خانواده، ریشه امنیت روانی کودک و نوجوان است

در نشست تخصصی والدین که در دبستان مهر شهرستان شهریار برگزار شد، دکتر هادی صفری، روان‌شناس بالینی کودک و نوجوان، به تحلیل پنج عامل مهم و سرنوشت‌ساز در شکل‌گیری شخصیت و سلامت روانی فرزندان پرداخت.

صفری در این جلسه، پنج عامل تأثیرگذار شامل خانواده، خلق‌وخو، اختلالات روان‌شناختی، مراحل رشد و نقش رسانه‌ها و ساختارهای اجتماعی را بررسی کرد و در این میان، نقش خانواده را محوری‌ترین عامل دانست.

وی گفت: هیچ‌یک از این عوامل به اندازهٔ خانواده در سلامت روانی کودک تأثیرگذار نیست. خانواده نخستین پایگاهی است که احساس امنیت، تعلق و ارتباط امن را به کودک منتقل می‌کند.

این روان‌شناس بالینی هشدار داد: «طلاق، اعتیاد، اختلالات روانی والدین، تنش‌های خانوادگی و بی‌توجهی عاطفی می‌تواند احساس امنیت کودکان را به‌شدت تضعیف کرده و منجر به افزایش آسیب‌پذیری اجتماعی آنان شود.»

صفری افزود: نخستین گام در ایجاد ارتباط مؤثر والد–فرزند، بهبود رابطه والدین با یکدیگر است. والدینی که حال خوب دارند، می‌توانند حال خوب را به فرزندان خود نیز منتقل کنند و پایه‌های ارتباطی امن‌تری بنا گذارند.

یکی از بخش‌های مهم این نشست، موضوع مدیریت خشم در دوران نوجوانی بود. دکتر صفری با طبیعی دانستن بروز خشم در سنین بلوغ، اظهار کرد: واکنش‌های هیجانی شدید در این دوره گاه ریشه در عوامل جسمانی مانند کم‌خونی یا نوسانات هورمونی دارند. اما اگر این رفتارها به شکل مزمن درآیند و به بنیان خانواده آسیب بزنند، مداخلهٔ تخصصی ضروری است.

وی همچنین به موضوع استرس دانش‌آموزان در آستانهٔ امتحانات اشاره کرد و گفت: بخش زیادی از استرس‌ها ناشی از فاجعه‌سازی ذهنی است. نباید از دانش‌آموز انتظار داشت تمام سؤالات را پاسخ دهد. تأکید بر نقاط قوت، اعتمادبه‌نفس ایجاد می‌کند و انگیزه‌ای برای بهبود نقاط ضعف می‌شود.

صفری افزود: اصلاح سبک خواب و زندگی، پرهیز از پیش‌گویی‌های منفی و اجتناب از تفکر صفر و صدی، سه راهکار کلیدی برای کاهش استرس امتحانات هستند. موفقیت یک مسیر تدریجی است، نه یک جهش ناگهانی. پیشرفت از نمره ۱۰ به ۱۲ نیز موفقیت است.

این مدرس ملی مهارت‌های زندگی در پایان خاطرنشان کرد: در دوران حساس رشد، همدلی، پذیرش، پرهیز از قضاوت و حمایت عاطفی والدین نقش مهمی در سلامت روانی فرزندان ایفا می‌کند. والدین باید شنوندهٔ امن، حامی و همدل باشند تا زمینه‌ساز پرورش نسل سالم‌تری شوند.