نرگس آبیار؛ روایتگر قدرتمند دنیای زنان

آنچه آبیار را از بسیاری سینماگران دیگر متمایز می‌کند، نه تنها کیفیت آثارش، بلکه تمرکز هوشمندانه او بر دنیای زنان در سینمایی است که اغلب، قهرمانانش مردان هستند. آثار او یکی پس از دیگری با محوریت زنان یا دختران ساخته شده‌اند و همین رویکرد، صدای جدید و مهمی را به سینمای ایران اضافه کرده است. 

نقطه آغاز این مسیر، فیلم ویدیویی «اشیا از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیکترند» است؛ اثری جمع‌وجور، باکیفیت و قابل قبول در حد و اندازه امکانات و بودجه محدود یک اثر ویدیویی. آبیار در همین فیلم اولیه نشان داد که چگونه می‌تواند با ابزاری محدود، داستانی تاثیرگذار و دوست‌داشتنی برای طیفی از مخاطبان روایت کند و این شروعی برای پرورش استعداد کارگردانی او بود.

با این حال شهرت اصلی آبیار با دومین فیلم سینمایی‌اش، «شیار ۱۴۳» رقم خورد که یک اتفاق ویژه در پرداختن به سینمای دفاع مقدس بود؛ روایتی عمیق و پرکشش از مادران چشم‌انتظار. «شیار ۱۴۳» با ساخت باکیفیت، قدرت روایت و در نتیجه جذب گسترده مخاطب، به یکی از آثار مهم سینمای دفاع مقدس تبدیل شد. فیلم مستقل از پایان‌بندی درخشانش، نمایشی از مهارت آبیار در بازی گرفتن از بازیگران بود؛ جایی که مریلا زارعی با حضوری چشمگیر در نقش «الفت»، توجهات زیادی را جلب کرد و تحسین‌ها را برانگیخت.

قدرت بازیگردانی این فیلمساز، در اثر بعدی او یعنی «نفس» نیز به چشم آمد. آبیار این بار مرکز روایت را یک دختربچه قرار داد و از پانته‌آ پناهی‌ها یک بازی خیره‌کننده گرفت. «نفس» با لطافت و شیرینی خود، بار دیگر به فضای دفاع مقدس و زندگی در آن دوران پرداخت، اما این بار با زاویه‌ای متفاوت، معصومانه و حتی شاعرانه.

«شبی که ماه کامل شد» اثر بعدی کارنامه آبیار را می‌توان نقطه اوج قدرت‌نمایی او در مقام کارگردان و یکی از آثار برجسته سینمای ایران در یک دهه اخیر نامید که اجرای آن از عهده بسیاری از فیلمسازان برنمی‌آمد. آبیار با پروداکشن سنگین و کارگردانی درجه‌یک، اثری پر از جزئیات و حساب‌شده را خلق کرد و باز هم بازی‌های درخشان و پر از ظرافت الناز شاکردوست و هوتن شکیبا در این فیلم، نه‌تنها در کارنامه خودشان، بلکه در کارنامه کارگردان نیز درخشیدند و مهر تاییدی بر مهارت او در هدایت بازیگران زدند.

«ابلق» آخرین فیلم او هرچند به اندازه «شبی که ماه کامل شد» مورد توجه قرار نگرفت، اما باز هم یک اثر خوب و قابل بحث است. آبیار در «ابلق»، به صورتی هوشمندانه، برگردانی درجه‌یک از جنبش‌های جهانی مانند «می‌تو» را در فرهنگ و فضای ایرانی ارائه داد؛ با اجزای دقیق و کامل فیلمنامه و کارگردانی بی‌نقص. نقش‌آفرینی‌های همه بازیگران «ابلق» قوی از آب درآمد و بار دیگر، نمایشی تماشایی از زوج الناز شاکردوست و هوتن شکیبا ساخت.

نرگس آبیار با این آثار، بی‌شک یکی از موفق‌ترین سینماگران دهه ۹۰ است که تقریبا تمامی آثارش همزمان توانستند نظر مثبت منتقدان و تماشاگران را به خود جلب کنند. او با «شیار ۱۴۳» به شهرت رسید و با «شبی که ماه کامل شد» توانایی‌های فنی و قدرت کارگردانی خود را به نمایش گذاشت. 

در میان فیلمسازان زن امروز سینمای ایران، به سختی بتوان کسی را هم‌رده نرگس آبیار خصوصا در کارگردانی یافت؛ چهره‌ای که در ژانرهای مختلف، از جنگی و اجتماعی تا عاشقانه، موفق بوده است.

حالا سریال «بامداد خمار» هم که یکی از نخستین تجربیات این فیلمساز در روایت قصه‌ای بلند محسوب می‌شود، در همین فصل اول به سرعت به یک عاشقانه روان، تماشایی و پرمخاطب تبدیل شده است. دلیل این موفقیت، در درجه اول، برخورداری از قصه‌ای است که عمیقا با سلیقه مخاطب عام همخوانی دارد. با این حال، هنر نرگس آبیار در فضاسازی‌های کم‌نظیر و نحوه تبدیل قصه به یک محصول نمایشی باکیفیت، ستودنی است. 

کارگردان با ترکیبی حساب‌شده از حرکت دوربین، رنگ، نور صحنه و موسیقی، توانسته است احساسات عمیق شخصیت‌ها را به بهترین شکل به تماشاگر منتقل کند. افزون بر این، آبیار بار دیگر توانسته است بازی‌های درخشانی از گروه بازیگران بگیرد؛ این درخشش شامل حال نابازیگران و حتی حمید صفت (خواننده رپ) نیز که بازیگری حرفه اصلی‌اش نیست، شده است و یک مرتبه دیگر مهر تاییدی بر توانایی او در هدایت بازیگران می‌زند.

مهارت فوق‌العاده او در بازی گرفتن از بازیگران نیز امضای کار اوست که به درخشش هنرپیشه‌هایی نظیر هوتن شکیبا، الناز شاکردوست و گلاره عباسی در آثار او انجامیده است.