رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش در نشست خبری تشریح کرد؛
گزارش آموزش‌و‌پرورش از نتایج امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۴؛ از افزایش نمره دانش‌آموزان در رشته ریاضی تا بهبود عملکرد ۴ استان محروم در پایه دوازدهم
تحویل نیمرخ آموزشی به مدیران مدارس با تحلیل سوال به سوال برای جبران ضعف‌های دانش‌آموزان
تهران (پانا) - رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش به تشریح گزارشی از امتحانات نهایی خرداد‌ماه ۱۴۰۴ پرداخت.
به گزارش خبرنگار پانا؛ نشست خبری دکتر محسن زارعی رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش امروز ۱۶ شهریور ماه در ساختمان سنجش آموزش و پرورش کشور برگزار شد. محسن زارعی در این نشست ضمن تبریک هفته وحدت، به گزارش امتحانات نهایی خرداد ماه ۱۴۰۴ پرداخت و گفت: آزمون‌های خرداد ماه سال جاری با تمهیدات مقدماتی آغاز و به لطف خداوند متعال به پایان رسید. نتایج نیز اعلام و سوابق تحصیلی برای سازمان سنجش ارسال شده است.
زارعی ادامه داد: این آزمون‌ها به‌عنوان آزمون‌های ملی، در سراسر کشور برگزار می‌شود و لازمه برگزاری آن، هماهنگی میان سایر دستگاه‌ها است. این هماهنگی‌ها به پشتوانه مصوبه هیئت وزیران در سال ۱۴۰۲ به تصویب رسید که برای تمامی دستگاه‌ها تعیین وظیفه کرده تا در برگزاری آزمون‌های نهایی مشارکت و همکاری داشته باشند.
وی افزود: وزارت آموزش و پرورش به دلیل حساسیت این آزمون‌ها، فراوانی جامعه هدف شرکت‌کننده و نیاز به تمهید مقدماتی برای برگزاری صحیح و سالم آزمون‌ها، از این حمایت بهره‌مند می‌شود. همچنین، برای تأمین امنیت آزمون‌ها، شورای امنیت کشور در همان مصوبه، وظایفی را برای تمامی دستگاه‌های امنیتی کشور ابلاغ کرده تا این حمایت‌ها را از برگزاری آزمون‌های نهایی مبذول دارند.
محسن زارعی اظهار کرد: همکاران عزیزی که در سراسر کشور در امر برگزاری آزمون‌ها مشارکت دارند، از حیث پشتیبانی‌ها و جلسات برگزار شده، تقریباً با تمامی دستگاه‌هایی که وظایف برایشان تعیین شده بود، از سوی مقام عالی وزارت مکاتبه صورت گرفت و وظایف مجدداً اطلاع‌رسانی شد تا مطابق آن، پیگیر وظایف و تکالیف تعیین شده در مصوبات بالادستی باشند.
وی ادامه داد: کارگروهی از سوی وزارت آموزش و پرورش تعیین شد و این عزیزان پیگیر هماهنگی این امور در دستگاه‌ها بودند. از جمله این موارد، هماهنگی با وزارت امور خارجه برای برگزاری آزمون‌ها در مدارس خارج از کشور است که همزمان با داخل کشور برگزار می‌شود. همچنین، وزارت ارشاد در بحث اطلاع‌رسانی و تنویر افکار عمومی، سازمان صدا و سیما و سایر دستگاه‌ها نیز مطابق مصوبات، همکاری‌ها و مشارکت‌های خود را به موقع انجام دادند.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با بیان اینکه جلساتی نیز در وزارت کشور با نمایندگان محترم این دستگاه‌ها تشکیل شد تا یک دور دیگر این همکاری‌ها مرور و بر اساس آن، امور دنبال شود، گفت: اصل ماجرا، اطلاع‌رسانی نحوه برگزاری آزمون و چارچوب طراحی سؤالات است که باید به موقع در اختیار دانش‌آموزان و دبیران عزیز قرار گیرد تا از محتوای آزمون‌ها مطلع باشند. این مسئله دارای اهمیت بسیاری است.
