نگاه به کودکان کار باید پیشگیرانه باشد/ لزوم توقف روند رشد کودکان کار

کوروش محمدی در گفت‌وگو با پانا درخصوص معضل کودکان کار در کشور اظهار کرد: «ما یکی از کشورهایی هستیم که در زمینه پیشگیری از رشد و پیشگیری وضعیت کودکان کار، با نگاهی سطحی برخورد می‌کنیم. رفتارها و مکانیزم‌هایی که تحت عنوان مقابله با این پدیده به کار گرفته می‌شود، بسیار سطحی و عمدتاً هیجانی است. این در حالی است که پدیده کودک کار، یک معضل سیستمی در دل ساختارهای اجتماعی جامعه محسوب می‌شود و نهادهای اجتماعی در این زمینه نقش‌آفرین هستند. کودک کار صرفاً یک معلول نیست، بلکه این پدیده ریشه‌ها و علل مهمی دارد که باید بررسی شود.»

وی گفت: «آنچه امروز به عنوان معضل با آن روبه‌رو هستیم این است که نگاه ما به کودک کار باید پیشگیرانه باشد، نه مداخله‌گرایانه. یعنی نباید تلاش‌ها فقط در جهت جمع‌آوری کودکان کار از سطح خیابان باشد؛ چراکه مادامی که جامعه در فرآیند تولید کودک کار نقش دارد، هرگونه اقدام صرفاً ظاهری و مقطعی خواهد بود. اینجا نقص بزرگ در دیدگاه ماست؛ باید روند رشد کودکان کار در جامعه متوقف شود.»

محمدی افزود: «برخی شوراها و نهادها به‌صورت هیجانی عمل می‌کنند و هر از چند گاهی تصمیم می‌گیرند به‌عنوان مثال شهرداری کودکان کار را از خیابان‌ها جمع‌آوری کرده و برای مدتی کوتاه در مراکزی نگهداری کند. این یعنی پاک کردن صورت مسئله به شکل موقت، نه حل کارشناسی آن. باید شوراها و نهادهای تخصصی برای حل ریشه‌ای این معضل تشکیل شوند.»

این جامعه شناس گفت: «در کشور، برخی کودکان کار پس از چند سال از این چرخه خارج می‌شوند اما هم‌زمان، کودکان دیگری با سنین پایین‌تر، حدود ۱۱ یا ۱۲ سال، به این چرخه وارد می‌شوند. در نتیجه، همان بافت معیوب گذشته از سنین پایین به سنین بالاتر منتقل می‌شود و به آسیب‌های اجتماعی جدیدی منجر می‌‌شود. این گروه‌ها بعدها وارد کارهایی می‌شوند که نه‌تنها به خودشان، بلکه به جامعه نیز آسیب می‌زنند.»

محمدی تصریح کرد: «راهکار درست این است که با بهره‌گیری از دیدگاه‌های کارشناسی و بر اساس نیازهای واقعی نهاد خانواده، آموزش و آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها انجام شود. همچنین باید برای تأمین رفاه و معیشت خانواده‌ها برنامه‌ریزی شود تا از بروز چنین آسیب‌هایی جلوگیری کنیم. از سوی دیگر، در زمینه مهاجرت نیز باید برنامه‌ریزی دقیقی وجود داشته باشد، زیرا هنگامی که مهاجران بدون نظارت وارد جامعه می‌شوند، کودکان آنان به عنوان کودک کار در جامعه حضور پیدا می‌کنند و از تحصیل، بازی، خدمات اجتماعی و تربیتی محروم می‌مانند.»