در گفت‌و‌گو با پانا:
ابراهیم پشت‌کوهی: هنرمند باید جریان‌ساز باشد، نه دنباله‌رو مُدهای رایج
تهران (پانا) - ابراهیم پشت‌کوهی، نویسنده و کارگردان شناخته‌شده تئاتر، از دغدغه‌هایش نسبت به تئاتر جریان‌گریز، مشکلات نمایشنامه‌نویسی در ایران، و نقش هنرمند در بازتاب روح زمانه سخن گفت؛ گفت‌وگویی صریح و بی‌پرده با هنرمندی که راه خود را می‌رود، حتی اگر مسیرش خلاف جریان غالب باشد.
در روزگاری که بسیاری از تولیدات صحنه‌ای به سمت سرگرمی‌های سطحی یا مدهای زودگذر میل کرده‌اند، ابراهیم پشت‌کوهی همچنان پای تئاتر تجربه‌گرا ایستاده است. او از معدود کارگردان‌هایی‌ست که در آثارش هم نویسنده است و هم کارگردانی را با نگاهی منحصربه‌فرد دنبال می‌کند. در گفت‌وگوی پیش‌رو، او از شیوه نگاه خود به هنر، دشواری‌های نمایشنامه‌نویسی در ایران و مسئولیت اجتماعی هنرمند می‌گوید.
ابراهیم پشت‌کوهی در گفت‌و‌گو با پانا با اشاره به اینکه از ابتدای مسیر هنری‌اش به سمت تئاتر تجربی و جریان‌گریز گرایش داشته، گفت: «نگاه من از ابتدا ضد مد و جریان رایج بوده. همیشه سعی کرده‌ام به سوژه یا فرم‌هایی فکر کنم که دیگران سراغش نرفته‌اند. اگر ببینم نمایشی زیاد اجرا می‌شود و به‌نوعی مد شده، ترجیح می‌دهم سمتش نروم. این نوع نگاه در طول زمان در من تقویت شده و حالا دیگر جزو سلیقه‌ام شده.»
وی در ادامه درباره امتیاز نویسنده و کارگردان بودن همزمان گفت: «اگر در نمایشنامه‌نویسی مهارت داشته باشی، عملاً می‌توانی دراماتورژ کار هم باشی. متنی که برای اجرا می‌نویسی از ابتدا به تصویری شدن نزدیک است. اما این‌جا هم یک خطر هست؛ آن‌جایی که نویسنده شیفته کلمات و جملات خودش می‌شود و اجازه هیچ تغییری نمی‌دهد. به نظر من اگر دیالوگی روی صحنه ننشیند، هرچقدر هم زیبا باشد، باید کنار گذاشته شود. نویسنده باید در خدمت اجرا باشد، نه بالعکس.»
پشت‌کوهی در بخشی دیگر از سخنانش، از وفاداری‌اش به زبان شخصی خود گفت: «در سال‌های اخیر آثار سرگرم‌کننده و حتی چیزهایی که به اسم تئاتر موزیکال یا کنسرت-نمایش تولید می‌شوند، زیاد شده‌اند. اما این روی نگاه من هیچ تأثیری نداشته. من معتقدم هنرمند باید کار خودش را بکند. اگر به کارت ایمان داشته باشی، تماشاگر تو را پیدا خواهد کرد.»
وی در ادامه با تأکید بر پیوستگی میان هنرمند و زمانه‌اش افزود: «هیچ‌کس نمی‌تواند به هنرمند بگوید چه‌جوری کار کند، اما هنرمند اگر فرزند زمانه‌اش باشد، اثرش ناگزیر بازتابی از آن دوران است. البته تئاتر هیچ‌گاه تأثیر آنی و انقلابی ندارد، اما می‌تواند در درازمدت دیدگاه، سلیقه و حتی زیبایی‌شناسی تماشاگر را ارتقا دهد. این خودش تأثیری عمیق است.»
پشت‌کوهی در پایان، وضعیت نمایشنامه‌نویسی در ایران را نگران‌کننده توصیف کرد: «نمایشنامه‌نویسان ما با محدودیت‌های زیادی روبه‌رو هستند. نوشتن نمایشنامه یک کار سخت و فرساینده است که بارها و بارها بازنویسی می‌طلبد. اما متأسفانه، این همه زحمت نه از نظر مالی جبران می‌شود، نه حمایتی از آن‌ها وجود دارد. در حالی‌که متن‌های خارجی با هزینه‌ای اندک در اختیار گروه‌ها قرار می‌گیرند. اگر بخواهیم نمایشنامه فارسی زنده بماند، نیاز به حمایت جدی و سیاست‌گذاری داریم.»
فاطمه آبروش
ارسال دیدگاه