خانواده حمایتگر، قدمی بزرگ برای سلامت روان فرزندان است

مریم رزاقی،  نقش خانواده حمایتگر در رشد عاطفی و روانی کودکان و نوجوانان را حائز اهمیت برشمرد و گفت: «خانواده حمایتگر در رشد عاطفی و روانی کودکان و نوجوانان نقش مهمی دارد و والدین با فراهم کردن فضایی امن، محبت‌آمیز و پر از همدلی،  می‌توانند تاثیر بسزایی در تقویت اعتماد به نفس، کاهش اضطراب و ارتقای سلامت روان فرزندان خود داشته باشند. به طور مثال وقتی کودکی زمین  می‌خورد و فریاد می‌زند، والدین به آنها می‌گویند "چیزی نیست"، در واقع آنها می‌خواهند تاب‌آوری را به کودک خود آموزش دهند اما ممکن است گاهی کودک احساس طردشدن ، بی ارزشی یا بی‌توجهی کند،این بار می‌خواهد کمی همدلی و توجه به او داشته باشند«.

رراقی خاطرنشان کرد: «در واقع خانواده به عنوان عنصر اصلی سلامت روان شناخته می‌شود. ارتباطات مثبت و حمایت عاطفی در خانواده  می‌تواند به تقویت اعتماد به نفس و احساس امنیت کودک کمک کند. خانواده ها با فراهم کردن محیطی امن و محبت آمیز، به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کنند و زمینه‌ساز رشد اجتماعی و عاطفی افراد خانواده می‌شوند. همچنین کودکان و نوجوانان به مرور یاد می‌گیرند که احساسات مختلف را تجربه و درک کنند، لطمه زدن به احساسات کودکان و نوجوانان می‌تواند اثرات عمیق و بلند مدتی روی روان آن ها بگذارد. حمایت از فرزندان به معنای آن است که احساساتشان را بپذیرند، آنها را درک کنند و به آنها ارزش و اعتبار دهند.»

وی با اشاره به اهمیت این موضوع، تأکید کرد: «خانواده حمایتگر می‌تواند قدم بزرگی برای سلامت روان فرزندان بردارد و باعث می شود آنها عزت نفس خود را تقویت کنند. در سالهای اولیه زندگی کودک، والدین، نزدیک‌ترین افراد به او هستند و نوع رفتار والدین به شدت روی رشد و شکل گیری شخصیتش موثر خواهد بود. داشتن خانواده حمایتگر باعث می‌شود که کودک بتواند به راحتی احساسات، افکار و چالش‌های خود را بدون ترس و اضطراب با شما در میان بگذارد. کودک می‌داند که اگر اشتباهی کند او را طرد نمی‌کنند و همواره کنارش خواهند بود. او می‌داند که پدر و مادر همواره دوستش دارند و همیشه برای مقابله با مشکلات به او کمک خواهند کرد. خانواده حمایتگر می‌تواند کودکان و نوجوانانی شاد، با اعتماد به نفس، مسؤلیت پذیر و مستقل تربیت کند. این کودکان معمولا در بزرگسالی نیز انسان‌هایی موفق، دارای عزت نفس و تاب‌آوری بالا هستند و می‌توانند به خوبی با چالش‌های زندگی رو به رو شوند.»

مشاور دبیرستان آزادی افزود: «یکی از مهم‌ترین کارها برای ساختن خانواده حمایتگر این است که شنونده خوب بودن را تمرین کنیم. سعی کنیم فرصت گفتگو به فرزندان دهیم و صحبت‌های آنها را گوش داده و احساساتشان را درک نماییم. والدین باید فضای صمیمی را در خانه ایجاد کنند تا فرزندان بدون دغدغه و نگرانی حرفهایشان را بزنند. از سرکوب کردن احساسات و سرزنش کردن آنها بپرهیزند؛ این باعث می شود تا کودک و نوجوانشان بتواند پذیرش، مدیریت و کنترل احساس خود را به مرور یاد بگیرد، سپس قضاوت کردن را کنار بگذارند. فراموش نکنیم که همه ما اشتباه می‌کنیم، بنابراین اگر فرزندان کار اشتباهی انجام دادند آنها را  قضاوت نکنیم، بدون سرزنش کردن با آنها صحبت کنیم و درباره اشتباهاتشان گفتگو کنیم و این اطمینان را دهیم که همه اشتباه می‌کنند. با آنها صحبت کنیم و سپس با کمک یکدیگر به دنبال راه حل برای رفع آن مشکل باشیم و حتی می توانیم با یک مشاور و روانشناس خوب مشورت کنیم. وجود سلامت روان در خانواده باعث می‌شود افراد در موقعیت‌های دردسرساز از یکدیگر حمایت کنند و به‌جای سرزنش یا توهین، که جز تخریب شخصیتی نتیجه‌ای ندارد، سعی کنند مشکل را با همیاری یکدیگر حل کنند.»

