بابل – الهام زرقانی
مه، موسیقی و مستند؛ تولد نخستین کمپ سینمای مستند ایران در بابل
تهران (پانا) - صبحی سرد و مه‌آلود در ایستگاه راه‌آهن تهران، آغازگر سفری شد که بوی مستند می‌داد. صد مستندساز از سراسر ایران، با قطار و اتوبوس راهی مازندران شدند تا در دل جنگل‌های هیرکانی، نخستین «کمپ سینمای مستند ایران» را تجربه کنند؛ رویدادی که با هدف تقویت تعاملات صنفی، بازاندیشی در شیوه‌های مستندسازی و پیوند دوباره هنرمندان با طبیعت برگزار شد.
این برنامه به همت انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند ایران و با همکاری خانه سینما، کانون جهانگردی و اتوموبیلرانی ٫فرمانداری بابل، جمعیت هلال احمر و مؤسسه رسانه‌ای ترابران برگزار گردید و در چارچوب هفته مازندران، سه روز به میزبانی منطقه‌ی جنگلی بزچفت بابل ادامه دارد.
از ریل تا جنگل؛ سفری برای دیدن دوباره
حرکت قطار از مسیر تاریخی تهران–ساری، با مناظر کوهستانی، تونل‌های پیاپی و پل ورسک، خود به بخشی از روایت سفر بدل شد. صدای چرخ‌های قطار، گفت‌وگوی مستندسازان و انعکاس نور بر شیشه‌ها، لحظاتی ساختند که هر فریم آن، یادآور سینمای مستند بود.
یکی از مستندسازان حاضر در مسیر گفت: «احساس می‌کردم خودِ سفر، بخشی از فیلم است. این مسیر، کلاس زنده‌ی مستندسازی بود.»
پس از توقف در ایستگاه شیرگاه، گروه مستندسازان با دیگر شرکت‌کنندگان که از تهران با دو اتوبوس آمده بودند، همراه شدند و به سمت بابل حرکت کردند تا کمپ را در دل جنگل‌های باستانی هیرکانی برپا کنند.
طبیعت؛ صحنه‌ای برای گفت‌وگو
محوطه کمپ با چادرهای سفید جمعیت هلال‌احمر در میان درختان کهنسال برپا شده بود. نخستین برنامه در رستوران جنگلی «پینار» برگزار شد؛ جایی که نغمه‌های فولکلور مازندران با اجرای زنده گروه موسیقی زندگی به سرپرستی علی حسن‌نژاد در فضا پیچید و حضور مستندسازان در اقلیم شمال را با موسیقی محلی و طعم خاک و درخت درهم آمیخت.
در آیین گشایش نخستین کمپ سینمای مستند ایران، مهندس مصطفی میرتبار معاون استاندار و فرماندار ویژه بابل با اشاره به ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی استان مازندران و شهر بابل گفت: «مازندران فقط یک اقلیم نیست؛ حافظه زنده‌ی زمین است، یادگار میلیون‌ها سال تکامل جنگل‌های باستانی. اینجا ریشه‌های ایران است و سینمای مستند، بهترین ابزار برای بازخوانی این ریشه‌ها.»
میرتبار افزود که حضور مستندسازان در این فضا، می‌تواند تصویری تازه از میراث طبیعی و فرهنگی مازندران به کشور عرضه کند.
مستند؛ از دل سفر و رفاقت
مهدی قربانپور مستندساز و دبیر کمپ هدف از برگزاری این رویداد را بازتعریف روابط انسانی و حرفه‌ای میان مستندسازان عنوان کرد و گفت: «ما تلاش کردیم تعاملات صنفی را از سالن‌های بسته بیرون بیاوریم و در دل طبیعت رها کنیم. وقتی صد مستندساز در کنار هم آتش روشن می‌کنند، درباره سینما حرف می‌زنند و به اقلیم نگاه می‌کنند، خلاقیت و رفاقت هم‌زمان زاده می‌شود.»
