رویکرد فرهنگی دولت و موضوع برگزاری کنسرت خیابانی

در میان شاخه‌های گوناگون هنر، موسیقی جایگاهی ویژه دارد. زیرا همزمان تسلی‌بخش و شورآفرین است. موسیقی می‌تواند غم‌های جمعی را سبک و شادی‌های ملی را به تجربه مشترک بدل سازد. از همین رو، دولت از آغاز کارش بر این باور بود که باید راهی گشوده شود تا هنر به‌ویژه موسیقی، بیش از گذشته به زندگی روزمره مردم وارد شود و از حاشیه به متن جامعه بیاید.
برگزاری کنسرت‌های خیابانی نماد عینی همین نگاه است. معتقدیم فضاهای عمومی نظیر میدان‌ها، خیابان‌ها و پارک‌ها صرفاً مکان عبور و مرور یا کارکردهای روزمره نیستند؛ بلکه می‌توانند به بسترهایی برای همدلی، شادی و تجربه زیست جمعی بدل شوند. میدان آزادی تهران که نماد آزادی‌خواهی و همبستگی ملی است، ظرفیت آن را دارد که میزبان لحظات فراموش‌نشدنی برای مردم باشد؛ لحظاتی که در حافظه جمعی ما ماندگار خواهد شد.

یکی از گام‌های این مسیر برنامه‌ریزی برای برگزاری کنسرت خیابانی استاد همایون شجریان در میدان آزادی بود. آقای شجریان، فرزند خلف موسیقی ایران، با صدای پرقدرت و پرطنین خود، میراث گرانقدر پدر بزرگوارشان را پاس داشته و توانسته پلی میان نسل‌های مختلف بزند.

حضور او در میدان آزادی، نه تنها یک رویداد موسیقایی که می‌توانست اتفاق اجتماعی و فرهنگی بزرگ باشد. میلیون‌ها نفر از مردم مشتاق، در تهران و در سراسر کشور چشم‌به‌راه این اجرا بودند.

اما متأسفانه به دلایلی که خارج از اراده دولت بود، این برنامه به نتیجه نرسید. ما می‌دانیم این موضوع سبب ناراحتی و دلسردی بسیاری از هموطنان شد؛ کسانی که انتظار داشتند در آن شب تاریخی، صدای همایون شجریان را در قلب تهران و کنار هم بشنوند. به همین دلیل وظیفه خود می‌دانم به عنوان سخنگوی دولت، از مردم عزیز و هنرمندان بزرگوار عذرخواهی کنم. از صمیم قلب متأسفیم که نشد این خواسته بحق را محقق کنیم.

اما این ناکامی به معنای پایان راه نیست. تجربه همین ماجرا نشان داد جامعه ایران تا چه اندازه تشنه و مشتاق رویدادهای فرهنگی در سطح عمومی است. پیام‌ها، واکنش‌ها و همراهی گسترده مردم، برای ما نشانه‌ای روشن بود که برگزاری کنسرت خیابانی یک مطالبه فرهنگی جدی است و دولت موظف است با تمام توان برای تحقق آن تلاش کند. ما در دولت چهاردهم این مطالبه را شنیده‌ایم و از مسیر خود عقب نخواهیم نشست.

رویکرد فرهنگی دولت بر سه اصل استوار است: گسترش دسترسی، افزایش مشارکت و تقویت سرمایه اجتماعی. برگزاری کنسرت‌های خیابانی و برنامه‌های فرهنگی عمومی نمونه بارز تحقق این سه اصل است. وقتی موسیقی در میدان‌ها و خیابان‌ها طنین‌انداز می‌شود، همه مردم بدون تمایز طبقاتی، اقتصادی یا جغرافیایی، فرصت حضور و مشارکت پیدا می‌کنند. چنین تجربه‌ای بیش از آنکه یک برنامه سرگرم‌کننده باشد، یک پروژه ملی برای افزایش همبستگی اجتماعی است.

در تاریخ معاصر، نمونه‌های روشنی داریم که هنر و موسیقی توانسته‌اند در بزنگاه‌های حساس، روحیه ملی را تقویت کنند. در روزهای سخت جنگ تحمیلی، یا ایام جشن‌های مردمی پس از پیروزی‌های ملی، موسیقی همواره نقشی محوری داشته است. اکنون نیز که جامعه با مشکلات اقتصادی، فشارهای بیرونی و چالش‌های اجتماعی روبه‌روست، بیش از هر زمان نیازمند چنین لحظاتی هستیم؛ لحظاتی که مردم در کنار هم، فارغ از دغدغه‌های روزمره، شادی و همبستگی جمعی را تجربه کنند و سرمایه اجتماعی احیا شود.

در همین راستا دولت تأکید دارد این تجربه باید تکرار و نهادینه شود. امیدواریم در آینده‌ای نزدیک نه‌تنها کنسرت همایون شجریان در میدان آزادی، بلکه مجموعه‌ای از برنامه‌های فرهنگی و هنری در شهرهای مختلف برگزار شود. هنر متعلق به همه مردم ایران است؛ نه فقط به سالن‌های محدود و بلیت‌های گران‌قیمت. هنر باید در کوچه‌ها و میدان‌ها جاری شود و مردم بتوانند آن را با همه وجود لمس کنند.

تحقق این هدف نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها و نهادهاست. دولت به تنهایی نمی‌تواند این مسیر را بپیماید. شهرداری‌ها، نهادهای انتظامی و فرهنگی و حتی رسانه‌ها، باید دست در دست هم دهند تا موانع برطرف شود و چنین برنامه‌هایی به بهترین صورت برگزار گردد. این خواسته مردم است و تحقق آن، به نفع کلیت نظام و کشور خواهد بود.

ما از همه نهادها و جریان‌های سیاسی دعوت می‌کنیم نگاه فرهنگی و اجتماعی به موضوع داشته باشند. موسیقی و هنر، نه تهدید که فرصت‌اند. فرصتی برای کاهش شکاف‌ها، افزایش اعتماد عمومی و بازسازی پیوند میان دولت و ملت. هیچ چیز مانند یک لحظه مشترک شادی‌آفرین نمی‌تواند سرمایه اجتماعی را احیا کند.

در پایان بار دیگر تأکید می‌کنم: دولت از این که نتوانست زمینه برگزاری کنسرت خیابانی همایون شجریان در میدان آزادی را فراهم کند، صمیمانه پوزش می‌طلبد. اما این آغاز یک مسیر تازه است. بر این باوریم که در آینده‌ای نزدیک، شاهد برگزاری چنین برنامه‌هایی خواهیم بود و روزی فرا خواهد رسید که میدان آزادی و دیگر میدان‌های شهرهای ایران، از صدای موسیقی، همدلی و شور ملی لبریز می شود.

دولت در شنیدن صدای مردم و پاسخ به مطالبات فرهنگی آنان مصمم است و این اراده را نه در کلمات، که در عمل نشان داده و خواهد داد. هنر، زبان وفاق است و ما بیش از هر زمان به این زبان نیاز داریم.

*سخنگوی دولت