امروز: چهارشنبه 1 بهمن 1399 - 00:32 تبلیغات
خبرگزاری پانا
خبرگزاری پانا
  • خبرگزاری پانا
  • صفحه اصلی
  • آموزش و پرورش
      در حال بارگزاری
  • سیاسی
      در حال بارگزاری
  • اقتصادی
      در حال بارگزاری
  • اجتماعی
      در حال بارگزاری
  • فرهنگی
      در حال بارگزاری
  • ورزشی
      در حال بارگزاری
  • عکس
      در حال بارگزاری
  • ویدئو
  • رسانه‌های دیگر
      در حال بارگزاری
  • استانها
    • صفحه اصلی استان‌ها
    • آذربایجان شرقی
    • آذربایجان غربی
    • اردبیل
    • اصفهان
    • البرز
    • ایلام
    • بوشهر
    • تهران
    • شهرستانهای تهران
    • چهارمحال و بختیاری
    • خراسان جنوبی
    • خراسان رضوی
    • خراسان شمالی
    • خوزستان
    • زنجان
    • سمنان
    • سیستان و بلوچستان
    • فارس
    • قزوین
    • قم
    • کردستان
    • کرمان
    • کرمانشاه
    • کهگیلویه و بویراحمد
    • گلستان
    • گیلان
    • لرستان
    • مازندران
    • مرکزی
    • هرمزگان
    • همدان
    • یزد
  • آرشیو
  • درباره ما
  • ارتباط با ما

پانا رسانه‌های دیگر

تحریک دو سویه‌ تورم

تحریک دو سویه‌ تورم

تیمور رحمانی*

12/11/2019 10:07:00 AM
12/11/2019 10:07:00 AM
چهارشنبه 20 آذر 1398 - 10:07
 تیمور رحمانی

در اقدامی دشوار و بر اساس تصمیم شورای هماهنگی سران قوا قیمت بنزین افزایش یافت و تصمیم گرفته شد که عواید حاصل از افزایش قیمت بنزین به‌صورت یارانه نقدی بین خانوارهای نیازمند جهت جبران کاهش سطح رفاه متاثر از وقایع یک سال و نیم اخیر و همچنین متاثر از افزایش قیمت بنزین صرف شود. براساس آنچه دولت اعلام کرده و قوه قضائیه تاکید بر نظارت کرده است، کل عواید حاصله باید صرفا صرف این امر شود.

اینکه چرا دولت چنین طرحی را تدوین و به تصویب سران قوا رساند و اینکه آیا این بهترین طرح ممکن بود یا خیر و اینکه آیا در زمان مناسبی اجرا شد یا خیر و اینکه به شیوه مناسبی اجرا شد یا خیر، موضوع این نوشتار نیست. به هر صورت، مصلحت در این دیده شده است که ممکن است من از آن مصلحت غافل باشم. با وجود اینکه می‌توان از منظر اشاره شده فوق به طرح ایراداتی پرداخت، اما هر دو هدف مورد نظر برای افزایش قیمت بنزین فی‌نفسه اهداف نامناسبی نیستند. اینکه سعی شده است قیمت بنزین تعدیل شود و بهای معقولی برای استفاده از آن دریافت شود، مطابق اصول اولیه علم اقتصاد محل ایراد نیست. اینکه دولت سعی کند بخشی از افراد جامعه را که متاثر از جهش تورمی یک سال و نیم اخیر مورد حمایت قرار دهد و کاهش رفاه آنها را جبران کند، مطابق اصول اولیه علم اقتصاد محل ایراد نیست. اینکه اقدام فوق به آن نتایج می‌رسد، موضوعی است که می‌تواند مورد چالش واقع شود، اما در این نوشتار از این منظر به موضوع پرداخته نشده است. آنچه در اینجا به اختصار ارائه می‌شود، اثر اعطای یارانه‌ها بر پاره‌ای متغیرهای مهم اقتصاد کلان است.

