دهم دی؛ روزی که مشهد هویت انقلابی خود را تثبیت کرد

حجت‌الاسلام والمسلمین حسن منصوریان در آیین اختتامیه سومین دوره اعطای نشان مشهدالرضا(ع)، دهم دی‌ماه را روزی تعیین‌کننده در تاریخ معاصر مشهد توصیف  و اظهار کرد: این روز، یادآور قیام اثرگذار مردم مشهد علیه رژیم پهلوی است؛ روزی که با ایثار جان‌ها و ریخته شدن خون مظلومان، بساط یک رژیم فاسد و سرکوبگر جمع شد. مردمی که زیر چرخ نفربرها و زنجیر تانک‌ها ایستادند، در عمل ملیت، ایمان و هویت انقلابی خود را به نمایش گذاشتند.

وی با اشاره به روند انتخاب دهم دی‌ماه به‌عنوان روز ملی مشهد افزود: پیشنهادهای مختلفی برای نام‌گذاری روز مشهد مطرح بود، اما این روز از آن جهت برگزیده شد که مردم مشهد در آن، با انسجامی کم‌نظیر و با محوریت مرجعیت و روحانیت، نقش تاریخی خود را ایفا کردند. این روز نماد اراده جمعی و هویت ملی مردم مشهد است و شایسته‌ترین انتخاب برای روز این شهر به شمار می‌آید.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر مشهد با تأکید بر‌اینکه مشهد شهری با فلسفه وجودی مشخص است، تصریح کرد: مشهد یک کلان‌شهر جوان با شتاب توسعه‌ای بی‌نظیر است، اما علت شکل‌گیری، بقا و رشد آن یک امر واحد است و آن وجود پربرکت مرقد مطهر امام رضا(ع) است. اگر علت توسعه از علت حدوث و بقا جدا شود، شهر دچار دوگانگی می‌شود؛ دوگانگی‌ای که رفتارهای متضاد را غیرقابل کنترل کرده و شاخصه‌های شهر مهربان را تضعیف می‌کند.

منصوریان با هشدار نسبت به شکاف میان ظاهر و باطن شهر گفت: ممکن است در پوسته شهر، همه‌چیز مطلوب به نظر برسد، اما زیر پوست شهر، به‌دلیل فاصله گرفتن از فلسفه وجودی آن، آسیب‌های اجتماعی شکل بگیرد. مشهد شهری کشاورزی یا صنعتی نیست؛ این شهر یک شهر خدماتی و زائرمحور است که بر پایه هجرت عاشقانه نیاکان ما برای مجاورت با امام رضا(ع) بنا شده است.

وی با اشاره به تفاوت رفتارها در فضای حرم مطهر و بیرون از آن افزود: وقتی رفتار انسان‌ها در حرم با بیرون از حرم متفاوت می‌شود، شهر دچار دوقطبی رفتاری و هویتی خواهد شد. تاریخ مشهد با مناسبت‌های قمری، آیین‌های مذهبی و تجمعات ایمانی گره خورده است و همین ویژگی‌ها باعث شکل‌گیری هسته مرکزی شهر شده است؛ اما گاهی به اشتباه، زائر که فلسفه وجودی مشهد است، به‌عنوان مزاحم تلقی می‌شود.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر مشهد با بیان اینکه در توسعه‌های جدید، فاصله میان مشهد قدیم و مشهد جدید در حال افزایش است، خاطرنشان کرد: این روند، فلسفه وجودی شهر را تهدید می‌کند. فرزندان ما دیگر آن عهد تاریخی نیاکان برای کوچ به جوار امام رضا(ع) را درک نمی‌کنند. اگر این عهد و پیوند معنوی به نسل‌های جدید منتقل نشود، حرم مطهر به حاشیه رانده می‌شود؛ اتفاقی که نشانه‌های آن امروز در جغرافیای شهری قابل مشاهده است.

وی افزود: به همین دلیل، مفهوم «حرم‌شهری» باید به‌طور جدی در دستور کار قرار می‌گرفت. در شورای اسلامی شهر، از ابتدای دوره، فلسفه حرم‌شهری تبیین و ابلاغ شد؛ اینکه رفتار و اخلاق حرم باید به همه لایه‌های شهر تسری پیدا کند.حرم‌شهری یعنی تجلی صفات امام رضا(ع) در زندگی شهری؛ از رأفت و مهربانی گرفته تا علم‌دوستی و عقلانیت.

منصوریان با اشاره به جایگاه علمی مشهد گفت: شکل‌گیری دومین حوزه علمیه جهان تشیع، دانشگاه فردوسی و دیگر مراکز علمی در این شهر، اتفاقی نیست؛ این‌ها تجلی صفت «عالم آل محمد(ص)» در مشهد است. اگر این هویت به‌درستی فهم شود، بسیاری از آسیب‌های اجتماعی از جمله طلاق و ترک تحصیل کودکان کاهش می‌یابد.

وی با بیان اینکه نتایج این نگاه در شهر قابل مشاهده است، اظهار کرد: پس از سه تا چهار سال تمرکز بر ایده حرم‌شهری، برای نخستین‌بار پس از چند دهه روند افزایشی طلاق در مشهد متوقف شد و حتی شاهد کاهش حدود پنج‌درصدی آن بوده‌ایم.

رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر مشهد در پایان تأکید کرد: پیام ابرپروژه هویتی نشان مشهدالرضا(ع) این است که بزرگان و خادمان این شهر، الگوهای رفتاری توسعه و الهام‌بخش نسل‌های آینده هستند.اگر اقتضائات خاص مشهد و فلسفه وجودی آن به‌درستی درک شود، دیگر پرسش‌ها و گلایه‌ها درباره تفاوت برنامه‌ها در این شهر رنگ می‌بازد و مسیر توسعه‌ای هماهنگ با هویت رضوی پیش روی مشهد قرار خواهد گرفت.