شازند؛ روایت پایداری در عصر فرسایش خاک و فراموشی آب
شازند(پانا)-در روزگاری که آب عقب‌نشینی کرده، خاک فرسوده شده و امنیت غذایی در هزارتوی بحران اقلیمی سردرگم مانده، شازند نه با ادعا، بلکه با عملکرد ایستاده است. در این نقطه کلیدی از استان مرکزی، کشاورزی نه‌تنها زنده مانده بلکه به الگویی در مدیریت پایدار منابع بدل شده است.
در این روزها که تراز آبخوان‌ها سقوط می‌کند، خاک‌ها نفس نمی‌کشند، و سرنوشت امنیت غذایی به نمودارهای اقلیمی گره خورده، شازند نه با ادعا، بلکه با عمل روایتی متفاوت از کشاورزی در ایران ارائه می‌دهد.
در نخستین روزهای برداشت گندم، صدای کمباین‌ها بار دیگر در ۴۸ هزار هکتار اراضی دیم و آبی شازند طنین‌انداز شده است؛ شهرستانی که سال‌هاست بی‌سروصدا به قطب تولید گندم استان مرکزی بدل شده. اما این فقط داستان گندم نیست؛ این روایت زیست‌پایدار در دل خشکسالی استَ.
محمدعلی بهرامی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان، از خرید بیش از ۲۵ هزار تن گندم تا کنون خبر می‌دهد، با این توضیح که کاهش بارش‌ها موجب افت عملکرد شده و برداشت امسال حدود ۵۰ درصد کمتر از سال قبل است. اما در همین بستر پرچالش، یک تحول آرام در حال رخ دادن است: کشاورزی شازند در حال پوست‌اندازی است؛ از تولید صرف به سمت تاب‌آوری اقلیمی و پایداری بوم‌شناختی است.
در کنار کاهش بارندگی‌ها، آن‌چه شازند را متمایز کرده، ورود تدریجی کشاورزان به حوزه تناوب زراعی و تولید بذر گواهی‌شده است. امسال در همین شهرستان بیش از ۳ هزار تن بذر اصلاح‌شده تولید شده که نه‌تنها کیفیت زمین را حفظ می‌کند، بلکه زنجیره تولید را درون‌زا می‌سازد کاری که بسیاری از مناطق کشور هنوز از آن محروم‌اند.
از طرفی، وجود پنج مرکز ذخیره‌سازی مکانیزه، شامل سه سیلوی ۲۵ هزار تنی و دو سیلوی ۱۰ هزار تنی، به شهرستان امکان داده است تا در شرایط بحرانی، با کمترین تلفات محصول، امنیت ذخیره‌سازی را تضمین کند. گندم در شازند فقط برداشت نمی‌شود؛ ذخیره، بازیابی و مدیریت می‌شود.
اما شازند فقط به تجهیزات افتخار نمی‌کند. اینجا مسئله بر سر یک نگاه است. نگاهی که کشاورز را فقط تولیدکننده نمی‌بیند، بلکه او را بازیگر کلیدی در امنیت غذایی کشور و پاسدار زیست‌بوم منطقه می‌داند.
در میانه تغییر اقلیم، افزایش تنش‌های آبی و تخریب تدریجی خاک، شازند توانسته با تلفیق دانش بومی و مشاوره کارشناسی، درک تازه‌ای از کشاورزی ارائه دهد؛ کشاورزی که نه‌تنها نان امروز، بلکه امکان زیستن فردا را هم تأمین می‌کند.
اینکه در دل خشکسالی، منطقه‌ای بتواند همچنان تولید بذر کند، سیستم برداشت مکانیزه داشته باشد، برنامه تناوب زراعی اجرا کند و زنجیره تأمین را امن نگه دارد، نشانه‌ی چیزی فراتر از موفقیت اقتصادی است این نشانه‌ی هوشمندی در مدیریت زیست‌محیطی و آینده‌نگری در سیاست‌گذاری محلی است.
شازند، دیگر فقط یک نقطه روی نقشه استان مرکزی نیست. شازند یک روایت است؛ روایت پایداری در عصر بی‌ثباتی.
ارسال دیدگاه