پانا از چالشهای گرانی در بازار دارو گزارش میدهد؛
بازار دارو در روزهای پرچالش/ بیماران خاص قربانیان بازار بیثبات دارو
زمانی کیاسری، عضو کمیسیون بهداشت مجلس: نظارت ضعیف، فشار مضاعف به بیماران وارد کرده است
تهران (پانا) - با نزدیک شدن به ماههای پایانی سال ۱۴۰۴، افزایش قیمت دارو، کاهش یا تغییر پوشش بیمهای و ضعف در نظارت بر زنجیره توزیع، بازار داروی کشور را با چالشهای جدی مواجه کرده است؛ چالشهایی که بیش از همه بیماران خاص و مبتلایان به بیماریهای مزمن را تحت فشار قرار داده و ضرورت اصلاح ساختار توزیع و تقویت نقش نهادهای نظارتی و داروخانههای دولتی را پررنگتر از گذشته نشان میدهد.
با نزدیک شدن به ماههای پایانی سال ۱۴۰۴، بازار داروی کشور همچنان با نوسانات قیمتی و چالشهای جدی در حوزه تأمین، توزیع و پوشش بیمهای مواجه است. افزایش تدریجی قیمت دارو در ماههای اخیر، بهویژه در حوزه داروهای خاص و بیماریهای مزمن، نگرانیهای زیادی را در میان بیماران و خانوادههای آنان ایجاد کرده است.
بررسیها نشان میدهد که یکی از عوامل مؤثر بر افزایش قیمت دارو، تغییر در سیاستهای ارزی و کاهش حمایتهای بیمهای از برخی اقلام دارویی است. در کنار این مسئله، هزینههای تولید، حملونقل و توزیع نیز افزایش یافته و همین موضوع، قیمت نهایی دارو را برای مصرفکننده بالا برده است.
اکنون بخش قابل توجهی از داروهای مورد نیاز کشور، بهویژه در حوزه بیماریهایی مانند تالاسمی، دیابت و فشار خون، در داخل تولید میشود و مسئولان حوزه سلامت بر کیفیت قابل قبول این داروها تأکید دارند. با این حال، در موارد خاص که بیماران به داروهای داخلی پاسخ درمانی مناسب نمیدهند، نیاز به واردات محدود داروهای خارجی همچنان وجود دارد؛ داروهایی که اغلب با قیمت بالاتری به دست مصرفکننده میرسند.
از سوی دیگر، کارشناسان حوزه سلامت یکی از چالشهای اصلی بازار دارو را ضعف در نظارت و وجود واسطهها و دلالان میدانند. به گفته آنان، فعالیت شبکههای غیررسمی در زنجیره توزیع دارو، موجب عرضه دارو با قیمتهایی بالاتر از نرخ مصوب شده و دسترسی عادلانه بیماران به دارو را با مشکل مواجه کرده است.
در این میان، نقش داروخانههای دولتی و مراکز وابسته به نهادهایی مانند جمعیت هلال احمر پررنگتر از گذشته مطرح میشود. بسیاری از کارشناسان معتقدند تقویت این مراکز میتواند به کنترل قیمتها و کاهش فشار بر بیماران کمک کند، چرا که بخشی از داروخانههای خصوصی یا با بیمهها قرارداد ندارند یا دارو را با هزینه بیشتری عرضه میکنند.
با وجود تأکید مسئولان مبنی بر برخورد با تخلفات دارویی، همچنان گزارشهایی از فروش دارو خارج از تعرفه رسمی و کمبود برخی اقلام در بازار به گوش میرسد. این مسئله ضرورت تدوین برنامهای منسجم برای اصلاح ساختار توزیع دارو، افزایش شفافیت و تقویت نظارت نهادهای مسئول را بیش از پیش نمایان میکند.
به نظر میرسد کنترل قیمت دارو و حمایت مؤثر از بیماران، بهویژه بیماران خاص، نیازمند همکاری جدیتر میان وزارت بهداشت، سازمانهای بیمهگر، نهادهای نظارتی و مجلس باشد؛ در غیر این صورت، فشار اقتصادی ناشی از هزینههای درمان همچنان بر دوش مردم باقی خواهد ماند و زمانی که ساختار توزیع دارو اصلاح نشود و واسطهها حذف نشوند، هرگونه سیاست کنترلی در حوزه قیمتگذاری، اثرگذاری محدودی خواهد داشت. از طرفی کاهش یا تغییر پوشش بیمهای برخی داروها تصمیمی موقتی و مبتنی بر منابع مالی بوده و تلاش میشود با بازنگری در بستههای حمایتی، فشار کمتری به بیماران وارد شود.
