در گفتوگو با پانا:
نمایش خیابانی، تئاتری بی‌دیوار و نفس‌کشیده میان مردم
تهران (پانا) - احسان محمدیان، کارگردان، بازیگر تئاتر و مجری تلویزیون با سابقه‌ای ۱۶ ساله در حوزه هنرهای نمایشی، معتقد است نمایش خیابانی نه‌تنها صدای بی‌صداهاست، بلکه هنری زنده، مقاوم و مردمی است که در دل خیابان، به‌جای مخاطب بلیت‌به‌دست، با مردم واقعی مواجه می‌شود؛ گاه با لبخند، گاه با بی‌اعتنایی، و گاه با اتفاقی که مرز بین هنر و واقعیت را از میان می‌برد.
احسان محمدیان، کارگردان و بازیگر تئاتر، همچنین مجری و گوینده رادیو و تلویزیون با بیش از ۱۶ سال سابقه فعالیت حرفه‌ای، در گفتوگو با پانا درباره تجربه‌ها و نگاه خود به تئاتر خیابانی گفت: «نمایش خیابانی یک فرم هنری متفاوت و منحصر‌به‌فرد است که امکان مواجهه ناگهانی مخاطب با موضوعات اجتماعی و واقعیات زندگی را فراهم می‌کند. این فرم هنری فرصتی برای درگیر شدن مردم با مسائل اجتماعی و گشودن باب گفتگو و آگاهی است.»
وی با اشاره به وجه اعتراضی و آگاهی‌بخش نمایش خیابانی افزود: «در دنیایی که فضاهای رسمی برای بیان محدود شده‌اند، نمایش خیابانی به‌مثابه یک کنش فرهنگی، هم اطلاع‌رسانی می‌کند، هم جنبش می‌سازد و هم می‌تواند جرقه‌ای برای مقاومت اجتماعی باشد.»
محمدیان ادامه داد: «انتخاب محل اجرای نمایش خیابانی، مثل میدان یا خیابان، به ما امکان می‌دهد که تأثیرگذاری بیشتری روی مخاطب داشته باشیم. واکنش‌های غیرقابل پیش‌بینی در چنین نمایش‌هایی نه‌تنها مزاحم نیستند، بلکه بخشی زنده و ضروری از فرآیند اجرا به حساب می‌آیند. گاهی این واکنش‌ها خود تبدیل به بخشی از اجرا می‌شوند؛ مانند تجربه‌ای که در یکی از اجراهایم داشتم و یک بی‌خانمان وارد صحنه شد و کنار بازیگر نشست. آن لحظه، مرز بین هنر و واقعیت از بین رفت.»
وی درباره مدیریت چنین موقعیت‌هایی گفت: «برای اجرای خیابانی، همیشه سنجش فضای پیش از اجرا، آمادگی برای تغییر متن یا حرکت، و طراحی یک طرح جایگزین ضروری است. ساختار دراماتیک در نمایش خیابانی باید مستحکم اما انعطاف‌پذیر باشد؛ یعنی تنفس‌پذیر، نه شکننده.»
این کارگردان تئاتر افزود: «در شرایطی که تئاتر سالنی با محدودیت‌هایی مانند سانسور یا دسترسی محدود مواجه است، نمایش خیابانی خود را به‌عنوان تئاتری زنده و مقاوم اثبات کرده است. این تئاتر با خروج از چهاردیواری‌ها، خود را به میدان‌ها و خیابان‌ها رسانده؛ جایی که مردم در لحظه با آن مواجه می‌شوند، بدون بلیت و بی‌مقدمه. این نزدیکی به زندگی روزمره، به نمایش خیابانی اعتبار و قدرت اجتماعی داده است.»
وی همچنین به چالش‌های دریافت مجوز در ایران اشاره کرد و گفت: «هرچند عموماً مجوز اجرا از نهاد فرهنگ و ارشاد دریافت می‌شود، اما گاه با ناهماهنگی بین ارگان‌ها مواجه می‌شویم. مثلاً در یکی از اجراها، با وجود هماهنگی قبلی، مأموران شهری آمدند و اعلام کردند که «اینجا محل تئاتر نیست!»؛ در حالی که همان محل پیش‌تر میزبان برنامه‌های فرهنگی بوده است.»
محمدیان افزود: «البته گاهی هم با نوعی «چشم‌پوشی حمایتی» مواجه شده‌ایم؛ مثلاً گشتی شهری صرفاً از کنار ما عبور کرده و اجرا را نادیده گرفته است.»
وی درباره وضعیت معیشتی این نوع تئاتر گفت: «نمایش خیابانی در ایران، درآمد به‌معنای کلاسیک ندارد؛ نه از کیف جیب، بلکه از کیف دل اجرا می‌شود. بزرگ‌ترین پاداش ما، نگاه متعجب یا لبخند یک رهگذر است.»
در پایان این هنرمند با سابقه، توصیه‌ای به جوانان علاقه‌مند به نمایش خیابانی داشت و گفت: «با شور شروع کنید، اما با هوشیاری ادامه دهید. خیابان بی‌رحم است؛ ممکن است کسی نگاه نکند یا اصلاً نفهمد چه می‌گویید. اما اگر واقعی باشید، یک نگاه می‌تواند همه چیز را تغییر دهد. آماده شکست باشید، اما بایستید. از کم‌ترین امکانات، بیشترین تأثیر را بگیرید و به مخاطب خیابانی احترام بگذارید؛ او تماشاگر نیست، ممکن است خودش بخشی از نمایش شود.»
فاطمه آبروش
ارسال دیدگاه