وی افزود: در سال گذشته، راهنمایی تحت عنوان راهنمای عمل با مشارکت سازمان پژوهش و معاونت متوسطه تدوین شده بود که چهارچوب آزمون نهایی هر درس را تعیین می‌کرد. در این راهنمای عمل، اهداف یادگیری هر درس مشخص شده بود و متناسب با آن اهداف یادگیری، سطح شناختی که مورد ارزشیابی قرار می‌گیرد برای هر هدف در یک جدول تعیین شده بود و بارم سؤال معلوم بود. این چارچوب در اختیار دبیران و دانش‌آموزان قرار گرفته است.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش ادامه داد: البته این کار کامل نبود و نیاز به تکمیل داشت؛ از این حیث که هم دبیران و هم دانش‌آموزان می‌خواستند این موضوع را عینی‌تر و ملموس‌تر در درس تخصصی خود درک کنند.
تولید حدود ۱۳۵۵ دقیقه ویدئوی آموزشی و ۲۶۶ بسته چندرسانه‌ای
زارعی با بیان اینکه دعوتی از دبیرخانه‌های راهبری سراسر کشور و سرگروه‌های آموزشی به عمل آمد، بیان کرد: با مشارکت دبیران خبره کشور، بسته‌هایی برای تبیین راهنمای عمل تدوین شد تا در اختیار همکاران قرار گیرد و به بسته‌های یادگیری برای دانش‌آموزان تبدیل شود. با تلاش دبیرخانه‌ها و گروه‌های آموزشی، حدود ۱۳۵۵ دقیقه ویدئوی آموزشی و ۲۶۶ بسته چندرسانه‌ای تولید شد که همگی در اختیار دبیران سراسر کشور قرار گرفت.
وی ادامه داد: موضوعی که علاوه بر بسته‌های تولیدی مطرح بود، ایجاد گفتمان مشترک میان دبیران پیرامون اهداف یادگیری بود که قرار است مورد ارزشیابی قرار گیرند. با واقف بودن همه دبیران به این موضوع و آگاهی از محتوایی که دانش‌آموزان با آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، دوره‌هایی با حضور سرگروه‌های آموزشی ترتیب داده شد.
برگزاری ۸۰۰۰ نفر ساعت دوره توانمندسازی
محسن زارعی افزود: هر درس تخصصی در خانه‌ای متشکل از دبیران خبره آن درس فعالیت می‌کند. قریب ۸۰۰۰ نفر ساعت این دوره‌های توانمندسازی برگزار شد و در این دوره‌ها، راهنمای عمل کاملاً تشریح و در اختیار دبیران محترم سراسر کشور قرار گرفت. بسته‌های یادگیری که گزارش آن ارائه شد نیز همزمان در درگاه الکترونیکی مرکز ارزشیابی در دسترس عموم بود و دانش‌آموزان نیز می‌توانستند از آن‌ها استفاده کنند.
تهیه بسته‌هایی شامل نکات مشاوره‌ای در راستای آمادگی روانی، روحی، تغذیه مناسب و نحوه مطالعه دانش‌آموزان
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با بیان اینکه نکته‌ای که لازم بود به آن پرداخته شود و همواره مطرح بود، آمادگی روانی دانش‌آموزان برای آزمون بود، اظهار کرد: چگونگی مطالعه، آمادگی و حتی تغذیه در ایام نزدیک به آزمون و در خود ایام آزمون، موضوعی بود که باید به آن توجه می‌شد. این موضوع با همکاری معاونت محترم پرورشی و اداره کل مشاوره و همکاری استان‌ها، بسته‌هایی حاوی نکات مشاوره‌ای در راستای آمادگی روانی، روحی، تغذیه مناسب و نحوه مطالعه، در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفت. این بسته‌ها توسط مرکز روابط عمومی در اختیار صدا و سیما قرار گرفت تا در ایام پیش از آزمون از طریق این رسانه پخش شود.
