بانشی: یاریگران زندگی، نهضتی فرهنگی برای ارتقا سلامت روانی اجتماعی دانش‌آموزان است

جهانبخش بانشی، در گفت‌وگو با پانا از افزایش برنامه‌ها و راهکارها برای کنترل عوامل مخاطره آمیز در میان کودکان و نوجوانان در زمینه مصرف موادمخدر و چگونگی افزایش مشارکت موثر خانوده‌ها خبر داد و افزود: با توجه به اهمیت موضوع و سوق دادن دانش‌آموزان به سمت فضای سالم اجتماعی و از آنجا که مواد مخدر پیوسته یک خطر ویرانگر است که در کمین دانش‌آموزان قرار دارد، آموزش و پرورش سطح برنامه‌های پیشگیرانه‌ی خود را برای تقویت آمادگی دانش‌آموزان در مواجه با این خطر افزایش داده است و در این راستا تشکیل کانون یاریگران زندگی نقش مهمی را ایفا می‌کند.

او با اشاره به اینکه فعالیت‌های مبتنی بر مشارکت همسالان و نیز حمایت فعالانه والدین و کارکنان مدارس می‌تواند میزان اثربخشی و نفوذ برنامه‌ها و فعالیت‌های پیشگیرانه و توانمندساز را افزایش دهد، گفت: به منظور افزایش کارایی و اثربخشی اقدامات پیشگیرانه مقابله با آسیب‌های اجتماعی به ویزه اعتیاد و مرور راهکارهای موفق برای حفظ و ارتقا سلامت روانی اجتماعی و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، طرح یاریگران زندگی توسط وزارت آموزش و پرورش تهیه و تدوین شده است.

او با بیان اینکه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، یکی از چرخش‌های تحولی را تبدیل آموزش و پرورش و نهاد مدرسه از یک نهاد آموزشی، به نهادی فرهنگی، اجتماعی تعریف می‎کند، گفت: طرح یاریگران زندگی نمونه‌ای از کوشش‌های وزارت آموزش و پرورش برای نقش‌آفرینی فعال در مدیریت کلان فرهنگی و اجتماعی در کشور و چرخش‌های تحولی سند است.

بانشی با اشاره به اینکه در حال حاضر همیاری‌های مختلفی در قالب تشکل‌های رسمی و غیررسمی، مانند شوراهای دانش‌آموزی،سازمان دانش‌آموزی، کانون هلال احمر، انجمن اسلامی، بسیج دانش‌آموزی، همیاران مشاور، همیاران پیشگیری، سفیران سلامت، همیار پلیس، همیار گردشگری و همیار کتاب شکل گرفته و در حال فعالیت هستند، گفت: هر یک از این تشکل‌ها و همیاری‌های رسمی و غیررسمی این ظرفیت را دارند که بخشی از ماموریت‌ها برای ارتقا سلامت روانی اجتماعی و پیشگیری از اعتیاد و رفتارهای پرخطر درمیان دانش‌آموزان را به عهده داشته باشند.

او با تاکید بر اینکه شورای هماهنگی تشکل‌های دانش‌آموزی نیز در تلاش است تا زمینه همکاری و هم‌افزایی استفاده از این ظرفیت‌ها را فراهم نماید، افزود: در همین راستا تشکیل یک کانون با استفاده از ظرفیت تمام تشکل‌ها و همیاری‌های رسمی و غیر رسمی در مدارس به عنوان "یاریگران زندگی" می‌تواند نهضتی فرهنگی برای ارتقا سلامت روانی اجتماعی و مبارزه با اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی باشد.

او جلب مشارکت دانش‌آموزان، معلمان و والدین برای عضویت و فعالیت در کانون یاریگران زندگی ، تشکیل کمیته تخصصی این کانون در مجلس دانش‌آموزی، تولید محتوا و تعریف و تبیین فعالیت‌های جدید، خلاقانه و مستقل برای این کانون و استانداردسازی فعالیت‌ها و برنامه‌های پیشگیرانه بر اساس دانش روز و تجربیات جهانی و منطبق با تعالیم اسلامی را از جمله سیاست‌های اجرایی این طرح برشمرد.

به گفته‌ی معاون پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان فارس، کانون یاریگران زندگی در چهار سطح مدرسه، منطقه، استان و کشور فعالیت می‌کند و ترکیب آن در مدرسه زیر نظر شورای دانش‌آموزی تشکیل می‌شود و اعضا شامل مدیر مدرسه، 4 عضو از تشکل‌های رسمی، یک نفر از نماینده همیاران پیشگیری، سفیران سلامت و همیاران مشاور و رئیس شورای دانش‌آموزی، یک نفر نماینده معلمان، یک نفر مشاور و یک نفر نماینده والدین به انتخاب انجمن اولیا و مربیان است.