یکی از آثار این اقدام، پیامد آن برای تورم است. از آنجا که تعدیل قیمت بنزین در کوتاه مدت نوعی شوک منفی عرضه تلقی می‌شود، به‌طور طبیعی سبب افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود. اگر تعدیل قیمت بنزین صورت می‌گرفت و سبب تحریک انتظارات تورمی نمی‌شد (مانند آنچه در دو مورد قبلی در یک دهه اخیر انجام شده است)، اثر آن بر تورم چندان چشمگیر نبود. اما با حوادثی که در پی داشت، به‌نظر می‌رسد انتظارات تورمی را تا حد زیادی تحریک کرده است و همین موضوع سبب می‌شود اثر آن بر سطح قیمت‌ها در مقایسه با تعدیل‌های قبلی قیمت بنزین بیشتر باشد. همچنین، اگر قیمت بنزین تعدیل می‌شد و منابع حاصله صرف تامین کسری بودجه دولت می‌شد و صرف پرداخت یارانه نقدی نمی‌شد، اثر تورمی آن محدودتر می‌شد. توزیع کل عواید حاصله بین خانوارها به‌شکل یارانه نقدی به معنی افزایش سطح تقاضای کل است که به‌طور طبیعی فشار بر قیمت کالاها و خدمات را تشدید می‌کند. بنابر آنچه بیان شد، انتظار می‌رود که توزیع یارانه نقدی اشاره شده آثار تورمی تعدیل قیمت بنزین را تشدید کند. همچنین، به‌دلیل کسری بودجه قابل توجه دولت و با توجه به اینکه این منابع کمک چندانی به رفع کسری بودجه دولت نمی‌کند، آنگاه کسری بودجه دولت نهایتا به معنی افزایش حجم نقدینگی و بنابراین تشدید فشار تورمی است.

اثر دیگر اعطای یارانه نقدی اشاره شده بر کسری بودجه است. گرچه بر اساس آنچه بیان شده، قرار بر آن است که عین عواید حاصله به‌صورت یارانه نقدی بین خانوارها توزیع شود و بنابراین تاثیری در افزایش یا کاهش کسری بودجه نداشته باشد، اما ممکن است در بلندمدت تداوم آن فشار بر بودجه دولت را افزایش دهد. دلیل آن است که شوک قیمت انرژی و افزایش حاصله در نرخ تورم، بدون تاثیر در افزایش هزینه‌های خود دولت نخواهد بود. از طرف دیگر، اعطای یارانه مذکور همانند یارانه نقدی که از قبل وجود داشته است، با توجه به گستردگی آن که ممکن است تا حدود ۶۰ میلیون نفر را شامل شود، تبدیل به حقی برای دریافت کنندگان آن می‌شود که در آینده حذف آن دشوار است و با تشدید گرفتاری مالی دولت ممکن است یارانه نقدی از منابع کسب شده فراتر رود و به این ترتیب سبب افزایش کسری بودجه دولت شود. با توجه به اینکه هزینه تولید بنزین به ریال برای دولت افزایش خواهد یافت، به‌طور غیر مستقیم در کنار یارانه نقدی بر مقدار یارانه نهفته در مهیا کردن ارزان بنزین افزوده شده و نهایتا به معنی افزایش کسری بودجه و پیامدهای منفی حاصله خواهد بود.