وی ادامه داد: برای اطمینان از دسترسی دانش‌آموزان به‌ویژه در مناطق محروم به این بسته‌های یادگیری، هماهنگی‌هایی با شبکه آموزش صورت گرفت. بر این اساس، دبیران خبره کشوری دو روز قبل از هر آزمون در صدا و سیما حاضر می‌شدند و در یک برنامه تلویزیونی، تمامی موارد را برای دانش‌آموزان تبیین و تشریح می‌کردند. بدین ترتیب، تمامی دانش‌آموزان در سراسر کشور امکان آشنایی با چارچوب طراحی سؤالات را پیدا می‌کردند تا بتوانند خود را کاملاً آماده کنند. در این بسته‌ها و کلاس‌ها تأکید می‌شد که مبنای اصلی طراحی سؤال، کتاب درسی است و سؤالی خارج از کتاب درسی طرح نخواهد شد.
زارعی افزود: این چارچوب، کمک بزرگی به ما کرد؛ زیرا همین چارچوب در اختیار طراحان عزیز قرار می‌گرفت و آنان ملزم بودند طراحی سؤال را بر اساس آن انجام دهند. در یک جلسه آموزشی و هماهنگی پیش از شروع طراحی، این چارچوب‌ها در اختیار طراحان قرار گرفت و یادآوری شد که الزاماً هر سؤال باید دارای شناسنامه باشد که بیانگر هدف مورد ارزیابی، سطح شناختی طرح سؤال و اطلاع‌رسانی صورت گرفته به دبیر و دانش‌آموز باشد. بارم‌بندی توافق شده نیز باید توسط طراحان رعایت می‌شد.
برگزاری آزمون‌های نهایی با مشارکت حدود ۱۴۶ هزار نفر از عوامل اجرایی در بیش از ۶۲۸۳ حوزه مشترک
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش همچنین گفت: در نهایت، کلیه سؤالات بر اساس دستورالعملی که در اختیار طراحان قرار گرفت، طراحی شد. آزمون با مشارکت حدود ۱۴۶ هزار نفر از عوامل اجرایی در سراسر کشور و در بیش از ۶۲۸۳ حوزه برگزار شد که تعداد حوزه‌ها برای دختران و پسران به تفکیک بیشتر از این عدد است، اما این عدد مربوط به حوزه‌های مشترک است.
واریز بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار به مراکز آزمون
وی افزود: برای آمادگی هرچه بیشتر حوزه‌ها، ابلاغ اعتبار مستقیم بر اساس اعلام نیاز مراکز آزمون صورت گرفت. پیشتر، تحت عنوان شناسنامه آزمون، تجهیزات موجود و مورد نیاز هر مرکز شناسایی و درخواست شده بود. با ابلاغ اعتبار مستقیم به مراکز آزمون، رئیس مرکز آزمون می‌توانست نسبت به تأمین تجهیزات مورد نیاز اقدام کند. بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار مستقیماً به مراکز آزمون واریز شد. این مبلغ، علاوه بر اعتباراتی است که از محل درآمدهای اختصاصی استان‌ها، سازمان نوسازی، و اعتبارات تأمین شده توسط خود استان‌ها از سازمان برنامه و بودجه تأمین شده بود.
شرکت ۱,۷۸۹,۰۰۰ نفر از دانش‌آموزان متقاضی ایجاد سابقه و ترمیم در آزمون‌های نهایی
محسن زارعی ادامه داد: در مجموع، ۱,۷۸۹,۰۰۰ نفر از دانش‌آموزان متقاضی ایجاد سابقه و ترمیم در آزمون‌های نهایی شرکت کردند. برای بیش از ۹۶۳,۹۲۲ نفر از این متقاضیان سابقه تحصیلی، محاسبه و تراز انجام شد. همانگونه که مستحضرید، تجمیع سوابق تحصیلی طی ۲۰ سال گذشته (از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۴) در ۸۸ عنوان درسی برای هر متقاضی انجام شده و برای هر درس تراز تولید و نمره کلی ایجاد شده است. این نمره کل به تراز تبدیل شده و برای هر فرد در پنج گروه آزمایشی، سوابق تحصیلی و تراز وی اعلام شد.