به گفته‌ی بانشی طرح یاریگران زندگی با هدف کمک به امن کردن فضای مدرسه و جلوگیری از ورود آسیب‌های اجتماعی به مدرسه تلاش می‌کنند به طوریکه می‌گوید: فضای مدارس سالم است و همیشه سعی شده یک فضای فرهنگی و تربیتی بر آن حاکم باشد، در عین حال قابل انکارنیست که مواد مخدر دانش‌آموزان را تهدید میکند که منشا بخشی از آن ناآگاهی خانواده ها است و ممکن است که دانش‌آموز به واسطه زندگی در محلات آسیب‌پذیر در معرض آن قرار بگیرد و یا حتی ممکن است در چنین محلاتی متاستفانه ناخواسته مواد مخدر واد مدرسه بشود و دانش‌آموز ما در این فضا قرار بگیرد و گرفتار مواد مخدر شود.

بانشی معتقد است، طرح یاریگران زندگی یک ستاد مشترک تشکیل می‌دهد و یک کار مشترک فراگیر جمعی و گروهی برای کنترل آسیب‌های اجتماعی است برای این که فرزندانمان به سمت مواد مخدر حرکت نکنند و تمام تشکل ها و سازمان های فعال آموزش و پرورش اعم از سازمان دانش‌آموزی، بسیج دانش‌آموزی،هلال احمر، انجمن‌اسلامی، هسته مشاوره، شورای دانش‌آموزی، شورای مدرسه در کنار هم این ستاد را تشکیل می‌دهند تا با هم بتوانند برنامه‌های مناسبی را در یک شهرستان تعریف کنند تا بتوانند به تبع آن در مدارس اجرایی کنند.

او اساس این کار را استفاده از نقشه خطرپذیری دانش‌آموزان در استان برشمرد و افزود: نقشه‌های خطرپذیری وجود دارد یعنی به طور مثال ما بر اساس نقشه‌های خطرپذیری شهرستان و استان مشخص می‌کنیم در آموزش و پرورش فلان منطقه یا شهرستان چه آسیب‌هایی وجود دارد و در چه نقاطی از محدوده شهر هستند، فراوانی آن به چه شکل است و سپس با مناطق و شهرستان‌های دیگر مقایسه می‌کنیم و با توجه به اولویت آسیب‌ها در مناطق مختلف برنامه‌های پیشگیرانه متنوعی را برای آنان تدوین می‌کنیم.

او با تاکید بر اینکه جمعی از دانش‌آموزان در معرض آسیب‌های ناشی از جدایی و طلاق والدین هستند گفت: نیاز است که فعالان اجتماعی و فرهنگی جامعه حساسیتشان را نسبت به مضوع طلاق و نسبت به این آسیب بزرگ که جامعه را تهدید می‌کند بیشتر کنند و برای کاهش طلاق در جامعه تلاش شود.

او افزود: دانش‌آموزی که یکی از اولیای او گرفتار مواد مخدر باشد قطعا این دانش‌آموز در یک شرایط عادی از نظر احساس،عاطفه، تمرکز و جسم و تغذیه به سر نمی‌برد و با یک دانش‌آموز عادی که پدر و مادر آن سالم هستند و در یک فضای سالم زندگی میکند متفاوت هست و باید برای هر دو آنها برنامه‌های متفاوت پیشگیری از آسیب داشته باشیم.

او تاکید کرد: تلاش ما این است که فضای آموزش و پرورش یک فضای سالم باشد و معتقد هستیم فضای مدارس سالم است اما نمی‌خواهیم چشممان را بر روی محیط‌های اطراف مدارس و آسیب‌های پشت دیوار مدرسه و در محلات ببندیم چرا که در برخی محلات مسائل مربوط به موادمخدر شدید است و نقشه آسیب‌پذیری این محلات وجود دارد و طبیعی است که مواظبت و دقت ما از مدارس بیشتر باشد و قطعا متناسب با آن نیز آموزش‌های خاصی در مدارس داده می‌شود.

به گفته‌ی معاون پرورشی اداره کل آموزش و پرورش فارس، جلسات توجیهی طرح یاریگران زندگی در این استان برگزار شده و این آمادگی در استان برای راه‌اندازی کانون‌های مدرسه، منطقه، شهرستان و استان را فراهم کرده‌ایم و امیدواریم که ما بتوانیم با پیگیری این موضوع زمینه را برای اینکه کانون یاریگران زندگی به همه اهداف مد نظر برسد فراهم کنیم.

کانون یاریگران زندگی در مدارس کشور با مشارکت وزارت آموزش و پرورش، ستاد مبارزه با مواد مخدر و با همکاری تشکل‌های دانش‌آموزی از ابتدای سال تحصیلی 99-98 در مدارس سراسر کشور تشکیل شده‌است.