رزاقی به اهمیت ابراز احساسات اعضای خانواده یه یکدیگر پرداخت و  گفت: « بسیاری از والدین احساسات خود را از فرزندشان پنهان می‌کنند. بیایید از احساس خود با او سخن بگوییم. حمایت عاطفی به این معنا نیست که باید بی نهایت صبور باشیم، بلکه شایسته است با درک متقابل احساسات یکدیگر، فضای امن و بهتری برای خانواده ایجاد کنیم و تفاهم، اعتماد و حس حمایت را در خانه ایجاد نماییم و روابط اعضای خانواده را تقویت کنیم تا فرزندمان بداند می‌تواند در روزهای سخت از ما کمک بگیرد. در واقع خانواده‌های فاقد روابط محبت‌آمیز، همواره با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. مهم است که بدانیم برقراری شیوۀ ارتباطی محترمانه درعین حال گرم و صمیمانه نشان‌دهندۀ یک خانوادۀ سالم است. گفت‌وگو و تبادل‌ِنظر و ایجاد فضایی که همۀ اعضای خانواده بدون نگرانی و اضطراب فرصت ابرازِ نظر و عقیده داشته باشند، سبب رشد اجتماعی، عاطفی و ارتقای سلامت روان فرد می‌شود. بدانید که مهارت‌های برقراری ارتباط صحیح و توانایی صحبت کردن، به‌ویژه دربارۀ مسائل و مشکلات خانواده مهم‌ترین ویژگی اعضای یک خانوادۀ سالم است.»

رزاقی  عنوان کرد: «یاد بگیریم که عشق و علاقه بدون شرط به فرزند خود بدهیم، چرا که بسیاری از والدین فکر می کنند رفع نیازهای مادی کودکان و نوجوانان کافی است و ابراز علاقه آنقدرها هم مهم نیست در حالی که کودکان و نوجوانان به شدت به دریافت توجه و علاقه از طرف والدین نیاز دارند. آنها باید عشق والدین را تجربه کنند و بدانند که والدین در همه حال آنها را دوست دارند. کمبود توجه باعث ایجاد ناکامی در زندگی و ارتباطات و مشکلات بزرگی در کودکی می شود و چه بسا این مشکلات تا بزرگسالی ادامه خواهد داشت. بنابراین علاقه و محبت خود را بدون شرط به فرزند خود ابراز کنیم و به او بگویید که در هر شرایطی او را دوست داریم. فرزندمان با این کار ما احساس ارزشمند بودن خواهد کرد و وقتی از محبت، بوسیدن و بغل کردن ما لبریز شود کمتر محبت بیرون از خانه را جست و جو خواهد کرد.»

وی وقت گذاشتن با فرزندان و برقراری ارتباط موثر را از مولفه‌های  رشد و تقویت پیوند خانوادگی دانست و ادامه داد: «سعی نماییم با فرزندان خود وقت بگذرانیم. یکی از مهم ترین کارها برای داشتن خانواده حمایتگر این است که در میان مشغله های روزمره زمانی را به بودن در کنار خانواده به خصوص فرزندان اختصاص دهیم. این کار می تواند ارتباطمان با خانواده را تقویت کند و فضایی پر از محبت، اعتماد و احترام بسازد. گاهی زمانی را به کارهای مورد علاقه آنها اختصاص دهیم و همراه با آنها فعالیت های جدید را تجربه کنیم مثل پختن یک شام تازه، مرتب کردن خانه یا انجام یک بازی جدید، هیجان انگیز و شاد. در ضمن علاوه بر کمیت به کیفیت زمانی که با آنها صرف می کنیم توجه کنیم و در کنار آنها حضور فعالانه داشته باشیم. داشتن تفریح و سرگرمی خانوادگی به اعضای خانواده کمک می‌کند که در رویارویی با آسیب‌هایی که زندگی افراد را دستخوش تغییرات می‌کند، سازگاری و انطباق بیش‌تری نشان دهند.»

مشاور دبیرستان آزادی باقرشهر در پایان اذعان کرد: «پس خانواده حمایتگر خانواده ای است به فرزندان خود اجازه ابراز وجود می دهد و محیطی امن و شاد و پر از اعتماد را برای رشد فرزندان فراهم می کند. در این خانواده ها نیازهای احساسی و عاطفی فرزند همانند نیازهای جسمی و فیزیکی او اهمیت دارد و خانواده تلاش می کند تا ارتباطی عمیق، محکم و مبتنی بر اعتماد بسازد. ساختن خانواده حمایتگر مزایای بسیاری به همراه دارد و به شما کمک می کند تا بتوانید نیازهای عاطفی فرزند خود را بهتر درک کنید. همچنین این فرصت را فراهم می کند تا او درباره چالش ها، مشکلات و افکار خود بدون ترس و دلهره با شما صحبت کند و نگران قضاوت ها و سرزنش ها نباشد. همچنین بذر امید را در دلها بکارد..»