صدور کارنامه سابقه تحصیلی برای تمامی متقاضیان در پنج گروه آزمایشی
زارعی با بیان اینکه کارنامه سابقه تحصیلی برای تمامی متقاضیان صادر شده و ایشان امکان دریافت آن را دارند، بیان کرد: در این کارنامه، نمرات خام مبنای سابقه تحصیلی، نمره کل و تراز سابقه تحصیلی در پنج گروه آزمایشی قابل مشاهده است. دلیل وجود پنج گروه آزمایشی این است که افراد طی دو سال می‌توانند سابقه تحصیلی خود را حفظ کنند و ممکن است در چهار نوبت شرکت در آزمون سراسری، در گروه‌های آزمایشی متفاوتی شرکت کرده باشند. لذا، گزارش بر اساس پنج گروه ارائه می‌شود، اما گروه اصلی که فرد انتخاب می‌کند، مد نظر قرار می‌گیرد. ممکن است در سایر گروه‌ها تراز پایین‌تر باشد، زیرا هدف اصلی فرد نبوده است.
برای همه افراد تراز جدید تولید شده است
وی افزود: نکته‌ای که در مراجعات و ابهامات مطرح می‌شود، تفاوت تراز با سال گذشته است. دلیل این امر، تغییر سهم سابقه تحصیلی است؛ سال گذشته این سهم ۵۰ درصد و سهم آزمون سراسری نیز ۵۰ درصد بود، اما امسال سهم سابقه تحصیلی به ۶۰ درصد ارتقا یافته و سهم آزمون سراسری به ۴۰ درصد کاهش یافته است. علاوه بر این، ضرایب دروس نیز تغییر کرده است. لذا، ترازها قطعاً متفاوت خواهد بود و برای همه افراد تراز جدید تولید شده است. به همین دلیل، فردی نمی‌تواند ادعا کند که ترازش با توجه به نمرات سال گذشته و ضرایب جدید، متفاوت است. نکته دیگر اینکه امسال این سهم هم برای پایه دوازدهم و هم پایه یازدهم لحاظ می‌شود؛ درست است که تأثیر پایه یازدهم مثبت است، اما اگر مؤثر باشد، اعمال خواهد شد.
«تاثیر مثبت» به این معنا بوده که اگر نمره به نفع متقاضی بوده، محاسبه شده و در غیر این صورت، لحاظ نشده است
محسن زارعی با بیان اینکه دو خروجی برای افراد در نظر گرفته شد؛ یک نمره کلی حاصل جمع شش درس پایه یازدهم و یک نمره کل مجزا برای پایه دوازدهم، گفت: هر کدام از این نمرات، در صورت داشتن تراز بالاتر، به‌عنوان سابقه تحصیلی گزارش و ارسال شد. بنابراین، "تأثیر مثبت" به این معنا بوده که اگر نمره به نفع متقاضی بوده، محاسبه شده و در غیر این صورت، لحاظ نشده است. این تغییرات باید امری طبیعی تلقی شود و ترازها قطعاً متفاوت خواهند بود. امسال نیز یک بار دیگر تمامی ترازها مورد بازبینی قرار گرفتند.
بیش از ۳۰ میلیون پاسخ‌برگ توسط دو مصحح مستقل، تصحیح شد
وی افزود: در خصوص فرایند تصحیح، پس از اجرای آزمون‌ها، تمامی پاسخ‌برگ‌ها به صورت الکترونیکی در اختیار همکاران قرار گرفت. دبیران تخصصی هر درس ابلاغ دریافت کرده و با مشارکت مدیران مدارس و تایید گروه‌های آموزشی، دعوت به تصحیح شدند. در مجموع، بیش از حدود ۳۰ میلیون پاسخ‌برگ توسط دو مصحح مستقل، تصحیح شد. در این فرایند، اگر مغایرت نمرات کمتر از یک نمره بود، میانگین گرفته شده و به نفع دانش‌آموز گرد می‌شد. در صورت مغایرت بیش از یک نمره، پاسخ‌برگ به مصحح سوم ارجاع داده می‌شد. مصحح سوم، فردی بود که با بالاترین کیفیت تصحیح را انجام داده و بر اساس گزارش سامانه انتخاب شده بود. این مصحح، مغایرت‌های میان مصحح اول و دوم را بررسی و نظر خود را اعلام می‌کرد که معمولاً نظر سوم ترجیح داده می‌شد. اگر همچنان اختلاف قابل قبول نبود، پاسخ‌برگ مجدداً به چرخه تصحیح بازمی‌گشت. هدف از این فرایندها، دقت حداکثری در تصحیح و جلوگیری از تضییع حق دانش‌آموزان بود.
