از نهضت سوادآموزی تا نهضت تولید علم

اگر به تاریخ ایران در چهل و چند سال گذشته نگاه کنیم، می‌بینیم که دو حرکت بزرگ آموزشی و علمی در کشور ما شکل گرفته است که مسیر آینده ایران را تغییر داده‌اند: یکی «نهضت سوادآموزی» و دیگری «نهضت تولید علم». این‌ها دو مرحله‌ی متوالی و بسیار مهم در جهت رشد و پیشرفت کشور هستند.

باید بدانیم که سواد (توانایی خواندن و نوشتن) مثل کلیدی است که درِ دنیای دانش را به روی انسان باز می‌کند. بدون سواد، نمی‌توان کتاب خواند، نامه نوشت، یا حتی از قوانین زندگی روزمره آگاه شد. قبل از انقلاب، بخش بزرگی از مردم، به‌ویژه در روستاها و مناطق محروم، سواد خواندن و نوشتن نداشتند.

‌پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، یکی از اولین کارهایی که جدی گرفته شد، مبارزه با «بی‌سوادی» بود. «نهضت سوادآموزی» تأسیس شد تا این مشکل بزرگ را سریعاً حل کند. هدف این بود که تمام ایرانیان بتوانند بخوانند و بنویسند.

‌این تلاش‌ها بسیار موفق بود.  این نهضت نرخ بی‌سوادی را به شدت کاهش داد  و  این امر یعنی میلیون‌ها نفر فرصت پیدا کردند که بتوانند درس بخوانند و وارد مدارس شوند. این کار، «پایه» یا «زیربنای» بزرگ‌تری را ساخت که بعدها بتواند دانشجو و پژوهشگر تربیت کند. اگر مردم سواد نداشتند، نمی‌توانستند وارد دانشگاه شوند.

‌وقتی پایه‌های سواد محکم شد، ایران به فکر گام بعدی افتاد تولید علم  و رفتن به سوی نوآوری و تمرکز بر دانش و فناوری

‌تولید علم فقط یاد گرفتن چیزهایی که دیگران کشف کرده‌اند نیست. تولید علم یعنی خلق دانش جدید، حل مشکلات جدید با استفاده از دانش، ساختن فناوری‌های نو، و انتشار آن دانش در دنیا.

‌برای تولید علم، نیاز به دانشمند و پژوهشگر داریم. به همین دلیل، بعد از آن مرحله، شاهد جهش بزرگی در  دانشگاه‌ها بودیم

تعداد دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و به‌ویژه ظرفیت پذیرش دانشجو چندین برابر شد. تمرکز از صرفاً «آموزش» به «پژوهش و تحقیق» تغییر کرد. اساتید و دانشجویان تشویق شدند تا مشکلات کشور را با نوآوری‌های علمی حل کنند.امروز، ایران یکی از کشورهایی است که در دنیا مقاله علمی منتشر می‌کند. بر اساس آمارهای معتبر جهانی، ایران در حوزه‌های مختلفی مانند نانو، هوافضا ، پزشکی، فناوری هسته ای ، مهندسی و نظامی  جزو کشورهای پیشرو در منطقه و جهان محسوب می‌شود. این یعنی ما دیگر فقط مصرف‌کننده علم نیستیم، بلکه سهمی در تولید دانش بشری داریم.

‌مسیر ایران از یک مبارزه بزرگ برای سواد پایه‌ای (نهضت سوادآموزی) شروع شد و  علیرغم شرایط تحریم و محدودیت های بین المللی ، به یک رقابت بزرگ برای پیشرفت علمی و فناوری (نهضت تولید علم) رسیده است، به طوریکه در ۷ دی ماه ۱۴۰۴ قرار است سه ماهواره ایرانی پایا ( طلوع ۳ ) ، نمونه دوم ماهواره کوثر و ماهواره ظفر ۲ که به دست متخصصان و پژوهشگران ایرانی ساخته شده اند ،از پایگاه وستوچنی روسیه به فضا پرتاب شوند .

 این نمونه از صدها نمونه اقتدار علمی و پیشرفت فناوری و دانش در ایران نشان می‌دهد که آموزش اولین و مهم‌ترین قدم است. و نسل جدید، ادامه‌دهندگان همین نهضت تولید علم هستند. وظیفه شان این است که این دانش را بیشتر کرده و آن را به نوآوری‌های بزرگ‌تر تبدیل کنند.