بگذارید شهرها پناهگاه زندگی باشند نه میدان زیاده خواهی

 فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی امروز درمراسم روزجهانی اسکان بشر، با شعار پاسخ به بحران های شهری، گفت: مایه افتخار و خرسندی است که در این ماه اکتبرِ شهری، در روز جهانی اسکان بشر، میزبان جمعی از فرهیختگان و کنشگران حوزه‌های مرتبط با توسعه شهری هستیم. این روز یادآور مسئولیت مشترک ما در برابر زمین، انسان و آینده است. 

وی افزود: شعار امسال، «بحران‌های شهری و پاسخ‌های ما»، بیش از هر زمان دیگری ضرورت همبستگی جهانی را یادآوری می‌کند. امروز دیگر شهر‌ها صرفاً ترکیبی از ساختمان و خیابان نیستند؛ شهرها، صحنه‌ی زندگی انسان، تبلور فرهنگ، دانش، نوآوری و همزیستی‌اند و هر تصمیمی که برای شهر می‌گیریم، در واقع تصمیمی است برای سرنوشت انسان.

وزیر راه و شهرسازی در ادامه به بحران‌های طبیعی اشاره کرد و وی گفت: در دهه‌های اخیر، جهان شاهد افزایش نگران‌کننده بحران‌هایی بوده است که زیست و سکونت انسان را تهدید می‌کنند. تغییرات اقلیمی، خشکسالی، سیل، فرونشست زمین، طوفان‌های گرد و غبار و آتش‌سوزی‌های گسترده، دیگر رویداد‌های استثنایی نیستند؛ بلکه بخشی از واقعیت روزمره بسیاری از کشور‌ها شده‌اند. 

وی افزود: لذا ضرورت دارد در سطح سیاستگذاری، تاب‌آوری شهری و آمادگی در برابر بلایا در دستور کار توسعه ملی قرار گیرد و ادغام مدیریت ریسک در کلیه برنامه‌های راهبردی توسعه شهری مدنظر باشد. وی مشارکت جامعه مدنی، سازمان‌های غیردولتی و بخش خصوصی را در کنار برنامه‌ریزان شهری برای ساختن تاب‌آوری فردا حائز اهمیت دانست و بر بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی برای مواجهه با بحران‌ها تأکید کرد.

وزیر به اقدامات کشورمان در این زمینه پرداخت و وی گفت: در کشور ما رویکرد یکپارچگی در اقدام همواره در دستور کار برنامه‌ریزان شهری قرار داشته و وزارت راه و شهرسازی بعنوان دستگاه حاکمیتی، گام‌هایی را در این زمینه برداشته است. 

 وی افزود: این گام‌ها شامل «برنامه اقدام برای ساماندهی و تمرکززدایی از کلانشهر تهران»، «سیاست‌های توسعه دریامحور با تاکید بر سواحل مکران»، «برنامه عملیاتی در جهت تامین زمین مورد‌نیاز برای مسکن و توسعه شهری با رعایت اصول پایدار» و تصویب «سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی» است.

وزیر راه و شهرسازی سپس با لحنی شخصی، به بحران‌های انسان‌ساخت اشاره کرد و وی گفت: اجازه دهید در مقام یک زن، یک مادر و انسانی که می‌داند شکل‌گیری یک زندگی تا چه اندازه باشکوه است، سخن بگویم. 

وی افزود: جنگ از بلایای انسان‌ساخت آسیب‌زا بر اسکان بشر است که برای دومین بار در نیم قرن اخیر بر ملت ما تحمیل شده است. در جنگ اخیر ۱۲ روزه‌ای که ملت من تجربه کرد، خانه‌ها، بیمارستان‌ها، خوابگاه‌های دانشجویان و حتی چهارراه‌های شهری عامدانه هدف حمله قرار گرفتند. 

وزیر به آمار خسارات پرداخت و وی گفت: در شهر تهران به ۹۱۳۴ واحد مسکونی آسیب رسیده است که ۱۲۱۸ واحد آن دیگر شرایط اسکان ایمن را ندارد. بیش از ۳۰۰ زن غیرنظامی هدف مستقیم مهمات جنگی قرار گرفتند که ۱۲۶ نفر از آنان جان باختند. 