مشارکت ۳۰۰ هزار نفر مصحح در سراسر کشور در امر تصحیح و نمره‌گذاری
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش ادامه داد: پس از اعلام نتایج اولیه، دانش‌آموزان امکان درخواست بررسی مجدد را داشتند. این به معنای ارجاع مجدد پاسخ‌برگ به یک مصحح چهارم بود. فرد درخواست‌کننده باید از سه حالت ممکن (کاهش نمره، تأیید نمره قبلی، یا افزایش نمره) مطلع و آن را می‌پذیرفت. پس از ثبت درخواست، پاسخ‌برگ بلافاصله برای مصحح چهارم ارسال و نتیجه نهایی به فرد اعلام می‌شد. حدود ۳۰۰ هزار نفر مصحح در سراسر کشور در امر تصحیح و نمره‌گذاری مشارکت داشتند و خوشبختانه کار تصحیح، اعلام نتیجه و ارسال سوابق در موعد مقرر انجام شد.
زارعی به تحلیل نتایج آزمون‌ها اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه این آزمون‌ها ملی و با جامعه آماری وسیعی برگزار می‌شوند، اطلاعات بسیار مفیدی را در اختیار نظام آموزشی قرار می‌دهند. از آنجا که سؤالات دارای شناسنامه و مبتنی بر اهداف یادگیری هستند، این خروجی‌ها نشان می‌دهند که آیا اهداف یادگیری توسط دانش‌آموزان محقق شده است یا خیر و میزان تحقق برنامه‌های درسی چقدر بوده است. این تحلیل‌ها به نظام آموزشی کمک می‌کند تا برنامه‌ریزی‌های آتی را شکل دهد.
تحویل نیمرخ آموزشی به مدیران مدارس با تحلیل سوال به سوال برای جبران ضعف‌های دانش‌آموزان
وی افزود: سال گذشته، تحلیل‌های کشوری، استانی، منطقه‌ای و در نهایت مدرسه‌ای انجام شد. گزارش نهایی در اختیار مدارس قرار گرفت تا وضعیت دانش‌آموزان خود را در دروس مختلف، نقاط قوت و ضعف مباحث را شناسایی کنند. این امر به برنامه‌ریزی آموزشی کمک شایانی می‌کند. سال گذشته، تحلیل "سوال به سوال" نیز انجام شد و نتایج در اختیار مدارس قرار گرفت تا ضعف دانش‌آموزان در پاسخگویی به سؤالات خاص و مباحث مربوط به آن، مشخص شود. علل این ضعف‌ها، مانند نیاز به توانمندسازی معلمان، تغییر روش تدریس یا عدم وجود دانش پایه کافی در دانش‌آموزان، مورد بررسی قرار گرفت. در مواردی که دانش‌آموزان دانش پایه کافی نداشتند، تأکید شد که مدیران مدارس در ابتدای سال تحصیلی، ارزیابی تشخیصی انجام داده و پس از مروری بر مباحث سال گذشته، به مباحث جدید ورود کنند. این "نیمرخ آموزشی" در اختیار مدیران قرار گرفته و در جلسات شورای دبیران طرح خواهد شد.
