در گفت‌و‌گو با پانا:
تئاتر آینه آنچه هست نیست، پیش‌درآمد آن چیزی است که می‌تواند باشد
تهران (پانا) - احمد بیگی، کارگردان و تهیه‌کننده نمایش «خفه شو عزیزم»، تئاتر را معلمی برای جامعه دانست و تأکید کرد: تئاتر صرفاً نمایش یک اثر هنری نیست، بلکه دعوتی به کتاب‌خوانی، رفتار اجتماعی درست و بازاندیشی در فرهنگ ملی است.
نمایش «خفه‌شو عزیزم» به نویسندگی استاد محمدصالح علاء و کارگردانی و تهیه‌کنندگی احمد بیگی از ۲۶ شهریورماه در خانه نمایش «دا» روی صحنه می‌رود. شهروز آقائی‌پور و المیرا صارمی بازیگران اصلی این اثر نمایشی هستند. نام این نمایش نیز همچون آثار دیگری نظیر «اسکی روی آتش»، «پارچه‌فروش عاشق» و ... توسط محمدصالح علاء انتخاب شده است؛ نام‌گذاری‌هایی که همواره از خلاقیت و توانایی ویژه او سرچشمه می‌گیرد.
تئاتر، معلم اجتماع
احمد بیگی در گفت‌و‌گو با خبرنگار فرهنگی هنری پانا درباره نگاهش به تئاتر گفت: «از دیدگاه من، تئاتر معلم یک اجتماع است؛ معلم آدم‌بزرگ‌هاست. جایی است که افراد درک مناسبی از عمل درست و نادرست پیدا می‌کنند. بارها به عزیزانی که با آن‌ها کار کرده‌ام گفته‌ام تئاتر حتی اگر کوچک‌ترین تأثیر فرهنگی بر مردم بگذارد، وظیفه‌اش را انجام داده است. حقیقت این است که تئاتر آنچه هست را به نمایش نمی‌گذارد، بلکه آنچه را می‌تواند باشد ارائه می‌کند. به همین دلیل من معتقدم تئاتر پیش‌درآمد رخدادهای اجتماعی و فرهنگی است؛ شاید بتوان گفت تئاتر یک پیشگوست.»
اهمیت دوران مدرسه در آشنایی با تئاتر
بیگی با اشاره به دوران کودکی و آموزش رسمی افزود: «اصلی‌ترین جایگاهی که می‌توان تئاتر را در زندگی افراد نهادینه کرد، دوران مدرسه است. مدرسه عصر طلایی آشنایی دانش‌آموزان با تئاتر محسوب می‌شود. یادم هست در کتاب‌های درسی موضوعاتی برای اجرای نمایشی داده می‌شد، اما متأسفانه معلمان کمتر به آن توجه می‌کردند. در حالی‌که تئاتر فقط تماشای یک اثر هنری نیست؛ دعوتی به کتاب‌خوانی، رفتار مناسب اجتماعی و حتی کنشگری در مسائل خاص است.»
قهر مردم با تئاتر
این کارگردان جوان ادامه داد: «متأسفانه مردم با تئاتر قهر کرده‌اند. دلیل اصلی این مسئله هم تولید برخی نمایش‌ها توسط کارگردانانی است که هیچ نسبتی با فرهنگ و مسائل ملی ما ندارند. آزادی بیان و عمل کجاست وقتی فرهنگ ملی‌مان آرام‌آرام در حال از دست رفتن است؟ همه ما باید برای نجات فرهنگ ملی دست به دست هم دهیم. تبلیغات پرهزینه برای جذب مخاطب لازم نیست. اگر به اواخر دهه ۶۰ نگاه کنیم، می‌بینیم آن‌قدر مخاطبان تئاتر زیاد بودند که تئاترشهر دست به گشایش‌های تازه زد و بعدها حتی تله‌تئاتر هم تولید شد. پس مخاطب ایرانی، ذاتاً با تئاتر بیگانه نیست؛ باید با ارائه نمایش‌های درست، دست دوستی‌مان را دوباره به سوی مردم دراز کنیم.»
دغدغه‌مندی کارگردان و بازیگر
بیگی درباره وظیفه کارگردان و بازیگر توضیح داد: «کارگردان باید دغدغه‌مند باشد و در انتخاب متن نمایشی دقت کند؛ باید بسنجد که اثر تا چه اندازه نسل جدید و مردم کوچه‌وبازار را جذب می‌کند. بازیگران هم نباید فقط به فکر پر کردن رزومه برای آینده باشند، بلکه باید بپرسند: این نمایش چه تأثیری بر جامعه من دارد؟ چه مخاطبانی خواهد داشت؟ حتی باید درباره نام نمایش بیندیشند که تا چه اندازه با روزگار مخاطبان امروز پیوند دارد.»
نگاهی شاعرانه به تئاتر
وی با یادآوری سخنی از محمدصالح علاء گفت: «آقای علاء یک بار گفتند آن‌قدر مردم سرزمینشان را دوست دارند که می‌خواهند کفش‌هایشان را جفت کنند. من هم از این جمله تأثیر گرفتم و دوست دارم کفش‌های مخاطبان تئاتر را جفت کنم؛ همه آن‌ها را در آغوش بگیرم، با آن‌ها ساعت‌ها حرف بزنم، نمایش‌ها را نقد کنیم و لذت زیستن را به هم تعارف کنیم.»
بیگی با تأکید بر اینکه هنوز در آغاز راه است، تصریح کرد: «تنها چیزی که از مردم می‌خواهم این است که در این مسیر طولانی مرا راهنمایی کنند. واکنش مخاطبان در برابر یک اثر هنری بهترین معیار سنجش کیفیت آن است. بهترین شیوه ارزیابی اثر هنری، تجربه و همذات‌پنداری مردم با آن است. اگر مردم یک اثر را نپذیرند یا آن را در تضاد با فرهنگ ملی بدانند، باید پذیرفت که آن اثر ارزش لازم را ندارد؛ حتی اگر برای تولید آن زحمات زیادی کشیده شده باشد.»
درباره نمایش «خفه‌شو عزیزم»
کارگردان در پایان درباره محتوای نمایش توضیح داد: «نمایش خفه‌شو عزیزم! به علم باستان‌شناسی تعلق دارد؛ جایی که هر داستان سه بار و به سه شکل روایت می‌شود. در این فضا، مسیرها گاه با یک پیچ ناگهانی به پرتگاه می‌روند یا در گفت‌وگوهایی بی‌واسطه، راهی به رهایی باز می‌شود. اینجا جایی است که واژه‌ها نقاب بر چهره ندارند، بلکه حقیقت را آشکار می‌کنند. این نمایش در نهایت شاعرانگی و ادبیات خود، فضایی صریح و بی‌پرده دارد؛ جایی که گاه خنده و اشک با هم درمی‌آمیزند و ما را به سوی ثبت وقایع و فجایعی می‌برند که تجربه کرده‌ایم.»
فاطمه آبروش
ارسال دیدگاه