فعالان حوزه داروخانهها میگویند بخش قابل توجهی از گلایههای مردم به اختلاف قیمتها در داروخانهها برمیگردد؛ موضوعی که ناشی از ضعف در نظارت و نبود شفافیت در فرآیند توزیع است. عالیه زمانی کیاسری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با پانا با اشاره به نوسانات اخیر قیمت دارو در کشور بیان کرد: «فرایند واردات داروهای مشابه با ضوابط مشخص و بر اساس نیاز بیماران انجام میشود و در برخی موارد، محدودیتهایی در پوشش بیمهای داروها ایجاد شده است. با این حال، سیاست کلی بر تأمین داروهای حیاتی با قیمت منطقی برای مردم متمرکز است.»
وی با اشاره به وضعیت دارویی برخی بیماران خاص گفت: «در گروههایی مانند بیماران تالاسمی، بخش قابل توجهی از داروهای مورد نیاز در داخل کشور تولید میشود و از کیفیت مناسبی برخوردار است. با این وجود، در شرایطی که بیمار نسبت به داروی داخلی پاسخ درمانی مطلوبی نداشته باشد، امکان واردات محدود داروهای خارجی پیشبینی شده تا خللی در روند درمان ایجاد نشود. البته این اقدام بهصورت عمومی و فراگیر انجام نمیشود.»
این نماینده مجلس با انتقاد از نابسامانیهای موجود در بازار دارو اظهار کرد: «فعالیت واسطهها و سوداگران یکی از عوامل اصلی افزایش قیمت داروست. متأسفانه نبود نظارت مؤثر و وجود شبکههای غیرشفاف در توزیع دارو، فشار مضاعفی را به بیماران وارد کرده است. برای برونرفت از این وضعیت، اصلاح ساختار توزیع و تقویت نظارتها امری ضروری است.»
زمانی کیاسری تأکید کرد: «نقش نهادهای نظارتی، شرکتهای پخش و دانشگاههای علوم پزشکی در استانها بسیار کلیدی است و هرکدام باید مسئولیت خود را بهدرستی انجام دهند تا دارو بدون واسطه و با قیمت مصوب به دست مصرفکننده واقعی برسد. همچنین باید با فروش دارو خارج از چارچوب قیمتگذاری رسمی برخورد جدی صورت گیرد.»
وی با اشاره به ظرفیت داروخانههای دولتی افزود: «داروخانههای دولتی و مراکزی مانند داروخانههای وابسته به هلال احمر یا ۱۳ آبان، توان مناسبی برای ارائه خدمات دارند و میتوانند نقش مؤثرتری در توزیع دارو ایفا کنند. تمرکز بیش از حد بر بخش خصوصی، بهویژه در شرایطی که برخی داروخانهها با بیمهها همکاری ندارند، در گذشته موجب افزایش هزینهها برای بیماران شده است.»
این نماینده مجلس خاطرنشان کرد: «برای ساماندهی بازار دارو، لازم است تخلفات احتمالی داروخانهها بهصورت مستند ثبت و به مراجع قانونی گزارش شود تا امکان برخورد حقوقی و اصلاح روندهای نادرست فراهم شود.»
آنچه امروز از بازار دارو به چشم میخورد، نشان میدهد کنترل قیمتها بدون اصلاح زنجیره توزیع و حذف واسطههای غیررسمی، به نتیجهای پایدار نخواهد رسید. تقویت نقش داروخانههای دولتی، بازنگری در سیاستهای بیمهای و تشدید نظارت بر فرآیند پخش دارو میتواند بخشی از بار سنگین هزینههای درمان را از دوش بیماران بردارد. در غیر این صورت، گرانی دارو همچنان یکی از اصلیترین دغدغههای خانوارها باقی خواهد ماند و بیماران خاص، بیش از دیگران، هزینه نابسامانیهای بازار را خواهند پرداخت.
ارسال دیدگاه