بانکداری بدون ربا؛ گذری بر تحول بنیادین نظام بانکی ایران پس از انقلاب اسلامی
شهرکرد (پانا) - با تصویب و اجرای «قانون عملیات بانکی بدون ربا» در سال ۱۳۶۳، نظام بانکی ایران وارد مرحله‌ای نوین شد. این تحول نه تنها ساختار اقتصادی کشور را دگرگون ساخت، بلکه الگویی برای کشورهای اسلامی و برخی نهادهای مالی بین‌المللی در اصلاح نظام بانکی قرار گرفت.
بانکداری اسلامی نظامی است که بر پایه اصول و تعالیم اسلام بنا شده و تقریباً تمامی خدمات بانکی را بدون دریافت بهره ارائه می‌دهد. در این نظام، سرمایه‌گذاری در فعالیت‌هایی که با ارزش‌های اسلامی مغایرت دارند، مجاز نیست.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مسئولان، استقرار بانکداری اسلامی بود. زیرا نظام بانکی کشور پیش از انقلاب بر الگوهای غربی استوار بود و خدمات بانکی با اخذ بهره ارائه می‌شد.
در راستای رفع این نگرانی، قانون عملیات بانکی بدون ربا تدوین و تصویب شد. این قانون در تاریخ ۱۰ شهریورماه ۱۳۶۲ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و از سال ۱۳۶۳ به‌طور رسمی به اجرا درآمد. اجرای این قانون موجب شد تا پس از ایران، دیگر کشورهای اسلامی و حتی برخی نهادهای مالی بین‌المللی نیز از الگوی بانکداری بدون ربا الهام گرفته و ساختار بانکی خود را اصلاح کنند.
بانک‌های جمهوری اسلامی ایران، بر اساس این قانون، به جای دریافت و پرداخت ربا و بهره، از قراردادهایی نظیر مشارکت مدنی، مضاربه، فروش اقساطی، قرض‌الحسنه، مساقات، مزارعه، مشارکت حقوقی، قرارداد سلف، اجاره به شرط تملیک، جعاله و خرید دین برای به‌کارگیری سرمایه‌های مردمی استفاده می‌کنند.
بانکداری اسلامی امروز به عنوان یک روش موفق و عادلانه شناخته شده و جایگاه خود را در اقتصاد جهانی یافته است؛ آینده آن نیز صرفاً به کشورهای اسلامی محدود نمی‌شود. با ادامه مسیر بانکداری بر پایه عدالت و بدون بهره، انتظار می‌رود این نظام بانکی در آینده نقش بزرگ‌تری در اقتصاد دنیا ایفا کرده و الگویی الهام‌بخش برای تمامی کشورها باشد.
ارسال دیدگاه