نکات مفید یادگیری و مطالعه مؤثر در فرآیند یادگیری

انسان‌ها برای یادگیری باید انگیزه و علاقه کافی داشته باشند و همچنین به دور از اضطراب و نگرانی و ترس باشند؛ چرا که این عوامل اجازه نمی‌دهد انسان به درستی مطالب را یاد بگیرد و در صورت یادگیری، زود فراموش می‌شوند.

صدیقه صارمی، مشاور و رانشناس کودک و نوجوان، در گفت وگو با پانا انگیزه و آرامش روحی و روانی را مقدمه‌ای مؤثر در فرایند یادگیری دانست و اظهار کرد: «در یک مطالعه خوب، بهتر است دانش‌آموزان موارد زیر را مد‌نظر داشته باشند تا ضمن یادگیری صحیح، فراموشی به حداقل برسد.»

او در ادامه، موارد لازم برای طی فرایند یک مطالعه صحیح را چنین بیان کرد: «درک معنای مطالب: مطالبی که فهمیده و استنباط می‌شود بهتر در حافظه می‌ماند؛ بنابراین باید روی معنا و مفهوم مطالب تمرکز شده و تفکر صورت گیرد. درک کل و جزء: دانش‌آموز هر مطلبی را که می ‌خواند ممکن است جزئی از یک کل باشد؛ بنابراین مطالبی که زیر مجموعه یک عنوان کلی هستند باید ارتباط ذهنی داده شوند و دانش‌آموز بتواند بفهمد، مطالبی را که می‌خواند مربوط به کلیتی است که این بخش مربوط به آن است. بازگویی مطالب برای خود: مطالبی که از حفظ برای خود بازگو می‌کنیم ماندگاری بیش تری پیدا می کند. تمرین و تکرار: این شیوه‌ای است که مطالب حتی اگر برای شخصی بی‌معنی باشد از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت انتقال پیدا می کند؛ تمرین و تکرار باید به تدریج و با فاصله‌های زمانی خاص صورت گیرد. استراحت قبل از یادگیری و بعد از یادگیری: تحقیقات نشان داده است که بعد از یک استراحت و خواب آرام، انسان مطالب را بهتر یاد می‌گیرد، همچنین اگر بعد از یادگیری مطلبی کمی استراحت کنیم یا به خواب برویم یادگیری با دوام تر است. یادگیری تدریجی: یادگیری باید تدریجی و در زمان‌های مختلف باشد؛ سعی در یادگیری مطالب زیاد در وقت کم، منجر به فراموشی می‌شود. برخی از دانش‌آموزان از این که سعی می‌کنند مطالب انباشته شده را بدون استراحت و در وقت کوتاه بخوانند جز فراموشی چیزی عایدشان نمی‌شود. ایجاد تصویر ذهنی: از آنجایی که انسان‌ها خالق تصاویر ذهنی هستند می‌توانند در دنیای ذهن خود برای مطالب آموخته شده تصاویر ذهنی خلق کنند که خود مبتکر آن هستند. ارتباط آموخته‌ها با هم: انسان هر مطلبی را که می‌آموزد می‌تواند در دنیای آموخته‌های ذهنی خود مفاهیم و مطالب مرتبط با آن را بسازد. وجود نظم و آهنگ: اگر برخی از مطالب درسی را به صورت شعر و آهنگ موزون درآوریم، یادگیری و ماندگاری آن هم آسان و هم طولانی می‌شود؛ انسان ذاتاً گرایش به هارمونی و نظم و آهنگ دارد، برای همین است که بچه ها خیلی زود مطالب را که در قالب شعر و آهنگ باشد یاد گرفته و به خاطر می‌سپارند.»

خبرنگار: سمیه نیک‌فکر