پانا گزارش میدهد؛
بیمارستانهای آسیبپذیر زنگ خطر برای امنیت سلامت کشور
تهران (پانا) - نتایج مطالعات و تجربه بحرانهایی مانند زلزله، سیل و کرونا نشان میدهد که بسیاری از بیمارستانهای کشور از آمادگی لازم برای مقابله با شرایط اضطراری برخوردار نیستند؛ وضعیتی که لزوم توجه جدی به پدافند غیرعامل و حفاظت زیرساختهای درمانی را بیش از پیش آشکار میکند.
بیمارستانها یکی از حیاتیترین زیرساختهای کشور در شرایط عادی و بحرانی محسوب میشوند و تداوم فعالیت آنها در زمان وقوع حوادث، نقش مستقیمی در حفظ جان شهروندان دارد. با افزایش تهدیدات طبیعی، زیستمحیطی، بهداشتی و سایبری، میزان آمادگی مراکز درمانی به یکی از شاخصهای مهم امنیت سلامت تبدیل شده است.
بررسیها نشان میدهد که بسیاری از بیمارستانها از نظر زیرساختی و مدیریتی با چالشهایی در مواجهه با شرایط اضطراری روبهرو هستند. ضعف در مقاومسازی سازهها، نبود سامانههای پشتیبان برای تأمین انرژی و آب، آسیبپذیری تجهیزات پزشکی حیاتی و نارسایی در حفاظت از زیرساختهای فناوری اطلاعات، از جمله مهمترین نقاط ضعف گزارششده در مراکز درمانی است.
حفاظت و نگهداری از تختهای بیمارستانی نقش مهمی در ارتقای ایمنی بیماران و کاهش هزینههای درمانی دارد. استفاده از روکشهای محافظ، ضدعفونی منظم و رعایت استانداردهای بهداشتی از مهمترین اقدامات در این زمینه است. مسئولان حوزه سلامت تأکید دارند که حفظ تجهیزات بیمارستانی، بهویژه تختها، تأثیر مستقیمی بر کیفیت خدمات درمانی و پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی دارد.
بر اساس آخرین اعلام مسئولان وزارت بهداشت، حدود ۳۵ درصد تختهای بیمارستانی کشور فرسوده هستند و نیاز به بازسازی یا جایگزینی دارند که معادل حدود ۴۰ هزار تخت فرسوده میشود. این وضعیت میتواند ایمنی بیماران و کیفیت خدمات درمانی را تحتتأثیر قرار دهد.
علاوه بر فرسودگی تختها، بخش قابل توجهی از بیمارستانهای کشور در ساختمانهای قدیمی و فرسوده فعالاند که خطرات ایمنی و عملکردی را افزایش میدهد و بارها در اخبار و تحقیقات مختلف به آن اشاره شده است.
کارشناسان بهداشت هشدار میدهند که نوسازی و ایمنسازی تجهیزات و زیرساختهای درمانی، از جمله تختها و ساختمانها، باید در اولویت برنامههای سلامت قرار گیرد تا در زمان بحرانها و حوادث از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود.
پدافند غیرعامل در بیمارستانها به مجموعه اقداماتی اطلاق میشود که با هدف کاهش آسیبپذیری و افزایش تابآوری مراکز درمانی در برابر بحرانها اجرا میشود. این اقدامات شامل طراحی ایمن ساختمانها، حفاظت از سیستمهای حیاتی، ذخیره منابع و تجهیزات اضطراری، مدیریت ریسک و افزایش آمادگی عملیاتی در شرایط بحرانی است.
تجربه بحرانهایی مانند زلزله، سیل و همهگیری بیماریهای واگیر نشان داده است که نبود آمادگی از پیشطراحیشده، میتواند موجب اختلال گسترده در ارائه خدمات درمانی شود. در چنین شرایطی، حتی برخورداری از نیروی انسانی متخصص نیز بهتنهایی پاسخگوی نیازهای اضطراری نخواهد بود.
