بخش «پرتره» سینماحقیقت/ نمایش مستندهای جذاب از ۱۰ کشور

طبق اعلام جشنواره، در این دوره ۱۲ فیلم از ۱۰ کشور به نمایش درخواهد آمد. اغلب این آثار مربوط به چهره‌های سینمایی یا صنعت سینما است. با هم مروری داریم بر این آثار.

انیو- ایتالیا

انیو مستندی به کارگردانی جوزپه تورناتوره است که به شخصیت آهنگساز ایتالیایی، اِنیو موریکونه، که در ۶ جولای ۲۰۲۰ درگذشته، می‌پردازد. این فیلم با استفاده از مصاحبه‌های مختلف با کارگردانان، نویسندگان، موسیقی‌دانان، ترانه‌سرایان، منتقدان و همکارانی ساخته شده که در طول دوران حرفه‌ای طولانی‌اش با او همکاری داشته و یا از آثارش بهره برده‌اند. انیو موریکونه از آهنگسازانی است که سینمادوستان ایرانی او را به خاطر موسیقی «سینما پارادیزو» و «خوب، بد، زشت» به یاد دارند. 

سایه‌های پشت قاب- روسیه

لودمیلا کوزاکووا یکی از اولین زن‌هایی است که نامش در میان طراحان تولید فیلم شوروی دیده می‌شود. او از آشفتگی اشیای رها شده در دل زباله‌دان‌های شهری، صحنه‌هایی جادویی برای فیلم‌هایی خلق کرد که به گنجینه طلایی سینما تبدیل شدند. میخاییل کارتاشوف، همسر و مربی او، در این مسیر حامی ‌او بود. او به لودمیلا کمک کرد تا زیبایی را در چیزهای معمولی ببیند و با ایده‌هایش از زمان پیشی بگیرد. هر چند، تفاوت در نگرش به زندگی بر پیوندشان بی‌تأثیر نماند.پرسش این است که آیا عشق قادر است از آزمون دو خالق متفاوت مصون بماند و حفظ شود، آنگاه که هنر و سینما اصل و معنای هستی شده‌اند؟

خاطرات گم شده در طوفانی خیالی- شیلی

در این اثر، کارگردان، ویکتور آگویلار لونا، نوارهای قدیمی ‌وی‌اچ‌اسی را پیدا می‌کند که توسط پدربزرگش ضبط شده‌اند و دوران کودکی‌اش را نشان می‌دهند. این کشف آغازگر سفری به سوی حافظه و شناخت خود می‌شود؛ سفری که در آن دوباره با مادرش، پدربزرگش، و در نهایت با خودش ارتباط برقرار می‌کند و پاسخ پرسشی را می‌یابد که هرگز از خود نپرسیده بود: عشقش به سینما و تصاویر متحرک از کجا ریشه گرفته است؟

مارلون براندو- ایالات متحده

فیلم‌ساز، وی. ترنت، نسخه‌ای گمشده از تریلر فیلم ۳۵ میلی‌متری را که مربوط به اولین تجربه کارگردانی مارلون براندو است، بازیابی و بازسازی می‌کند. این نسخه، نسبت تصویر گسترده‌ای را به نمایش می‌گذارد که از سال ۱۹۶۱ تاکنون هرگز توسط مخاطبان عمومی ‌دیده نشده است.

روزی روزگاری پرده نقره ای- هندوستان

مستندی کوتاه که خاطرات صمیمانۀ افراد از نخستین تجربۀ تماشای فیلم در سینما را ثبت کرده است. از عطر خوراکی‌ها تا هیجان پردۀ بزرگ سینما؛ هر صدا، داستانی منحصر به فرد از شگفتی، هیجان و جادوی ماندگار سینما را روایت می‌کند.

حضور سایه‌ها- فنلاند

رابرت جی. فلاهرتی، به‌عنوان پدر سینمای مستند شناخته می‌شود. سامی‌ون اینگن، فیلمساز تجربی فنلاندی و یکی از نوادگان او، با بهره‌گیری از اسناد دیده‌نشدۀ آرشیو خانوادگی، به نقش تأثیرگذار همسر و  سه دختر رابرت فلاهرتی در شکل‌گیری و به‌ثمر رسیدن آثار برجستۀ او در دوران زندگی‌اش می‌پردازد.