وی با اشاره به تراژدی کودکان، افزود: ۲۱۵ کودک و نوجوان زخمی شدند و ۴۷ کودک جان خود را از دست دادند؛ کوچک‌ترین آنها، «رایان» دوماهه و «محمدعلی» نه‌ماهه بودند. وزیر خاطره‌ی دیدار خود با خانواده‌های قربانیان را بازگو کرد و وی گفت: چند روز پیش، در تبریز، با دو خانواده دیدار کردم که تنها کودکانشان، «طا‌ها بهروزی» و «علیسان جباری»، در حالی که مقابل درِ خانه بازی می‌کردند، قربانی ترکش پهپاد دشمن شدند. 

وی ادامه داد: یازده دستگاه آمبولانس و شش پایگاه اورژانس از بین رفتند و ۹ بیمارستان آسیب دیدند که دو بیمارستان، از جمله بیمارستان فارابی کرمانشاه، تخلیه شدند. در همان لحظه، در بخش آی‌سی‌یو، بیماران اینتوبه به دستگاه‌های تنفس وصل بودند. 

وزیر راه و شهرسازی با طرح سؤالی عمیق، تأکید کرد: “به‌عنوان یک مادر، می‌پرسم: کدام واژه در جهان می‌تواند مرگ کودکی در خانه‌اش را توجیه کند؟ کدام معاهده می‌تواند اعتبار داشته باشد، وقتی بیمارستان‌ها و مدارس هدف حمله نظامی قرار می‌گیرند؟  وی افزود: اگر شهر‌ها پناهگاه زندگی‌اند، این حملات، جنایت علیه حیات شهری و علیه آینده بشر است. 

وزیر سپس به بحران انرژی و توسعه علمی پرداخت و وی گفت: جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان یکی از اعضای مؤثر اوپک، مسیر گذار انرژی را به‌سوی انرژی‌های نو، به‌ویژه انرژی هسته‌ای صلح‌آمیز و پاک، در پیش گرفته است. 

وی افزود: اما در همین مسیر، شاهد هدف قراردادن عامدانه دانشمندان هسته‌ای و اساتید شناخته شده دانشگاه‌های ایران در سطح بین‌المللی بوده‌ایم! این اقدامات نه‌تنها حمله‌ای به دانش و توسعه ملی ما، بلکه خیانتی آشکار به محیط زیست جهانی است. 

وزیر راه و شهرسازی تحریم‌های یکجانبه را نیز در زمره بحران‌های انسان‌ساخت طبقه‌بندی کرد و وی گفت: تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه، تنها بر سیاست و اقتصاد فشار نمی‌آورند؛ آنها کیفیت زندگی انسان‌ها را هدف گرفته‌اند. 

وی افزود: تحریم یعنی محروم کردن یک ملت از دارو، از فناوری‌های نوین دوستدار محیط زیست و از دانش روز. تحریم‌ها بمب نیستند، اما عمیق‌تر از آن می‌سوزانند. آن‌ها شهر را ناگهان نه، که به طور مستمر و خزنده فرسوده می‌کنند؛ و اینجاست که باید پرسید: آیا جهان متمدن آماده است تا مفهوم «تحریم» را در زمره‌ی بحران‌های انسان‌ساخت و ضدانسانی طبقه‌بندی کند؟ 

وزیر در بخشی از سخنرانی خود بر همکاری بین‌المللی تأکید کرد و گفت: ما به همکاری‌های بین‌المللی باور داریم. ما به گفت‌و‌گو میان ملت‌ها و نهاد‌ها برای انتقال تجربیات و دانش و ساختن جهانی تاب‌آور و عادلانه ایمان داریم. 

وی با یک ندای مادرانه سخنان خود را ادامه داد و گفت: به‌عنوان یک مادر از سرزمین کهن ایران می‌گویم: هیچ مادری نباید فرزندش را در خانه‌اش از دست بدهد. هیچ شهری نباید زیر سایه‌ی تحریم یا جنگ، نفسش را حبس کند؛ و هیچ ملتی نباید به جرم استقلال، از دسترسی به انرژی پاک و علم محروم شود. 

وی افزود: بگذارید شهر‌ها دوباره پناهگاه زندگی باشند، نه میدان زیاده‌خواهی و سلطه. بگذارید پیمان‌های جهانی از بند کاغذ‌ها رها شوند و در وجدان سیاست‌گذاران بنشینند.