازاری برای پخش‌کنندگان و خریداران فیلم، توانسته به سطح فستیوال‌های بزرگ جهانی برسد. همچنین تنوع موضوعی آثار ارائه‌شده از دیگر نقاط قوت این جشنواره است.»
کارگردان «دود» با اشاره به فضای حرفه‌ای جشنواره تصریح کرد: «در این فستیوال فیلم‌هایی از سراسر جهان که به مسائل مهم و معاصر می‌پردازند، به نمایش گذاشته می‌شوند. ترکیب هیئت داوران نیز از کشورهای مختلف و با رنکینگ جهانی بود؛ داورانی از ایران، آسیا و اروپا حضور داشتند و با دقت بسیار به قضاوت آثار پرداختند.»
کارگردان «دریاچه ارومیه» گفت: «مخاطبان اصلی جشنواره DMZ فیلمسازان حرفه‌ای به‌ویژه در آسیا هستند. البته دانشجویان و مردم عادی هم شرکت می‌کنند، اما برخلاف جشنواره سینما حقیقت در ایران، ازدحام عمومی کمتری وجود دارد. سالن‌ها پر از تماشاگر بود، اما در مجموع مردم کره کمتر به تماشای فیلم مستند می‌روند.»
احسانی درباره تجربه حضورش در این جشنواره بیان کرد: «از شرکت در این جشنواره بسیار خوشحال شدم. برگزارکنندگان اعلام کردند که امسال در کره جنوبی، سال سینمای ایران بود. از دو فیلمساز ایرانی تقدیر شد؛ من جایزه یونسکو در بخش مستند جشنواره DMZ را دریافت کردم و در جشنواره «بوسان» نیز آقای جعفر پناهی در بخش فیلم داستانی مورد تقدیر قرار گرفت.»
کارگردان «بانوی ارومیا» درباره جشنواره‌های داخلی گفت: «جشنواره «سینما حقیقت» مسیری رو به رشد داشت و می‌توانست به یک فستیوال معتبر آسیایی بدل شود، اما موفقیت هر جشنواره‌ای پیش از هر چیز به بودجه آن بستگی دارد. با بودجه اندک، امکان برگزاری فستیوال بزرگ وجود ندارد.»
کارگردان «روزگاری هامون» افزود: «جشنواره‌های ایرانی مانند فجر، سینما حقیقت و حتی جشنواره رشد، با وجود سابقه طولانی، در بخش بین‌الملل چندان چشمگیر نیستند و به همین دلیل در سطح جهانی شناخته نمی‌شوند. در سطح ملی و داخلی عملکرد قابل قبولی دارند، اما فاصله زیادی با معیارهای بین‌المللی دارند.»
این فیلمساز ادامه داد: «در یک دهه اخیر به دلیل کاهش یا قطع بودجه، تحریم‌ها و شرایط نامساعد کشور، جشنواره‌های ما با افت جدی مواجه شدند. وقتی کشور در مسیر نزولی حرکت می‌کند، طبیعتاً جشنواره‌های آن نیز نمی‌توانند رشد کنند. متأسفانه کیفیت کارها کاهش یافته و مستندسازان ایرانی از همتایان جهانی خود بسیار عقب مانده‌اند.»
کارگردان «رخش بر نقش» با اشاره به روند مهاجرت هنرمندان گفت: «در جشنواره DMZ امسال پنج فیلم ایرانی حضور داشت، اما تقریباً هیچ‌کدام از کارگردان‌ها ساکن ایران نبودند. بسیاری از فیلمسازان ایرانی در سال‌های اخیر به دلایل مختلف کشور را ترک کرده‌اند. امروز در بیشتر جشنواره‌های معتبر، حتی در فستیوال‌های درجه دو و سه، فیلمسازان ایرانی حضور دارند که در ایران زندگی نمی‌کنند.»
احسانی در پایان هشدار داد: «اگر این روند ادامه یابد، دریچه حضور فیلمسازان ایرانی در جهان بسته خواهد شد و تنها راه برای نمایش آثارشان مهاجرت است. این مسئله می‌تواند آینده سینمای مستند ایران را با چالش جدی روبه‌رو کند.»
ارسال دیدگاه