عروسک بازی- روسیه

این مستند با تکیه بر تجربیات هنرمند سرشناس، مارینا کورچفسکایا، استانیسلاو سوکولوف- کارگردان شناخته شده، دانشجویان دانشکده سینمایی وگیک و استودیوهای انیمیشن کودک، به دنیای پرشور انیمیشن عروسکی معاصر روسیه می‌پردازد. این اثر همچنین نشان می‌دهد که عروسک‌ها چگونه ساخته می‌شوند، روند خلاقانه پشت آن‌ها چگونه است، و چرا بسیاری از هنرمندان هنوز این روش را برای روایت داستان‌های تأثیرگذار انتخاب می‌کنند.

 

دیمیتری ماکریس، سیمای یک کارگردان- یونان

مستندی شاعرانه که مسیر دیمیتری مارکسیس را از تحصیل در رشته فیلمبرداری در رم تا بازگشت و تبدیل شدن به چهره‌ای برجسته در سینمای یونان دنبال می‌کند. فیلم همچنین به مستندهای سیاسی او و تعهد مادام‌العمرش به ثبت واقعیت از طریق فیلم می‌پردازد.

سه مرگ مریان کوپر- لهستان

این فیلم داستان زندگی مریان کوپر، فیلمساز آمریکایی و خالق فیلم «کینگ کونگ» را روایت می‌کند؛ که پیش از آغاز حرفۀ سینمایی‌اش، در جریان جنگ لهستان و شوروی (۱۹۱۹ تا ۱۹۲۱) در نیروی هوایی لهستان خدمت می‌کرد.

ولاستا، خاطره ابدی نیست- آرژانتین

ولاستا لاه نخستین زن کارگردان فیلم بلند ناطق در آرژانتین بود. کارگردانان این مستند زندگی او را از دوران کودکی‌اش در کشوری جنگ‌زده، تا فرارش به آرژانتین  دنبال می‌کنند؛ جایی که به یکی از مهم ترین دستیاران کارگردان در استودیوی «سان میگوئل» تبدیل شد. او سپس با ساخت نخستین فیلم بلندش به عنوان اولین زن کارگردان در آرژانتین تاریخ ساز شد. هدف فیلمسازان این فیلم زنده کردن مجدد یاد او در اذهان است.

چه اقدام جنون آمیزی- آمریکا

مستند ۵۴ دقیقه‌ای دنی دی، مجموعۀ تحسین شدۀ کارگردان آمریکایی راب نیلسون به نام «۹ فیلم شبانه» را به تصویر می‌کشد؛ مجموعه‌ای پیشگام در سینمای مستقل که در محلۀ تندرلوین سانفرانسیکو ساخته شده است. باوجود تحسین منتقدان و دریافت جوایز بزرگ، این مجموعه توسط رسانه‌های جریان اصلی نادیده گرفته شد. این مستند سعی می‌کند تا توجه مخاطبان معاصر را به این اثر را جلب کند و روح واقعی سینمای مستقل را زنده کند.

جاهده سونکو، اولین زن کارگردان و تهیه کننده ترکیه- ترکیه

این مستند با نگاهی به تاریخ سینمای ترکیه، زندگی جاهده سونکو، بازیگر و کارگردان اهل ترکیه را با هدف شناخت بهتر اثرگذاری او، به دانشجویان رادیو، سینما و تلویزیون معرفی می‌کند. این فیلم دستاوردهای او و نقش زنان در صنعت سینمای ترکیه را برجسته می‌کند و الهام بخش نسل‌های آینده خواهد بود. هدف این مستند نمایش مشارکت‌های منحصربه‌فرد جاهده سونکو در سینما، و افزودن ارزشی تازه به مطالعات سینمایی است. سینمای ترکیه، کمی شبیه سینمای ایران است هم جریان آثار عامه پسند، هم جریان فیلم روشنفکری، در این کشور توامان رشد کرده و اما امروز این کشور را با سریال‌های پربیینده اش می‌شناسند.

نوزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» از ۱۹ تا ۲۵ آذرماه ۱۴۰۴ برگزار می‌شود.