زارعی اظهار کرد: در سطح کلان‌تر، این نتایج در اختیار مناطق و استان‌ها قرار می‌گیرد تا با توجه ویژه به مناطقی که وضعیت ضعیف‌تری دارند، علت‌یابی صورت گیرد. عواملی خارج از اختیار آموزش و پرورش مانند شرایط زیست، اقتصادی یا مهاجرپذیری نیز در این میان دخیل هستند، اما شناسایی علت‌ها برای برنامه‌ریزی ضروری است.
مصوبه تاثیر قطعی سوابق تحصیلی موجب سهم متعادل‌تری برای مناطق محروم است
وی افزود: در‌خصوص تأثیر مصوبه سابقه تحصیلی بر مناطق محروم و پذیرش متقاضیان در دانشگاه‌های بهتر، تحلیلی مربوط به سال ۱۴۰۲ (پس از اجرای مصوبه) با سال‌های پیش از آن مقایسه شده است. با همگن‌سازی تعداد شرکت‌کنندگان در دهک‌های درآمدی، مشاهده می‌شود که در دهک‌های ۱ تا ۴ (کم‌درآمد)، پذیرش در رتبه‌های برتر حدود ۰.۷۵ درصد افزایش یافته است. در دهک‌های ۵ تا ۷ (متوسط)، این افزایش حدود ۱.۵۴ برابر بوده است. در مقابل، در دهک‌های ۸ تا ۱۰ (پردرآمد)، کاهش حدود ۲.۹ درصدی را شاهد بوده‌ایم. این نشان می‌دهد که مصوبه، هدف خود مبنی بر ایجاد سهم متعادل‌تر برای مناطق محروم را تا حدودی محقق کرده است.
زارعی با بیان اینکه برای ما حائز اهمیت است که دانش‌آموزانی که سال گذشته در پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم آزمون نهایی برگزار شد (سال ۱۴۰۳)، داده‌هایشان مبنا قرار گیرد و تحلیل‌ها بر اساس آن‌ها دنبال شود، گفت: امسال نیز در پایه دوازدهم، تمامی دروس طبق مصوبه به صورت نهایی برگزار شده و مقایسه کاملی را در اختیار ما قرار می‌دهد. در پایه یازدهم، شش درس به صورت نهایی برگزار شد و در این گزارش، همین شش درس مبنا قرار گرفته است تا وضعیت آموزشی دانش‌آموزانی که سال گذشته پایه یازدهم بودند و امسال در پایه دوازدهم قرار دارند، از نظر عملکرد و میزان رشد یا کاهش، مورد بررسی قرار گیرد.
وی ادامه داد: در این گزارش در پایه دوازدهم (نتایج امسال ۱۴۰۴)، در مجموعه سه رشته، نسبت به سال گذشته و همین شش درس، مقداری کاهش داشته‌ایم. این مقدار تقریباً ۰.۱۶ است، هرچند در جایی ۲۱ صدم ذکر شده و آنجا نیز سررشته بوده است. در رشته انسانی نیز مجدداً شاهد کاهش بوده‌ایم؛ یعنی دانش‌آموز پایه یازدهمی که امسال دوازدهمی است، نسبت به سال گذشته در عملکرد خود ۰.۴۲ کاهش داشته است. این کاهش در علوم تجربی ۰.۲۲، در مجموع رشته‌های نظری ۰.۰۲، و در علوم معارف اسلامی ۰.۱۴ بوده است. اما در رشته ریاضی، برعکس، شاهد ۲۵ صدم افزایش بوده‌ایم. این بدان معناست که در رشته ریاضی، عملکرد دانش‌آموزان در پایه دوازدهم نسبت به پایه یازدهم‌شان ۲۵ صدم درصد افزایش داشته است. در سایر رشته‌ها، کاهش مشاهده می‌شود. این خود نشانه‌ای برای مدارس ماست که چطور در ریاضی موفق‌تر عمل کرده‌ایم و در سایر رشته‌ها نتوانسته‌ایم این ارتقاء کیفی را برای دانش‌آموزان رقم بزنیم.
