طوفان الاقصی؛ از افول قدرت نرم غرب تا آغاز یک نظم جهانی جدید

در سحرگاه هفتم اکتبر ۲۰۲۳، گروه‌های مقاومت فلسطین به رهبری حماس، عملیات «طوفان الاقصی» را از نوار غزه آغاز کردند. این عملیات که با نفوذ زمینی، دریایی و هوایی (با استفاده از پاراگلایدر) همراه بود، در مدت زمان کوتاهی بیش از هزار صهیونیست را به هلاکت رساند و صدها نفر را به اسارت گرفت. این حمله، رژیم صهیونیستی و متحدان غربی آن را در بهتی عمیق فرو برد به گونه‌ای که یکی از مقامات این رژیم آن را «تاریخی که در اسرائیل بدنام خواهد ماند» توصیف کرد.

تاثیرات نظامی و امنیتی:

- نقض حریم امنیتی: مبارزان فلسطینی با عبور از حصار کشتار خودکار چندلایه و غیرفعال کردن سیستم «شلیک به محض رویت»- که شبکه‌ای پیچیده از مسلسل‌های خودکار و تکتیراندازهای روباتیک بود - وارد اراضی اشغالی شده و زیرساخت‌های امنیتی پرطمطراق رژیم صهیونیستی را از کار انداختند.

- شکست اطلاعاتی تاریخی: دستگاه‌های اطلاعاتی اسرائیل نه تنها از زمان حمله اطلاعی نداشتند، بلکه در شوک کامل فرو رفتند. این شکست اطلاعاتی مفتضحانه، بزرگترین شکست استراتژیک رژیم صهیونیستی  در ۷۵ سال گذشته توصیف شده است.

تاثیرات منطقه‌ای: بازآرایی کامل معادلات

- مختل شدن پیمان ابراهیم: قبل از عملیات طوفان الاقصی، مهمترین تحول در حال وقوع، گسترش روند عادی‌سازی روابط اعراب با رژیم صهیونیستی تحت پیمان ابراهیم بود و به نظر می‌رسید عربستان سعودی مهمترین کاندیدای این روند است. اما با وقوع طوفان الاقصی، این روند «تا آینده قابل پیشبینی به محاق رفت».

- تغییر اولویت‌ها: خصلت اساسی روابط اعراب و اسرائیل از عادی‌سازی به «مدیریت منازعه و جلوگیری از تشدید آن» تغییر یافت.

ظهور بازیگران غیردولتی

نظم منطقه غرب آسیا همزمان تحت تأثیر کنش بازیگران دولتی و غیردولتی قرار گرفته است. در این فضا، بازیگران غیردولتی مانند انصارالله یمن، حزب‌الله لبنان و گروه‌های مقاومت عراق دست بالا را پیدا کرده‌اند. موفقیت راهبرد این گروه‌ها، متغیر اصلی تعیین کننده نظم منطقه‌ای در چشم‌انداز نزدیک خواهد بود.

تاثیرات بین‌المللی: زوال هژمونی و تغییر نظم جهانی

حمایت بیقید و شرط آمریکا از رژیم صهیونیستی باعث سیاه شدن چهره قدرت نرم آمریکا در عرصه بین‌المللی شد. مورد دیگرتأثیر منفی بر قدرت سخت آمریکا با بیش از صد حمله به نیروهای آمریکایی در سراسر منطقه پس از عملیات طوفان الاقصی بود. تشکیل جنبش‌های اعتراضی گسترده در قلب کشورهای غربی از دیگر موارد تاثیر طوفان‌الاقصی در جهان بود.

سیدمجتبی ابطحی، دبیرکل کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین، عملیات طوفان الاقصی را «پایان‌دهنده نظم باقیمانده و موروثی از جنگ جهانی دوم» توصیف کرده و آن را مژده جهان جدید بر محور عدالتخواهی می‌داند.

مواضع انتقادی قدرت‌های بزرگ: برخی قدرت‌های بزرگ مانند چین، روسیه و هند مواضع انتقادی‌تری نسبت به رفتار اسرائیل در پیش گرفته‌اند و حتی متحدان سنتی مانند اتحادیه اروپا در برخی موارد دچار تردید شده‌اند.

جنبش‌های مردمی و افول قدرت رژیم صهیونیستی

-اعتراضات دانشجویی در دانشگاه‌هایی مانند کلمبیا در آمریکا و دانشکده علوم سیاسی پاریس در اروپا، به جنبشی فراگیر در بیش از ۱۸۰ دانشگاه جهان تبدیل شد.

- تحریم‌های علمی و فرهنگی: حدود ۳۰ دانشگاه اروپایی همکاری خود را با رژیم صهیونیستی متوقف کرده‌اند

- افزایش فشار اقتصادی: جنگ تا سال ۲۰۲۴ بیش از ۶۷ میلیارد دلار هزینه برای اقتصاد اسرائیل داشته و کسری بودجه ماهانه ۸.۱ درصدی ایجاد کرده است.

تاثیر بر عقاید و بینش‌ها

- احیای گفتمان مقاومت: نشست ریاض با حضور نمایندگانی از کشورهای دارای اختلافات عمیق، حول محور غزه و فلسطین نشان‌دهنده تأثیر وحدت‌بخش این عملیات بود.

- کمرنگ شدن اختلافات مذهبی: اختلافات طائفی و مذهبی که برخی کشورهای منطقه به دنبال دمیدن در آن بودند، به حاشیه رفته و موازنه جدیدی به وجود آمده است.

- تشدید بحران داخلی در رژیم صهیونیستی:  شکاف‌های عمیق اجتماعی، افزایش اعتراضات خانواده‌های اسرا و ساکنان مناطق شمالی که از بازگشت به خانه‌های خود امتناع میورزند، از جمله بحران‌های داخلی پیش روی این رژیم است.

- تضعیف پایدار رژیم صهیونیستی: حتی در صورت توقف درگیری‌ها، شکست امنیتی و روانی وارد شده به اسرائیل «غیرقابل ترمیم» توصیف شده و این رژیم را به ۷۰ سال قبل برگردانده که مهمترین دغدغهاش حفظ موجودیت خود است.

طوفانی که صفحه تاریخ را ورق زد

عملیات طوفان الاقصی را باید فراتر از یک درگیری نظامی مرسوم، به عنوان «زلزله‌ای استراتژیک» در نظم منطقه‌ایی و بین‌المللی تحلیل کرد. این عملیات نه تنها توهم شکست‌ناپذیری رژیم صهیونیستی را نابود کرد، بلکه با متوقف کردن روند عادیسازی روابط، تغییر دکترین‌های نظامی، افول قدرت هوشمند آمریکا و احیای گفتمان مقاومت، صفحه جدیدی در تاریخ منطقه گشود.

تأثیرات این عملیات بر عقاید و بینش‌ها شاید ماندگارترین دستاورد آن باشد؛ جهانی که در آن مبارزه علیه اشغالگری، نه یک انتخاب که یک ضرورت اعتقادی قلمداد می‌شود و صدای مظلومیت فلسطین از حاشیه به متن گفتمان بین‌المللی بازگشته است. همانگونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی تأکید کردند، این عملیات «شکستی غیرقابل ترمیم» را به رژیم صهیونیستی تحمیل کرد و آن را به وضعیت هفت دهه قبل یعنی «دغدغه حفظ موجودیت» بازگرداند.