یادداشت تحلیلی سیامین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان همدان؛
ریشهیابی اندوه پنهان در زبان صحنه
همدان (پانا) ـ سیامین جشنواره بینالمللی تئاتر کودک و نوجوان، امسال بیش از آن که نیاز به اثبات جایگاه خود داشته باشد، فرصتی برای واکاوی درونی ساختار هنریاش بود. سه دهه پس از آغاز این رویداد فرهنگی، تئاتر کودک و نوجوان همدان به مرحلهای رسیده که دیگر تنها نمایش نیست، بلکه آیینهای از تحولات ذهنی و روانی نسل جدید محسوب میشود.
صحنههای این جشنواره از نگاه یک نوجوان، چیزی فراتر از یک جشن بصری است؛ آنها به آزمایشگاهی زنده شباهت دارند که در آن مفاهیم بنیادین دوران ما به زبان حرکت، تصویر و بازی ترجمه میشوند. بزرگترین چالش آثار امسال، تقابل میان فردیت آزاد و ساختارهای تحمیلشده اجتماعی بود.
بسیاری از نمایشها حتی آنهایی که ظاهری شاد و رنگارنگ داشتند در لایههای زیرین خود به موضوعاتی چون تنهایی در جمع، فروپاشی مرزهای شخصی و جستوجوی فضایی برای نفس کشیدن پرداختند.
به بیان دقیقتر، هنر این دوره از جشنواره توانست اضطراب نسل نوجوان را از سطح «مشکل» به سطح «وجود» ارتقا دهد.
نقطه عطف کیفی آثار را باید در رهایی از روایت خطی جستوجو کرد؛ درست همانگونه که ذهن نسل امروز با جریان تند و پراکنده اطلاعات دیجیتال شکل گرفته است. استفاده برخی گروهها از زبان بینالمللی حرکت، تصویر و موسیقی بهجای دیالوگ صرف، نشان داد که تئاتر امروز برای بازنمایی پیچیدگیهای مدرن، نیازمند ابزارهای مدرن است. همین نگاه، مفهوم تازهای به نام زبانِ شکستن مرزها را شکل داد ؛ مرزی میان تماشاگر و اجرا و خیال و واقعیت.
در بعد بینالمللی این دوره، جشنواره به عرصهای برای خودآگاهی جمعی بدل شد. تماشای هنرمندان از کشورهای مختلف که دغدغههایی مشترک را بیان میکردند، این فرصت را فراهم کرد تا نوجوانان شرکتکننده خود را در بستری جهانی بازشناسند.
این جشنواره برای ما فقط محلی برای تماشای چند اثر نیست، بلکه کارگاهی برای شناخت خود است؛ جایی برای اندیشیدن به پرسشی بنیادین و آن هم اینکه ما که هستیم در جهانی که هر روز دگرگون میشود؟ تئاتر با طرح سؤال بهجای دادن پاسخ، مسیر این تأمل را هموار کرد.
سیامین دوره جشنواره در واقع جشن سیسالگی تئاتر کودک و نوجوان ایران است؛ ۳۰ سال تجربهای که از آموزش به تعمیق و از تقلید به تحلیل رسیده است. اگر بخواهیم حاصل این مسیر را در یک جمله خلاصه کنیم باید گفت: جشنواره امسال، جشنِ بیانِ پیچیدگیهای پنهان نسل ما نه با زبان ساده، بلکه با زبان نقد و اندیشه هنری بود.
ارسال دیدگاه