پیامد دیگر یارانه‌های نقدی اشاره شده اثر آن در تحریک تقاضا است. به‌طور طبیعی، هر نوع یارانه‌ای اعم از نقدی و کالایی به معنی افزایش تقاضای کل در اقتصاد است و در مورد یارانه‌های اخیر نیز این موضوع برقرار است. با توجه به اینکه کاهش شدید قدرت خرید در طول یک سال و نیم گذشته فشار برای کاهش مخارج مصرفی ایجاد کرده است، با توجه به اینکه هزینه‌های دولت به‌صورت حقیقی بر اثر محدودیت ناشی از کاهش درآمدهای نفتی کاهش قابل توجه یافته است، با توجه به اینکه وجود فضای عدم اطمینان سبب کاهش مخارج حقیقی سرمایه‌گذاری در اقتصاد شده است و با توجه به اینکه محدودیت‌های اعمال شده از ناحیه تحریم مانع از آن می‌شود که خالص صادرات به‌طور محسوسی امکان افزایش داشته باشد، تقاضای کل حقیقی دچار کاهش قابل توجه شده است. در آن صورت، اعطای یارانه نقدی اشاره شده در افزایش تقاضای کل موثر است. اگر امکان افزایش عرضه کالاها و خدمات وجود داشت، این تحریک تقاضا می‌توانست به اعاده رشد اقتصادی یا جلوگیری از تعمیق آن کمک کند. اما با توجه به اثر منفی تحریم‌ها بر عرضه کالاها و خدمات و با توجه به اینکه یارانه نقدی اعطا شده الزاما تبدیل به تقاضا برای کالاها و خدماتی که هنوز از ظرفیت خالی تولید برخوردارند، نمی‌شود، انتظار این است اثر تورمی آن بیشتر از اثر حقیقی آن باشد. چنانچه به‌جای این یارانه‌ها، منابع حاصله صرف برخی پروژه‌های عمرانی می‌شد که تقاضای کالاها و خدمات دارای ظرفیت بیکار را تحریک می‌کرد و به ایجاد اشتغال می‌انجامید، پیامد تحریک تقاضا سودمندتر از شکل کنونی می‌بود.

پیامد دیگر این یارانه‌ها، اثر آن در کاهش نابرابری است. با توجه به اینکه حتی پرداخت یکسان به همه خانوارها با فرض ثابت بودن سایر شرایط می‌تواند منجر به کاهش نابرابری بر اساس معیارهای متداول مانند ضریب جینی شود، در حالت کلی این یارانه‌ها در کاهش نابرابری اثر می‌گذارد. اما چون سایر شرایط ثابت نیست، آنگاه ضرورتا یارانه‌های اعطا شده به کاهش نابرابری نمی‌انجامد. دلیل آن است که افزایش قیمت بنزین بخشی از دهک‌های پایین و نه همه خانوارهای این دهک‌ها را به‌طور محسوسی دچار کاهش رفاه می‌کند که عمدتا خانوارهای متکی به استفاده از خودرو برای کسب درآمد هستند. از آنجا که یارانه‌های اعطا شده، الزاما به‌طور متناسب با کاهش رفاه ایجاد شده به این بخش از دهک‌های پایین اصابت نمی‌کند، ممکن است در کاهش نابرابری اثر مثبت محسوسی نداشته باشد.

*عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

منبع: دنیای اقتصاد

تیمور رحمانی تحریک دو سویه‌ تورم قیمت بنزین یارانه نقدی قوه قضائیه شوک منفی تحریک انتظارات تورمی
اخبار مرتبط
  • چگونه از شکل‌گیری <انتظارات تورمی> جلوگیری کنیم؟

  • شاخص‌‌های پرداخت یارانه بنزین تغییر کند

  • جانشینان نفتی بودجه را تراز می کنند؟

  • اصلاح بودجه: ‌ضرورت یا انتخاب

  • شرایط دریافت بالاترین سقف وام مسکن

  • فورمن علیه فورمن در سینماحقیقت

  • دیدگاه یک اقتصاددان درباره بنزین تک‌نرخی۱۵۰۰تومانی

  • 9 فیلم جشنواره فیلم فجر37 که رنگ اکران ندیدند

  • تجربه شکست‌خورده پول پاشی

  • آیا نرخ تورم همچنان کاهش خواهد یافت؟

  • جهانگیری: اگر احساس کنیم جایی در تصمیم‌گیری اشتباه کرده‌ایم حتماً اصلاح خواهیم کرد

