مدارس کانکسی، نماد محرومیت آموزشی در کشور هستند

حمید موسوی در گفت‌وگو با پانا به بررسی وضعیت مدارس کانکسی و استیجاری  پرداخت و گفت: « وضعیت مدارس کانکسی درکشور به بحران خاموش توصیف می‌شود  زیرا  تداوم آن می‌تواند پیامدهای سنگینی برای آینده نسل جوان کشور داشته باشد.»

موسوی با بیان اینکه مدارس کانکسی، نماد محرومیت آموزشی در کشور هستند، عنوان کرد: «وقتی می‌گوییم مدرسه کانکسی،فقط یک اتاق فلزی کوچک نیست.این یک نشانه آشکار از محرومیت آموزشی است.کودکانی که باید در بهترین شرایط،در کلاس‌های روشن و مجهز رشدکنند،مجبورند درفضایی تنگ،بدون تهویه کافی و با بخاری نفتی یا برقی خطرناک درس بخوانند.این شرایط نه‌تنها یادگیری را مختل می‌کند،بلکه عزت‌نفس دانش‌آموزان را هم خدشه‌دار می‌سازد.»

وی افزود: «برای یک دانش‌آموز، مدرسه فقط محل آموزش نیست؛مدرسه نماد آینده و هویت اجتماعی است.وقتی این نماد در قالب یک کانکس فرسوده عرضه می‌شود،به کودک پیام نابرابری داده می‌شود.این یعنی تو ارزش کمتری داری نسبت به کسی که در یک مدرسه مدرن و استاندارد تحصیل می‌کند.»

موسوی با اشاره به شرایط خاص در کشور و از جمله استان البرز توضیح داد:«البرز یک استان مهاجرپذیر است.سالانه هزاران خانواده به دلیل شرایط اقتصادی،شغلی یا نزدیکی به پایتخت به این استان نقل‌مکان می‌کنند.جمعیت دانش‌آموزی استان به‌طور مستمر افزایش یافته،اما توسعه فضاهای آموزشی همگام با این رشد نبوده است.در نتیجه، بخشی از بار این فشار روی دوش کانکس‌ها و مدارس استیجاری افتاده است.در برخی مناطق مثل فردیس یا حاشیه‌های کرج، حتی یک ساختمان مسکونی چندطبقه را به‌عنوان مدرسه استفاده می‌کنند؛ساختمانی که هیچ تناسبی با کاربری آموزشی ندارد.»

این منتقد حوزه آموزش‌وپرورش درباره مشکلات ایمنی مدارس کانکسی بیان کرد: «همه ما بارها خبرهای تلخی درباره حوادث آتش‌سوزی در مدارس کانکسی یا غیراستاندارد شنیده‌ایم.این فضاها حتی در برابر زلزله یا بارش سنگین برف مقاومتی ندارند.تصور کنید خانواده‌ای هر روز فرزندش را به جایی بفرستد که امنیت جانی‌اش تضمین نشده است.این نگرانی دائمی یک فشار روانی مضاعف برای خانواده‌ها است.»

وی اضافه کرد: «ازنظر بهداشتی هم مشکل جدی است.نبود تهویه مناسب،سرمای شدید در زمستان و گرمای طاقت‌فرسا در تابستان،همه به سلامتی دانش‌آموزان آسیب می‌زند. بسیاری از دانش‌آموزانی که در این فضاها درس می‌خوانند،به دلیل شرایط نامناسب محیطی،بیشتر از دیگران دچار بیماری‌های تنفسی یا مشکلات جسمی می‌شوند.»

موسوی با اشاره به تجربه میدانی خود ادامه داد: «مدتی پیش در یکی از مناطق حاشیه‌ای البرز با دانش‌آموزی صحبت کردم. او می‌گفت ما در تابستان داخل کلاس مثل دیگ جوشان می‌شویم و در زمستان مجبوریم با کاپشن و دستکش بنشینیم. گاهی معلم مجبور می‌شود درس را نصفه‌کاره رها کندچون بچه‌ها تمرکز ندارند.این روایت‌ها قلب آدم را به درد می‌آورد.این بچه‌ها هیچ تقصیری ندارند، اما بیشترین سختی را می‌کشند.»

وی در ادامه به نقش خیرین مدرسه‌ساز پرداخت و توضیح داد: «اگر خیرین مدرسه‌ساز نبودند، شرایط بسیار وخیم‌تر از امروز بود.آن‌ها با همه توانشان کمک می‌کنند،اما حجم نیاز آن‌قدر گسترده است که به تنهایی کافی نیست.مدرسه‌سازی یک وظیفه حاکمیتی است.دولت باید بودجه پایدار و مشخص برای ساخت مدارس در استان‌هایی مثل البرز در نظر بگیرد. خیرین می‌توانند نقش مکمل داشته باشند، نه جایگزین دولت.»

موسوی در بخش دیگری از گفت‌وگو با انتقاد از سیاست‌های کلان آموزشی کشور اظهار کرد: «یکی از مشکلات اصلی ما این است که آموزش‌وپرورش در اولویت واقعی دولت‌ها قرار ندارد. هرسال وعده‌های متعددی برای جمع‌آوری مدارس کانکسی داده می‌شود،اما در عمل این مدارس همچنان پابرجا هستند.این یعنی یا اراده جدی وجود ندارد یا منابع به‌درستی تخصیص نمی‌یابد.ما باید آموزش را به‌عنوان سرمایه‌گذاری برای آینده ببینیم،نه یک هزینه اضافی.»

وی در پایان برای برون‌رفت از این وضعیت چند پیشنهاد مطرح کرد و گفت: «برای حل ریشه‌ای مشکل مدارس کانکسی، پیش از هر چیز باید بودجه‌ای ویژه در سطح ملی برای استان‌های بحرانی مانند البرز اختصاص یابد تا روند ساخت مدارس سرعت بگیرد.به موازات آن،تدوین یک نقشه راه زمان‌بندی‌شده و دقیق برای حذف کامل مدارس کانکسی طی ۳ تا ۵ سال ضروری است.در این مسیر،مشارکت خیرین مدرسه‌ساز باید درکنار دولت و به‌صورت نظام‌مند،همراه با شفافیت مالی و تضمین هزینه‌کرد صحیح،سازمان‌دهی شود.همچنین استفاده از ظرفیت زمین‌های دولتی و حتی زمین‌های بلااستفاده نهادهای عمومی می‌تواند فرصت مناسبی برای توسعه فضاهای آموزشی فراهم کند.به امید روزی که هیچ دانش‌آموزی در سراسر کشور در چنین شرایطی تحصیل نکند.»