داستان یک بوی مشکوک

به گزارش اعتماد، ماجرا اما به یک سال قبل بازمی‌گردد. هنوز دی به نیمه نرسیده بود که بویی نامطبوع تهرانی‌ها را متوجه خود کرد. شایعه‌های زیادی دست به دست شدند. از ترکیدگی فاضلاب ساختمان پلاسکو گرفته تا به میان آمدن پای آراد‌کوه و دفن زباله در تهران. یکی دیگر هم تزریق ماده شیمیایی مرکاپتان به گاز شهری‌ را عامل آن دانست.

کار به آنجا رسید که 10 بهمن 1397 انوشیروان محسنی‌بندپی استاندار تهران از اختصاص بودجه 70میلیاردتومانی برای شناسایی بوی بدی که تهران را درنوردیده بود خبر داد و گفت 35میلیارد آن تخصیص داده شده است. پارسال کاربران در شبکه‌های اجتماعی از جمله توییتر هم این موضوع را به دقت رصد کردند و با هشتگ‌هایی چون بوی_مرموز، بوی_نامطبوع، بوی_بد و بوی_تهران دیدگاه‌های خود را منعکس کردند.

وقتی دوباره در آذر امسال سر و کله بوی نامطبوع در تهران پیدا شد طنز و مزاح هم به شایعات افزوده شد تا آنجا که محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران به شوخی گفت: «گندی زدیم، بوش دراومده». حالا بوی بدتهران عادی‌تر از پارسال شده است و گویی حضورش برای شهروندان آشناتر شده باشد کمتر نسبت به آن حساس هستند.

شاید اگر به جای این شایعه‌پردازی‌ها و اظهارنظرها یا حتی تشکیل کمیته‌های مختلف موضوع را به تخیل فیلمسازان سپرده بودند یک فیلم اکشن و جذاب می‌شد ساخت که بر اثر دفن انواع و اقسام زباله‌های بیمارستانی و شهری در آرادکوه موجودی تغییر ژنتیک یافته از دل آن کوه بیرون آمده و به تهرانی‌ها حمله کرده است. آن وقت شاید موضوع شکل دیگری به خود می‌گرفت.

شهردار و همنوایی بو با فاضلاب

وقتی 10 آذر امسال دوباره سر و کله بوی نامطبوع در تهران پیدا شد بار دیگر بحث‌های سال گذشته هم در خاطره‌ها مرور شد. جالب‌ترین بخش مرور خاطره‌های آنچه سال گذشته از اظهارنظرها به جا گذاشته بود این پرسش بود که با کدام دستگاه و وسیله مشخص بو را ردیابی و آنالیز می‌کنند.

همان زمان سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرده بود که هیچ وسیله‌ای برای شناسایی و آنالیز بو در کشور وجود ندارد. با این حال امسال نیز ابتدا ماموران آتش‌نشانی موظف شدند دنبال بو بگردند. سازمان مدیریت بحران هم در این مواقع حضور دارد. پرونده بو در مدیریت شهری تاکنون روی میز دو نفر قرار گرفته است؛

«صدرالدین علیپور» رییس مرکز مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در سال 1397 و اینک «شینا انصاری» مدیری که جایگزین او شده است. مدیرکل محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران گفت: متعاقب این شکایت‌ها گروه‌هایی از سوی اداره کل محیط زیست شهرداری تهران برای پیگیری موضوع و همچنین مشخص شدن منشا بو، مسوولیت پیدا کردند. انصاری با بیان اینکه انتشار این بو در مناطق ۱۷، ۱۳، ۲، ۶، ۹، ۱۰ و ۱۱ گزارش شده است، گفت: در حال حاضر مشغول بررسی علت انتشار این بو و پیدا کردن منشا آن هستیم و به محض مشخص شدن علت آن به شهروندان در خصوص آن اطلاعات خواهیم داد.

او در این‌باره گفت: گروه‌های اعزامی با خود دستگاه‌هایی برای جمع‌آوری آثار بو به محل‌های انتشار بوی نامطبوع برده‌اند، اما عموما به دلیل فرار بودند. بو و وزش باد، جمع‌آوری آثار بو کار سخت و تا حدودی ناممکن است.با این حال شامگاه 16 آذر پیروز حناچی که در برنامه‌ای تلویزیونی حضور پیدا کرده بود درباره بوی نامطبوع تهران گفت: از طریق تماس مردمی با سامانه ۱۳۷ انتشار بوی نامطبوع در مناطق ۲، ۴، ۶، ۱۰، ۱۱ و ۱۳ ثبت شد و گزینه‌های مختلفی در مورد منشا این بو احصا شد؛ به‌گونه‌ای که در آن روز باد جنوبی در تهران وزید و ممکن است بوی منطقه آرادکوه و حوالی فرودگاه امام خمینی را به تهران آورده باشد. بررسی‌ها نشان داد که جهت باد با شبکه فاضلاب تهران منطبق بوده که ما این اطلاعات را به ستاد بحران داده‌ایم و در حال بررسی هستند.

هنوز فرضیه‌های قبلی پابرجاست؟

به‌نظر می‌رسد هنوز فرضیه‌هایی که پارسال در مورد بوی نامطبوع تهران مطرح و درباره آنها گزارش نوشته شده بود به قوت خود باقیست. برای نمونه استاندار تهران در خصوص بوی نامطبوع منتشر شده در تهران گفته بود: پژوهش‌ها نشان می‌دهد در منطقه یافت‌آباد SO2 نسبت به سایر مناطق افزایش داشته که این مورد نشان می‌دهد ترکیب این بو از سولفور است.

انوشیروان محسنی‌بندپی همچنین گفته بود: بوی نامطبوع حدفاصل مرقد امام خمینی تا فرودگاه امام خمینی(ره) به دلیل این است که در بخش شمالی این اتوبان کشتارگاه‌ها و گاوداری‌ها وجود دارند که پساب آنها وارد محیط زیست می‌شود. 7 بهمن پارسال نیز صدرالدین علیپور رییس وقت مرکز مدیریت محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران در جلسه‌ای با اعضای کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر و مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران که به بررسی منشا انتشار بوی نامطبوع در تهران اختصاص داشت، گفته بود: بنا بر گزارشات، بوی نامطبوع تهران شبیه به بوی زباله‌های در حال سوخت یا بوی گاز آمونیاک و گاز مرکاپتان توصیف شده است.

ما بین ساعات ۱۶ الی ۱۷ دوازدهم دی ماه شوک محسوسی در دیتاهای خود مشاهده کردیم همچنین از ساعت ۱۵ افزایش میزان غلظت SO2 را داشتیم علاوه بر این در این ساعات غلظت PM5/2 نیز بالا رفت، ما براساس این دیتاها و دیتاهای دیگر به بررسی علت و منشا انتشار بوی نامطبوع در تهران پرداختیم.

گرچه باید باز هم صبر کنیم و ببینیم سازمان مدیریت بحران آنچه حناچی به عنوان اطلاعات تجربه اخیر را به آنها داده چگونه تحلیل می‌کنند اما شاید بد نباشد گوشه چشمی به تولید روزانه 9هزارتن زباله در تهران داشته باشیم که راهی جز آرادکوه ندارد. ولی نباید غافل شویم که ما سیستم قابل توجهی برای ردیابی و آنالیز بو هم نداریم. «سید آرش حسینی میلانی» عضو شورای شهر تهران این نکته را 16دی 1397 در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد تاکید کرده بود: دستگاهی که بتواند بو را شناسایی کند در کشور نداریم و صرفا در این مدت نیرو اعزام شده تا موضوع بررسی شود.