مطالعات علمی منتشرشده در منابع معتبر بینالمللی حاکی از آن است که سطح آمادگی بیمارستانها در برابر بلایا و شرایط اضطراری در حد مطلوب ارزیابی نمیشود. بر اساس این مطالعات، میانگین آمادگی مراکز درمانی حدود ۵۴.۷۵ درصد گزارش شده که نشاندهنده فاصله قابلتوجه با سطح استاندارد و مورد انتظار است.
کارشناسان حوزه سلامت بر این باورند که ارتقای تابآوری بیمارستانها نیازمند رویکردی راهبردی و بلندمدت است و باید پدافند غیرعامل بهعنوان یک اصل اساسی در طراحی، ساخت، تجهیز و بهرهبرداری مراکز درمانی مورد توجه قرار گیرد. افزایش آمادگی بیمارستانها میتواند نقش مؤثری در کاهش تلفات انسانی، مدیریت بهتر بحرانها و حفظ پایداری خدمات درمانی ایفا کند.
در مجموع، توجه به آمادگی بیمارستانها در برابر بحرانها، نهتنها یک ضرورت فنی و مدیریتی، بلکه یکی از مؤلفههای اصلی امنیت و سلامت عمومی در کشور به شمار میرود.
یاسر موسویتبار، دکترای علوم سلامت، در گفتوگو با پانا با تأکید بر اهمیت پدافند غیرعامل در بیمارستانها گفت: «پدافند غیرعامل یکی از ارکان ضروری و غیرقابل چشمپوشی نظام سلامت کشور به شمار میرود. با توجه به افزایش تهدیدات طبیعی، شیمیایی، بیولوژیکی و سایبری، ارتقای تابآوری مراکز درمانی باید بهعنوان یکی از اولویتهای اصلی در برنامهریزیهای کلان مورد توجه قرار گیرد. بیمارستانها در شرایط بحرانی نقش حیاتی در حفظ جان مردم دارند و هرگونه اختلال در عملکرد آنها میتواند پیامدهای جبرانناپذیر انسانی به دنبال داشته باشد.
وی افزود: «اجرای اصول پدافند غیرعامل شامل اقداماتی نظیر مقاومسازی سازهها، ایزولهسازی سامانههای حیاتی، تأمین و ذخیره منابع اضطراری، حفاظت از تجهیزات پزشکی و صیانت از زیرساختهای فناوری اطلاعات است. متأسفانه در بسیاری از بیمارستانها، نبود طراحی مبتنی بر پدافند غیرعامل بهعنوان یک ضعف اساسی مشاهده میشود.»
موسویتبار با اشاره به تجربیات حاصل از بحرانهایی همچون زلزله، سیل و همهگیری کرونا تصریح کرد: «این رویدادها نشان دادند که بدون آمادگی ساختاری و عملیاتی، حتی توانمندترین تیمهای درمانی نیز قادر به ارائه پاسخ مؤثر نخواهند بود. از اینرو، پدافند غیرعامل باید بهصورت یک سیاست راهبردی در تمامی مراحل طراحی، ساخت، تجهیز و بهرهبرداری از بیمارستانها لحاظ شود. تداوم ارائه خدمات درمانی در شرایط بحرانی، ارتباط مستقیمی با سطح آمادگی مراکز درمانی دارد.»
وی بیان کرد: نتایج این پژوهش نشان میدهد سطح آمادگی بیمارستانهای مورد بررسی در مواجهه با بلایا در حد پایینی قرار دارد و میانگین امتیاز آمادگی اضطراری و بلایا نیز حدودا پنجاه درصد است. این آمار بیانگر ضرورت فوری تقویت برنامهریزی و اجرای اصول پدافند غیرعامل در مراکز درمانی کشور است.»
وی گفت: «پدافند غیرعامل، تضمینکننده پایداری خدمات در دشوارترین شرایط و نماد نگاه آیندهنگر در مدیریت سلامت کشور است.»
ارسال دیدگاه