زارعی افزود: مقایسه بعدی، به مقایسه شش درس پایه یازدهم با دانش‌آموزان یازدهم امسال و دهم سال گذشته بازمی‌گردد. در علوم انسانی، کاهش نزدیک به بیش از نیم نمره داشته‌ایم. در سه رشته دیگر، ۰.۳۴ کاهش، در علوم تجربی ۰.۳۲ و در علوم معارف اسلامی ۰.۱۷ کاهش داشته‌ایم. در رشته ریاضی فیزیک نیز ۰.۱۳ کاهش مشاهده می‌شود. لذا در پایه یازدهم، ما هیچ افزایشی نسبت به دهم سال گذشته نداشته‌ایم و کاهش اتفاق افتاده است. با توجه به اینکه امسال تمامی دروس پایه یازدهم نهایی خواهد بود و تأثیر قطعی در سابقه تحصیلی دارد، مدارس باید توجه بیشتری مبذول دارند تا ان‌شاءالله نتیجه بهتری دریافت کنند.
کدام استان‌ها عملکرد بهتری در آزمون‌ها داشتند؟
وی همچنین گفت: در این گزارش، روند در آزمون نهایی پایه دوازدهم نسبت به پایه یازدهم و وضعیت استان‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. در اکثر استان‌ها، متأسفانه پایه دوازدهم نسبت به یازدهم‌شان کاهش داشته است. در برخی استان‌ها، مانند شهر تهران، وضعیت تقریباً برابر بوده است. همچنین در بوشهر و شهرستان‌های استان تهران نیز وضعیت مشابهی داریم. اما در سیستان و بلوچستان، اوضاع برعکس شده و نمره پایه دوازدهم‌شان نسبت به یازدهم بهتر شده است. همین‌طور در کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان نیز وضعیت بهتر شده است. هرمزگان نیز نسبت به سال قبل در پایه دوازدهم بهتر شده است. این گزارش مربوط به مقایسه پایه دوازدهم نسبت به یازدهم است.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش اظهار کرد: گزارش بعدی، مقایسه پایه یازدهم نسبت به دهم است؛ یعنی عملکرد دانش‌آموزانی که سال گذشته دهم بودند و امسال یازدهم شده‌اند. سال گذشته (۱۴۰۳) وضعیت خیلی بهتر بوده و قاعدتاً در پایه یازدهم (۱۴۰۴) عملکرد ضعیف‌تری را نشان داده‌اند. در اکثر استان‌ها، این روند صدق می‌کند. برخی استان‌ها مانند البرز و گیلان، کاهش بسیار چشمگیری داشته‌اند. در برخی استان‌ها مانند کرمان، خراسان جنوبی و یزد، وضعیت نزدیک‌تر به هم است. سیستان و بلوچستان نیز تقریباً مشابه سال گذشته است. این خود نشانه دیگری است که استان‌ها باید به این روند توجه کنند. در این گزارش باید به نمرات سال قبل توجه شود تا ان‌شاءالله نمرات ارتقا یابند و شاهد پیشرفت در نمرات دانش‌آموزان عزیز باشیم.
زارعی با بیان اینکه آزمون‌های نهایی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مبتنی بر کتاب درسی باشند، گفت: هدف از این رویکرد، فراهم کردن آمادگی عمومی و یکسان برای تمامی دانش‌آموزان است. این اطمینان حاصل می‌شود که فرایند یادگیری و سنجش، در دسترس همگان قرار گیرد و مختص گروه خاصی نباشد.
وی افزود: در نظام آموزشی کشور، اذعان به این واقعیت ضروری است که امکانات آموزشی و کیفیت تدریس دبیران در مدارس سراسر کشور یکسان نیست. شرایط بین مدارس مختلف، به‌ویژه بین مناطق برخوردار و کمتر برخوردار، تفاوت‌های قابل توجهی دارد.