او افزود: «سفر ذهن را باز می‌کند. هر قدم در جنگل، هر نگاه به مردم بومی، یک سوژه بالقوه است. ما آمده‌ایم دوباره «دیدن» را یاد بگیریم.»
وی در پایان صحبت هایش از استاد ناصر تقوایی یاد کرد و اذعان داشت جای او همیشه در سینمای مستند ایران خالی است .
آتش، گفت‌وگو و دغدغه
شب نخست کمپ با گردهمایی مستندسازان پیرامون آتشی بزرگ ادامه یافت. در این نشست، مهرداد زاهدیان رئیس انجمن صنفی کارگردانان مستند سخنانی صریح درباره وضعیت حرفه‌ای مستندسازان بیان کرد و گفت: «سینمای مستند، صادق‌ترین بخش سینمای ماست اما کم‌دیده‌ترین. معیشت مستندسازان شکننده است و حمایت‌ها ناکافی. مرکز گسترش باید بازوی حمایتی باشد، نه بهره‌بردار. در ایران، مستندساز با عشق دوام می‌آورد.»
این سخنان با استقبال و هم‌دلی حاضران همراه شد. گفت‌وگوها درباره بیمه، پروژه‌های پژوهشی و چالش‌های تولید ادامه یافت تا نیمه‌های شب؛ بحث‌هایی که نشان می‌داد دغدغه اصلی مستندسازان، تداوم حقیقت و هویت در آثارشان است.
سینمای پرتابل در دل جنگل
در پایان شب، با تلاش گروه اجرایی کمپ و رضا الماسی از اعضای انجمن صنفی کارگردانان مستند، نخستین «سینما کمپ» در فضای باز راه‌اندازی شد. پرده‌ای سفید میان درختان نصب شد و فیلم مستند بیلینک به نمایش درآمد؛ اثری درباره‌ی خانواده‌ای که کودکانشان در آستانه نابینایی‌اند و پیش از تاریکی جهان، به سفر می‌روند تا تصاویر را در ذهنشان ذخیره کنند.
تماشای این فیلم در میان مه، صدای جیرجیرک‌ها و نور آتش، تجربه‌ای شاعرانه و ماندگار برای حاضران رقم زد. یکی از شرکت‌کنندگان گفت: «برای لحظه‌ای حس کردم سینمای مستند به خانه نخستین خود بازگشته است , طبیعت.»
تجربه‌ای از پیوند انسان و واقعیت
شام کمپ با شامی محلی مازندران سرو شد؛ غذایی که دبیر کمپ آن را «رنگ و طعم جغرافیای مازندران» نامید و گفت: «در این سفر همه‌چیز باید مزه این خاک را بدهد؛ از موسیقی تا غذا، چون سینمای مستند از اقلیم خودش معنا می‌گیرد.»
نخستین کمپ سینمای مستند ایران تجربه‌ای بود از هم‌زیستی هنر و طبیعت، سفر و سینما، واقعیت و رویا.
به تعبیر یکی از مستندسازان حاضر در کمپ: «اینجا یاد گرفتیم پیش از ساختن فیلم، باید دوباره نگاه کنیم.»
به گفته برگزارکنندگان، این رویداد قرار است آغازگر مجموعه‌ای از برنامه‌های میدانی در نقاط مختلف ایران باشد؛ برنامه‌هایی که هدفشان تقویت تجربه زیستی، شناخت اقلیم‌های بومی و بازآفرینی نگاهی تازه در سینمای مستند کشور است.
نخستین کمپ سینمای مستند ایران در چارچوب هفته‌ی مازندران و توسط انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند ایران با همکاری خانه سینما، مؤسسه رسانه‌ای ترابران، فرمانداری بابل ، میراث فرهنگی و گردشگری مازندران ،جمعیت هلال احمر برگزار شد.
ارسال دیدگاه