  • 8 نکته برای کاهش سریع‌تر تورم پا

  • معاون سازمان برنامه و بودجه:‌ تورم ناشی از افزایش قیمت بنزین کمتر از ۲ درصد است

نظرات
1- لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
2- نظرات حاوی مطالب توهین‌آمیز یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران و مغایر با قوانین کشور منتشر نمی‌شود.
3- نظرات پس از تایید منتشر می‌شود.
نظر شما با موفقیت ثبت شد

  • پربیننده ها
  • آخرین
  • مدارس از فردا به صورت اختیاری میزبان دانش‌آموزان است

  • ‌ارسال جوایز برگزیدگان مسابقه مرد میدان

  • کانال مدرسه پیشتازان شهر تهران، اثری ماندگار بر دانش‌آموزان سراسر کشور گذاشته است

  • نحوه آموزش حضوری دروس عملی هنرستانی‌ها در مناطق آبی و زرد

  • رمضانی: زنگ انقلاب 12 بهمن از سوی وزیر آموزش و پرورش نواخته می‌شود

  • شناسایی 5917 بیمار جدید کرونایی؛ حال 4272 بیمار وخیم است

  • ترکیب پرسپولیس برای دیدار مقابل فولاد اعلام شد

  • ترکیب استقلال برای دیدار مقابل تراکتور اعلام شد

  • فوت 83 بیمار کرونایی در شبانه‌روز گذشته؛ 10 شهر در وضعیت قرمز قرار دارند

  • بیانیه باشگاه فولاد خوزستان علیه پرسپولیس

  • جدول زمانی مدرسه تلویزیونی 30 دی اعلام شد

  • پسرم به خاطر کمک به من درس را رها کرد

  • کارگروه دانش آموزی و فرهنگیان ستاد بزرگداشت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی

  • تفویض اختیار به مدیران مناطق و مدارس برای پیش بردن آموزش

  • طعم زندگی در 5 روز بی خبری

  • نشست هیات رئیسه مجامع تشکل پیشتازان سازمان دانش‌آموزی آموزش و پرورش اسلامشهر

  • برگزاری جلسه شورای پشتیبانی سوادآموزی آذربایجان شرقی

  • بیطرفی و قانونمداری سرلوحه اقدامات عوامل اجرایی

  • شایعه ترور سیدحسن نصرالله تکذیب شد

  • ظریف: از درخواست قطر برای برقراری گفت‌وگوهای منطقه‌ای استقبال می‌کنیم

  • بودجه سال ۱۴۰۰ اتاق اصناف ایران تصویب شد

  • وزیر فرهنگ: صدای این تجربه نو باشیم

  • بررسی و تصویب بودجه سال ۱۴۰۰ و تراز مالی سال ۹۷و ۹۸ اتاق اصناف ایران

  • فروریزش پلاسکو، فروریزش نگاه منفعت طلبانه بود

  • بذرپاش: گزارش ۸ ماهه‌ اجرای بودجه سال ۹۹ به مجلس ارسال شد

  • رایزنی تلفنی ظریف و چاووش‌اوغلو

  • تاکید سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح و استانداری هرمزگان بر همکاری علمی

  • واکنش وزارت اقتصاد به استعفای رئیس سازمان بورس

  • کنترل حریق خیابان شوش

  • بیانیه وزارت‌خارجه درباره تحریم اشخاص آمریکایی دخیل در اقدامات تروریستی وضدحقوق‌بشری علیه ایران

  • ویژه دانش‌آموزان؛ جدول زمانی مدرسه تلویزیونی اول بهمن

  • آیین رونمایی از علامت جمعی احسان

  • انتخاب اعضای هیات تحقیق و تفحص از صنعت خودرو در کمیسیون صنایع

  • بازدید حاجی میرزایی از سازمان دانش‌آموزی و خبرگزاری پانا/فیلم

 
کلیه حقوق متعلق به خبرگزاری پانا است.
ارتباط با ما درباره ما
طراحی و اجرا : سماسیستم