اعمال سیاست سهمیه‌بندی مناطق (رقابت دانش‌آموزان در هر منطقه با همتایان خود در همان منطقه)
محسن زارعی با بیان اینکه برای ایجاد عدالت نسبی در نظام آموزشی، سیاست سهمیه‌بندی مناطق به اجرا درآمده است، بیان کرد: این سیاست، کشور را به سه منطقه (یک، دو و سه) تقسیم می‌کند. در این چارچوب، دانش‌آموزان در هر منطقه با همتایان خود در همان منطقه به رقابت می‌پردازند. مزیت این روش این است که دانش‌آموزان مدارس کمتر برخوردار، در رقابت با دانش‌آموزان مدارس کمتر برخوردار قرار می‌گیرند و نه با دانش‌آموزان مدارس برخوردارتر که از امکانات بهتری بهره‌مند هستند. این سهمیه‌بندی در آزمون سراسری و همچنین در سابقه تحصیلی نیز اعمال می‌شود.
سهم بیشتر مدارس خاص از رتبه‌های برتر، خلاف عدالت نیست
وی ادامه داد: نکته حائز اهمیت این است که تمامی مدارس سمپاد، نمونه دولتی و حتی مدارس غیردولتی که در رسانه‌ها مطرح می‌شوند، در اصل ماهیت دولتی دارند. این مدارس، بستری را فراهم می‌کنند که دانش‌آموزان با استعداد، حتی از دهک‌های پایین درآمدی، بتوانند در آن‌ها حضور یابند. مدارس سمپاد و نمونه دولتی با غربالگری استعدادهای برتر، ورودی خود را فیلتر می‌کنند. این امر به طور منطقی منجر به خروجی بهتر و کسب رتبه‌های برتر توسط دانش‌آموزان این مدارس می‌شود. فلسفه وجودی مدارس سمپاد و نمونه دولتی، پرورش استعدادهای برتر است و اگر این استعدادها در رتبه‌های برتر نباشند، اصل فلسفه این مدارس زیر سوال می‌رود. بنابراین، سهم بیشتر این مدارس از رتبه‌های برتر، خلاف عدالت نیست، زیرا رقابت اصلی در این مدارس، به صورت درونی و بین دانش‌آموزان منتخب و مستعد صورت می‌گیرد.
حضور دهک‌های پایین در مدارس سمپاد
زارعی تاکید کرد: نگرانی احتمالی در خصوص عدم حضور دهک‌های پایین در مدارس خاص، با این واقعیت مرتفع می‌شود که این دانش‌آموزان برای حضور در این مدارس هزینه‌ای پرداخت نمی‌کنند، زیرا دولت شهریه آن‌ها را تقبل می‌کند. از زمان اجرای این سیاست، شاهد افزایش حضور دهک‌های پایین در این مدارس بوده‌ایم. این دانش‌آموزان نیز پتانسیل قرارگیری در رتبه‌های برتر و کسب سهمیه از مناطق محروم را دارند.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با بیان اینکه مدارس سمپاد در اکثر مناطق کشور، اعم از مناطق برخوردار، نیمه‌برخوردار و کم‌برخوردار، دایر هستند، گفت: مدارس نمونه دولتی نیز منحصر به مناطق برخوردار نیستند و در مناطق مختلف کشور حضور دارند. در نتیجه، این مدارس مانعی برای حضور دانش‌آموزان کمتر برخوردار و دهک‌های پایین ایجاد نمی‌کنند.
وی افزود: گزارش سال گذشته نشان‌دهنده افزایش قبولی رتبه‌های برتر از مدارس دولتی (از جمله چهار نفر در سال گذشته که پیش از این سابقه نداشت) و افزایش سهم مدارس نمونه دولتی، در کنار کاهش سهم مدارس غیردولتی بود. نتایج امسال نیز برای بررسی سهم‌ها و میزان رعایت عدالت ارائه خواهد شد.
محسن زارعی اظهار کرد: در نهایت، این سیاست‌ها، شامل سهمیه‌بندی مناطق و حمایت از دهک‌های پایین در مدارس خاص، با هدف تأثیرگذاری مثبت بر وضعیت مناطق کمتر برخوردار و تحقق عدالت آموزشی، اجرا شده‌اند.
زهرا محمدپور
ارسال دیدگاه